اصلاح نظام انتخاباتی یکی از وعده‌های جدی حکومت وحدت ملی بود. در توافق‌نامه‌ی تشکیل حکومت وحدت ملی دو جناح حاضر در حکومت بر سر اصلاح نظام انتخاباتی موافقت کرده‌اند و بنابراین، این امر به‌نحوی الزامیت یافته است. اما با گذشت دو سال از عمر حکومت وحدت ملی گام‌های چندان مطلوبی در این راستا برداشته نشده و این روند با یک بن‌بست جدی مواجه شده است.
به‌تازگی سرور دانش معاون دوم رییس‌جمهور در صفحه‌ی فیسبوک خود نوشته است که رییس‌جمهور طرح قانون انتخابات را امضا کرده است. گفته می‌شود که این طرح در آخرین روزهای تعطیلات تابستانی نمایندگان مجلس امضا شده است. این در حالی است که پیش از آن نمایندگان مجلس دوبار فرمان تقنینی رییس‌جمهور در مورد اصلاح نظام انتخاباتی را رد کرده بودند و بدین ترتیب، حکومت را در این زمینه به چالش کشیده بودند.
یکی از موارد جنجالی در طرح قانون انتخابات، تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی بود. پس از آن‌که این بحث رسانه‌یی شد، موجی از انتقادات علیه این طرح در کشور بالا گرفت و جریان‌های مختلف آن‌را مغرضانه توصیف کردند. حالا معاون دوم رییس‌جمهور نوشته است که طرح قانون انتخابات امضا شده و نظام واحد رأی غیرقابل انتقال در نظام انتخاباتی تغییر نکرده، اما تصمیم‌گیری در مورد موضوع جنجالی تک‌کرسی شدن حوزه‌ی انتخاباتی به عهده‌ی کمیسیون مستقل انتخابات گذاشته شده است.
حالا پرسش اصلی این است که آیا بن‌بست در روند اصلاح نظام انتخاباتی شکسته شده یا این‌که چالش‌های جدیدی در این روند سر بلند خواهد کرد. تصمیم جدید حکومت بحث‌های زیادی را در این زمینه مطرح کرده است. برخی معتقدند که حکومت با این تصمیم خود بازی جدیدی را با روند اصلاح نظام انتخاباتی آغاز کرده است . از این نظر واگذاری صلاحیت اصلاح نظام انتخاباتی به کمیسیون مستقل انتخابات به معنای انتقال نزاع و کشمکش به نهاد مجری انتخابات میباشد. در واقع این اقدام، کمیسیون انتخابات را به‌شکلی به میدان بزکشی سیاسی تبدیل خواهد کرد و با دخیل شدن نهاد مجری انتخابات، زمینه برای دستبرد، تقلب و بدتر شدن وضعیت در کمیسیون انتخابات بیش از پیش فراهم خواهد شد. برخی‌ها هم فکر می‌کنند که حکومت با این کار، نزاع و کشمکش را به حاشیه‌یی امن‌تر منتقل کرده و آن‌را در اختیار نهادی گذاشته است که افراد، گروه‌های سیاسی و گروه‌های ذینفوذ اندکی کمتر به آن دسترسی دارند.
فارغ از این مباحث متضاد به‌نظر می‌رسد، بن‌بست اصلاح نظام انتخاباتی جدی‌تر می‌شود. حکومت ظاهراً با ارجاع مهم‌ترین موضوع مورد مناقشه به کمیسیون انتخابات، خود را از مواجهه با این مساله‌ی بزرگ رهانیده است. اما به‌نظر نمی‌رسد کمیسیون مستقل انتخابات بتواند در این زمینه تصمیم درستی را اتخاذ کند و روند را از بن‌بست موجود نجات دهد. دلیل این مساله هم مشخص است. اول این‌که کمیسیون انتخابات برخلاف باور برخی‌ها آن حاشیه‌ی امنی نیست که بتواند این مشکل را فارغ از دخالت افراد و گروه‌های سیاسی حل‌وفصل کند. اتفاقاً این نهاد بیش از هرجای دیگر در معرض دخالت افراد و گروه‌های سیاسی قرار دارد و نمی‌تواند به‌سادگی در موارد اختلافی اعضا به توافق برسند. ثانیاً ظرفیت‌های لازم در کمیسیون مستقل انتخابات وجود ندارد تا بتواند این کار را انجام دهد و بر اساس مقدوریت این امر، تصمیمی را در این زمینه اتخاذ کند که هم بتواند مشروعیت لازم را در میان گروه‌های سیاسی داشته باشد و هم جنبه‌ی عملی قضیه را برجسته‌تر کند. تنها کافی است به اختلافات، کم‌کاری‌ها، فساد و مداخلات سیاسی در کمیسیون مستقل انتخابات توجه کنیم تا متوجه شویم که چگونه این روند می‌تواند در کمیسیون مستقل انتخابات درد سرسازتر شود.
آیا بن‌بست اصلاح نظام انتخاباتی شکسته خواهد شد؟
