باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا برنامهی جدید حضور نیروهای نظامی این کشور را در افغانستان اعلام کرد. اوباما در کاخ سفید به رسانهها گفت: تصمیم گرفته تا روند خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان تا پایان سال ۲۰۱۶ کندتر شود و ۵۵۰۰ نظامی این کشور پس از این سال در افغانستان باقی بمانند. رییس جمهوری آمریکا گفت که به تروریستها اجازه داده نخواهد شد تا بار دیگر از خاک افغانستان دست به عملیات علیه آمریکا بزنند و منافع این کشور را تهدید کنند.
رییس جمهوری آمریکا در سخنان خود از افغانستان به عنوان حلقهی کلیدی در چشمانداز بزرگتر جنگ با تروریزم و یک شریک جدی برای آمریکا نام برد و خطاب به مردم افغانستان گفت که تعهد آمریکا به امنیت آنها استوار باقی خواهد ماند.
آقای اوباما همچنین با تاکید مجدد بر حمایت کشورش از روند صلح با مخالفان مسلح در افغانستان گفت که تنها راه رسیدن به روز خروج کامل نیروهای خارجی از این کشور، رسیدن به یک دولت پایدار و پایان جنگ با طالبان و القاعده است.
این تصمیم زمانی اتخاذ میشود که طالبان اکنون توانایی حمله بر تأسیسات و ادارات مهم دولتی را در شماری از ولایات افغانستان دارند و از لحاظ جغرافیایی هر روز حضور طالبان در افغانستان بیشتر میشود. چندی قبل طالبان پس از چهارده سال موفق شدند برای سه شبانه روز کنترل یک ولایت (قندوز) را بدست بگیرند. هر چند که نیروهای امنیتی با همکاری نیروهای آمریکایی توانستند طالبان را از شهر قندوز عقب بزنند، اما تهدیداتی که این گروه میتواند خلق کند، نه تنها در قندوز بلکه در شماری از ولایات دیگر به قوت خود باقی است.
حکومت وحدت ملی در یک سال گذشته همواره در میدان صلح و جنگ، به طالبان باخته است. شکست حکومت در گفتوگوهای صلح با همکاری پاکستان و پس از آن شکست در حفظ مناطق تحت کنترل دولت، این نگرانی را افزایش داده است که مبادا طالبان دوباره بر افغانستان حاکم شوند. تصمیم اوباما برای حفظ سربازان این کشور پس از سال 2016 این اطمینان را که «طالبان بر نخواهند گشت» افزایش میدهد. و از جانب دیگر به نیروهای امنیتی افغانستان کمک خواهد کرد که با روحیه بهتر با تروریستان بجنگند. اما در عین حال، تجارب 14 سال گذشته نشان میدهد که حفظ نیروهای آمریکایی با اهداف و برنامههای قبلی به هیچ وجه کمک چشم گیری به نابودی کامل تروریزم در افغانستان نخواهد کرد.
رسیدن به یک «دولت پایدار» که اوباما خروج کامل را منوط به آن کرده است، اقدامات عملی و کارهای استراتژیک بیشتری میخواهد که آمریکا و شرکایش در امر مبارزه با تروریزم در چهارده سال گذشته آن را نادیده گرفتهاند. ماندن سربازان آمریکایی به منظور کمک کردن به نیروهای امنیتی افغانستان و حفظ روابط استراتژیک کابل و واشنگتن، زمانی موثر و کارا خواهد بود که آمریکاییها ضمن حفظ نیروهای نظامیاش در خاک افغانستان، بایستی چند اقدام عملی دیگر را روی دست گیرند.
اول، افراطگرایی دینی که میتواند تروریست و انتحاری تولید کند، بر علاوهی زمینههای داخلی و فرهنگی، با مداخلات برنامهریزی شده و استراتژیک منطقهی به ثمر رسیده است. پاکستان سردمدار تولید انتحاری و حمایت از جنگ و شبکههای تروریستی در افغانستان است. اطلاعات حکومت افغانستان و اسنادی که تا هنوز منتشر شده، آشکارا نشان میدهد که طالبان به عنوان سازمان تروریستی با حمایت سازمان استخباراتی پاکستان و مدیریت منظم دولت پاکستان، جنگ در افغانستان را اجرا و عملی میکند. این کشور میزبان، بیشترین مدارس افراطگرایی که توانایی و ظرفیت تولید انتحاری را دارند، میباشد و علاوه بر آن این مدارس از حمایت قاطع نهادهای دولتی و امنیتی پاکستان نیز برخوردار است.
اگر آمریکاییها در پی ایجاد دولت پایدار در افغانستان میباشند، مذاکره با پاکستان و یا اعمال فشارهای دیپلماتیک و نظامی بر این کشور، بخشی ناگسستنی مبارزه با تروریزم و ایجاد یک دولت پایدار در افغانستان است. آمریکاییها در چهارده سال این واقعیت را که پاکستان مرکز پرورش تروریزم و سازمانده اندیشههای تروریستی است، نادیده گرفت. در چهارده سال گذشته نیروهای قابل اعتنایی از سربازان آمریکایی و همپیمانان بینالمللیاش در افغانستان حضور داشت. اما تعداد حضور سربازان آمریکایی بر نابودی تروریزم تأثیر چشمگیری بر جا نگذاشت. اینک طالبان قدرتمندتر است. تروریستان توانایی بیشتری در جنگ و ایجاد وحشت دارند.
پیروزی بر تروریزم و کم کردن قدرت طالبان، مستقیماً وابسته است به میزان حمایتی که پاکستان از این گروه میکند. بیتوجهی به حامیان منطقهی تروریزم حتا با حفظ نیروهای بیشتر نظامی نیز، باعث تحقق ثبات در افغانستان نخواهد شد. از اینرو فشار آوردن بر پاکستان در راستای قطع حمایت از شبکههای تروریستی و ختم حمایت از جنگ در افغانستان، کلید پیروزی بر جنگ کنونی در افغانستان و ایجاد دولت پایدار در این کشور است.
دوم: ایجاد دولت پایدار در افغانستان و ختم حملات تروریستی طالبان وسایر گروهها ضمن اینکه نیاز به برنامهریزی برای کار کلان منطقهی دارد که در آن پاکستان به عنوان منبع اصلی حمایت از تروریزم و جنگ در افغانستان شناخته شود، نیاز به افزایش مهارتهای نظامی و تجهیزات جنگی نیروهای امنیتی افغانستان دارد. حضور سربازان آمریکایی در نقش مشورتی، آموزشی و تجهیزاتی، تا کنون تأثیر قابل قبولی بر نابودی طالبان نگذاشته است.
عمدهترین دلیلی که باعث شده نیروهای امنیتی افغانستان به این موفقیت نرسند، کم بود تجهیزات است. تجهیز نیروهای امنیتی افغانستان که بتواند کاهش قابل ملاحظهی در شمار تلفات آنان بوجود بیاورد. نیز توجه ویژه به نیروهای هوایی افغانستان به عنوان یک امتیاز و برگ برنده در رویارویی با طالبان، نقش مهم و کلیدی در پیروزی نیروهای امنیتی بر طالبان دارد. حمایت آمریکا و جامعه جهانی در این بخش، ناچیز و غیر موثر بوده است.
توجه به تجهیزات نیروهای امنیتی که از یک طرف در شمار تلفات نیروهای امنیتی کاهش بیاورد و از جانب دیگر طالبان را در میدان جنگ شکست بدهد، از اقدامات ضروری برای پیروزی دولت در جنگ با طالبان و سایر شبکههای تروریستی است.
از اینرو، ماندن سربازان آمریکایی در افغانستان برای افزایش اعتماد مردم از اینکه طالبان بر نخواهند گشت، موثر است. اما ماندن این سربازان در چند پایگاه نظامی بدون توجه به حامیان منطقهی تروریزم و نیازهای اساسی نیروهای امنیتی افغانستان، منجر به حفظ ثبات و ایجاد دولت پایدار در افغانستان نخواهد شد.