منبع: واشینگتن پست
نویسنده: تیم کرایگ
برگردان: حمید مهدوی
اعمار پنتاگون افغانستان (وزارت دفاع افغانستان) نمونه‌ای است برای سخاوت بی‌رویه‌ی ایالات متحده‌ی امریکا. دولت امریکا همین اکنون 107 میلیون دالر را صرف اعمار قرارگاه مرکزی پنج طبقه‌ای وزارت دفاع افغانستان کرده است، قرارگاهی که دارای انبار مدرن اسلحه بوده و دومین تالار بزرگ کنفرانس در سطح کابل را به خود اختصاص داده است. اکنون که چهار سال از تهداب‌گذاری آن گذشته است، کارگران باید کار‌شان را متوقف کنند. دلیل: حکومت ایالات متحده‌ی امریکا از تخصیص پول به این پروژه خسته شده است.
این در حالی است که سال‌ها گزارش‌های بازرسان و سربازرس خاص، ضایعات و سو مدیریت در پروژه‌های کمکی ایالات متحده‌ی آمریکا در افغانستان را مستند‌سازی کرده‌اند، اما اعمار ساختمان وزارت دفاع افغانستان نمونه‌ی برجسته‌ای است که نشان می‌‌دهد چگونه نظارت ضعیف بر پروژه‌ها، طاعونی برای سرمایه‌گذاری‌های هنگفت ایالات متحده‌ی امریکا در این کشور بوده است.
یک مقام امریکایی که در مدیریت این پروژه نقش داشته و به دلیل این که صلاحیت گفت‌وگو با رسانه‌ها را نداشت و نخواست از او نامی برده شود، گفت: «هیچ‌کسی به شکل باید بر‌این پروژه‌ها نظارت نداشت و این مانند یک چک‌بوک سفید بود. ما به عالی‌ترین نوع آن شکست خوردیم».
اعمار این ساختمان که مساحت 516000 فُت مربع را در بر گرفته، بخشی از پروژه‌های چندین ساله‌ی 9.3 میلیارد دالری برای افغانستان است که به منظور ایجاد صد‌ها پایگاه، پایگاه‌های نظامی و شفاخانه‌ها برای ارتش افغانستان است که طرح و اجرا شده‌اند. تقریبا تمام این پروژه‌ها توسط ایالات متحده‌ی امریکا تمویل شده‌اند. با وجودی که قرار است بخش اعظم نیروهای امریکایی تا سال آینده افغانستان را ترک بگویند، 291 پروژه در مرحله‌ی طرح و اجرا قرار دارند. این در حالی است که 835 پروژه تاکنون بهره‌برداری شده است.
اکنون نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا از چاک هیگل، وزیر دفاع امریکا التماس می‌کنند تا 24 میلیون دالر دیگر را برای تکمیل پروژه‌ی اعمار ساختمان قرارگاه مرکزی وزارت دفاع افغانستان منظور کند، پروژه‌ای که همین اکنون هم پر هزینه‌ترین پروژه‌ای است که توسط ایالات متحده‌ی امریکا در افغانستان تمویل شده است.
این در حالی است که مقام‌ها منتظر دریافت وجوه اضافی برای تکمیل این پروژه هستند و با این وجود افراد زیادی به کار گماشته شده‌اند تا به منظور حفاظت ساختمان از سرمای شدید کابل پنجره‌های آن را نصب کنند.
جنرال میکایل ویهر، معاون رییس ستاد مهندسان ائتلاف به رهبری امریکا گفت: «ما باید خود را در موقعیتی قرار بدهیم که برای خروج از این‌جا لازم است. ما قطعا باید آن را درست کنیم. اعمار این ساختمان مهم است. این قرارگاه مرکزی وزارت دفاع است. این ساختمان در کابل است. ما باید این کار را به شکل درست آن انجام دهیم».
الگوی شکست
از سال 2005 بدین‌سو کانگرس ایالات متحده‌ی امریکا 53 میلیارد دالر را به منظور تجهیز، آموزش، اعمار پایگاه و تغذیه‌ی 348000 عساکر اردو و پولیس ملی افغانستان اختصاص داده است. اما با وجود سرازیر شدن این وجوه در افغانستان، رهبران ارتش امریکا پیوسته درگیر تلاش در زمینه‌ی محدود کردن هزینه‌های اضافی پروژه‌ها و جلوگیری از تأخیر در زمینه‌ی ساخت‌و‌ساز و مقاطعه با پیمان‌کاران ناکار‌آمد یا فاسد بوده‌اند.
مقامهای ارتش ایالات متحده‌ی امریکا می‌گویند که هیچ‌مدرکی مبنی بر مفقود بودن یا دزدی وجوه اختصاصی پروژه‌ی وزارت دفاع افغانستان را در اختیار ندارند، با آن‌هم رهبران ارتش از وزارت دفاع این کشور درخواست کرده‌اند تا بر روند کار این پروژه نظارت داشته باشد.
رهبران ارتش به این عقیده‌اند که پیش‌بینی‌های غیر‌واقع‌بینانه، از جمله نیروی کار غیر‌متخصص در افغانستان، بارندگی‌های شدید برف در زمستان سال‌های 2011 و 2012 در کابل، تأخیر در حصول مواد کار لازم و… باعث شده‌اند تا تکمیل این پروژه با تأخیر مواجه شود.
نظر به گفته‌های بوچ گراهام، مهندس در «CSTC» که یک نهاد پیش‌گام در زمینه‌ی توزیع و نظارت بر وجوه نیروهای ناتو برای ارتش افغانستان است، این پروژه حتا قبل از آغازش با موانع روبه‌رو بود. پیمان‌کاران باید سالون غذا‌خوری‌ای را که برای نیروهای ارتش افغانستان ساخته شده بود، تخریب می‌کردند و آن را در موقعیت دیگر اعمار می‌کردند.
وقتی که نهایتا کار اعمار این ساختمان آغاز شد، مقامهای امنیتی با بود و باش کارگران در ساحه‌ی کار مخالفت کرده و تصمیم گرفتند که به کارگران در کمپی که مایل‌ها از محل کار فاصله داشت، جای دهند. این به معنا بود که بخشی از وقت روزانه‌ی کارگران صرف رفتن به ساحه‌ی کار و برگشتن از ساحه‌ی کار می‌شد، محلی که تحت مراقبت‌های شدید امنیتی قرار داشت.
به هر حال، تأخیر در واردات فولاد و سایر مواد مورد نیاز ساختمان مانع عمده‌ی دیگری بوده است که تأخیر در تکمیل این پروژه را در پی داشته است. این ساختمان قرار است با مقاومت در برابر زلزله با قوت 8 درجه‌ی رشتر اعمار گردد و فضایی که گنجایش 2200 نفر مقام‌ها و فرماندهان اردوی ملی افغانستان را دارد.
به گفته‌ی جنرال میکایل ویهر، کاروان‌های حامل مواد مورد این ساختمان مکررا در مرز افغانستان با پاکستان متوقف می‌شدند، راننده‌ها باید تعرفه‌ی گمرگی بلندی پرداخت می‌کردند و مرز افغانستان با پاکستان پیوسته به دلیل نگرانی‌های امنیتی مسدود می‌شد.
نظر به گزارشی که سال گذشته در واشنگتن پست به نشر رسید، فرماندهان ارتش افغانستان می‌خواستند این ساختمان با ویژگی‌هایی اعمار شود که از دید واشنگتن بسیار پر هزینه و غیر‌واقع‌بینانه بود. گراهام می‌گوید که مقامات ایالات متحده‌ی امریکا بسیاری از در‌خواست‌ها را نادیده گرفتند، اما با در‌خواستی مبنی بر اعمار تالار کنفرانسی با 1000 نیمکت برای گرد‌هم‌آیی‌های بزرگ مقامهای اردوی ملی افغانستان موافقت کردند.
جان سوپکو، سربازرس ویژه‌ی امریکا برای بازسازی افغانستان گفت که در عین ازدحام بر سر مصرف دالرهای امریکایی در ارتش افغانستان، واژه‌های «برنامه‌ریزی ناقص، نگه‌داری ناقص سوابق، نظارت ناقص و ایمینی ناقص»، واژه‌های مناسب برای تعریف این پروژه هستند.
به نظر سوپکو، رفت و آمد مکرر فرماندهان ارتش ایالات متحده‌ی امریکا به افغانستان و از افغانستان یکی از نگرانی‌های ویژه است. مقامهای امریکایی که با پروژه‌ی وزارت دفاع افغانستان آشنا هستند، می‌گویند که این رفت و آمدها را به خاطر مشکلاتی که در پی داشته است، باید مقصر دانست. به عقیده‌ی آن‌ها، پیمان‌کاران بدون این که یک بررسی کامل از صورت حساب و چگونگی کارکرد‌شان صورت گرفته باشد، پیوسته خواهان وجوه اضافی دیگر شده‌اند.
طرح و پیش بینی
مقامهای امریکایی امیدوار‌ند که با دریافت وجوه اضافی کار اعمار این ساختمان تا اواخر سال آینده تکمیل شود، اما نظر به برآوردهای دفتر آقای سوپکو ، تکمیل 47 پروژه‌ی طرح شده برای ارتش افغانستان که ارزش مجموعی آن‌ها به 1.1 میلیارد دالر می‌رسد، حد‌اقل تا سال 2015 به درازا خواهد کشید. رها کردن این پروژه‌ها در یک حالت آسیب‌پذیر مطمئنا بر تنش‌های موجود میان حکومت اوباما و رییس جمهور کرزی خواهد افزود.
آقای کرزی اخیرا با تأخیر در امضای موافقت‌نامه‌ی دوجانبهی امنیتی با ایالات متحده‌ی امریکا، مقامهای این کشور را سراسیمه ساخته است. حکومت آقای اوباما هشدار داده است که در صورت امضا نشدن این موافقت‌نامه، این کشور بعد از ختم مأموریت نظامی رسمی نیروهای به رهبری امریکا در افغانستان در سال 2014، تمام نیروهایش را از افغانستان خارج خواهد ساخت.
معنای خروج از افغانستان این است که مرکز مهندسان ساختمانی قوای هوایی که قرار گاه‌های وزارت دفاع را سرپرستی می‌کنند و گروه مهندسان ارتش امریکا قادر به مدیریت پروژه‌های ناتکمیل نخواهند بود. اگر موافقت‌نامه‌ی دوجانبهی امنیتی میان افغانستان و ایالات متحده‌ی امریکا به امضا نرسد، ارتش افغانستان کمک مستقیم سالانه‌ی 4.1 میلیارد دالری‌ای را که ایالات متحده و سایر کشورهای همکارش تا سال 2018 وعده شده‌اند، از دست خواهد داد.
یک مقام افغان که نخواسته از او نامی برده شود، گفته است که در جلسه‌ی آقای کرزی و شورای امنیت ملی روز یک‌شنبه فرماندهان ارتش از آقای کرزی پرسیدند که آیا به منظور اعمال فشار هرچه بیش‌تر بر آقای کرزی برای امضای موافقت‌نامه‌ی دوجانبهی امنیتی، روند کار اعمار ساختمان قرارگاه مرکزی وزارت دفاع و سایر پروژه‌هایی که توسط ایالات متحده‌ی امریکا تمویل می‌شوند، کندتر خواهد شد؟
مقامهای ائتلاف این ادعاها را شدیدا رد می‌کنند و می‌گویند که این پروژه سال‌ها با مشکل مواجه بوده است. با آغاز کار اعمار قرارگاه مرکزی وزارت دفاع در سال 2009، قرار بود که کار آن تا ماه اکتوبر سال 2010 تکمیل شود. این ضربالاجل به‌زودی تا بهار سال 2012 تمدید شد و هزینه‌ی اعمار آن نیز به 67 میلیون دالر افزایش داده شد. اما در اوایل سال جاری این ضربالاجل تمدید شد و 31 د‌سامبر سال جاری ضربالاجل نهایی ختم این پروژه با هزینه‌ی 108 میلیون دالر اعلام شد.
گراهام در ماه سپتامبر گفت: «پروژه با کمبود وجوه مالی مواجه است». یکی از سخن‌گویان قراردادی اصلی این پروژه از اظهار نظر در این مورد خود‌داری کرد، اما محمد رفیع، مالک یکی از شرکت‌های ساختمانی در شهر کابل گفت که در ماه سپتامبر به او و سایر مقاطعه‌کاران فرعی (سب کنتراکتر) اطلاع دادند که به خانه‌های‌شان بروند و هنوز واضح نیست چرا.
محمد رفیع با اشاره به این که هنوز چند سیاهه (فاکتور) او اجرا نشده‌اند، گفت: «به ما صرف همین قدر گفتند که کار باید متوقف شود».
