در مکتب‌های افغانستان چیزی هست به نام امتحان سالانه. کسی که در این امتحان کامیاب شود، می‌تواند یک صنف بالاتر برود و اگر ناکام بماند، ناگزیر باید دوباره یک سال در همان صنفی که هست درس بخواند.
یک امتحان سالانه‌ی دیگر هم هست که در آن قابلیت وزارت داخله و امنیت ملی به آزمون گذاشته می‌شود. این امتحان هر ساله در هجدهم سنبله برگزار می‌شود، در سال‌روز کشته شدن فرمانده فقید احمدشاه مسعود. در این روز، معمولاً عده‌یی از اوباشان که خود را رهروان آن فرمانده فقید می‌دانند، با سلاح‌های سرد و گرم (و بسیار گرم!)به کوچه‌ها و جاده‌های پایتخت می‌آیند و به آزار و اذیت و لت‌وکوب و حتا قتل شهروندان می‌پردازند. در پایان روز یکی دو خانواده عزادار می‌شوند و مقامات حکومتی چند جمله در باره‌ی نامناسب بودن این حرکات فراقانونی می‌گویند و کار تمام می‌شود، تا یک سال دیگر.
آن‌چه در این میان جالب است این است که کم‌تر کسی از دوست‌داران احمدشاه مسعود فقید در دولت از این مانورهای اوباشان حمایت می‌کند. با وجود این، کاملا روشن است که وزارت داخله‌ی کشور و نهادهای امنیتی هیچ تمایلی به برخورد جدی با این گونه رفتارهای غیرقانونی از خود نشان نمی‌دهند. گویی به اشاره و ایما می‌فهمند که دولت افغانستان یک دولت نیست، بل همان شرکت سهامی‌ای است که سهام‌داران‌اش بدون سر و صدا رعایت همدیگر را می‌کنند. این به آن اطمینان می‌دهد که هرگز او را به خاطر سرقت‌هایش از بیت المال مواخذه نخواهد کرد و آن به این علامت می‌دهد که بی تشویشی مانورهای غیرقانونی خود را بکند و پروای کسی را نداشته باشد. این است که در امتحان سالانه‌ی هجدهم سنبله، امنیت ملی و وزارت داخله‌ی کشور پیوسته ناکام می‌مانند.
آن‌چه این آزمون سالانه افشا می‌کند اما بسی خطرناک‌تر از چیزی است که در ظاهر به چشم می‌آید. این آزمون نشان می‌دهد که فساد و ناکارآمدی و چشم‌پوشی‌های مصلحت اندیشانه در این حکومت تا کجا دولت وحدت ملی را از درون فروپاشانده است. تصور کنید که وقتی ارکان این دولت (یا همان سهام داران) برای مهار کردن چند نفر اوباش در یک روز مشخص به هیچ توافقی نمی‌رسند، آن‌گاه که پای سرنوشت یک ولایت یا مقابله با فساد اداری در سطوح کلان‌تر در میان باشد، چه انتظاری از این حکومت می‌توان داشت. به همین خاطر هم هست که وقتی سربازان اردوی ملی به محاصره‌ی طالبان در می‌آیند و نیاز فوری به کمک دارند، سهام داران حکومت می‌نشینند و چانه می‌زنند که از این وضعیت برای خودشان چه حاصل می‌شود. حکومت نیست، شرکت معاملات دشمنانی است که تازه یاد گرفته اند با هم بخورند.