پس از آن که توافقنامهی صلح میان حزب اسلامی بهرهبری گلبدین حکمتیار در ماه میزان 1395 امضا شد، بارها خبرها از بیرون شدن حکمتیار از خفا و ظاهر شدناش در انظار عمومی منتشر شد. حکمتیار پس از 20 سال زندگی در خفا بلآخره در 9 ثور در لغمان ظاهر شد و سپس به ننگرهار رفت. حکومت به استقبال او یک هیأت بلندپایه به ننگرهار فرستاد.
آقای حکمتیار در ارگ سخنرانی کرد. همچنان او روز جمعه نشست بزرگی را در استدیوم غازی برگزار و در جمع هزارها هوادارش سخنرانی کرد.
افغانستان از دوران حکومت مجاهدین، حکومت طالبان و جنگهای داخلی سالها فاصله گرفته و از هر لحاظ تغییر یافته؛ حکومتی پرپایهی دموکراسی و ارزشهای جدید شکل گرفته، زندگی اجتماعی مردم تغییراتی یافته است. اما حکمتیار که در این سالها معلوم نیست در کجا بوده و در شرایط جدید افغانستان حضور نداشته، طی این چند روز در چهار سخنرانی خود اظهارات متفاوتی داشته است که در این گزارش به فرازهایی از سخنان او پرداخته میشود.
تأکید بر تمرکز قدرت و دولت صددرصد اسلامی
گلبدین حکمتیار در سخنان روزهای اخیر خود بهگونهی مستقیم و غیرمستقیم بر «حکومت ائتلافی» که حکومت وحدت ملی نیز توافق میان دو تیم پیشتاز انتخابات ریاستجمهوری سال 2014 است، انتقاد کرد و گفت این نوع حکومت نه خواست او است و نه شرطش. حکمتیار در ننگرهار گفت که ما یک رییسجمهور میخواهیم نه دو رییس و در انتخابات بعدی نیز باید یک رییسجمهور داشته باشیم نه دو رییسجمهور.
او به رهبران حکومت وحدت ملی پیشنهاد داد اختلافها را کنار بگذارند و اگر در کنار هم کار کرده نمیتوانند یکی بهخاطر دیگری از قدرت کنار برود.
گلبدین حکمتیار در ارگ با اعلام مخالفت با نظام پارلمانی گفت که حکومت ائتلافی در شرایط افغانستان «مناسب نبوده و در اینجا قطعاً نتیجه نمیدهد.»
حکمتیار همچنان افزود که برای رسیدن به صلح قانون اساسی افغانستان را پذیرفته است «با وجودی که ملاحظات کافی دارم هم از لحاظ حقوقی و هم از لحاظ ادبی، اما این ملاحظات را در جای خودش به لویهجرگه مطرح خواهم کرد.»
او با اشاره به اینکه در قانون آمده است که «هیچ قانونی نمیتواند در تضاد با قوانین اسلامی باشد» ادامه داد که از همینرو خودش قانون اساسی دولت اسلامی را آماده کرده تا در لویهجرگه پیشکش کند.
اما او در روز جمعه سخنان تندتری علیه حکومت ائتلافی اظهار کرد. او در استدیوم غازی با اشاره به تقسیم قدرت میان رهبران حکومت وحدت ملی که آنرا «پیام جنگ» تلقی کرد، گفت: «به این تقسیم تأکید نکنید، این تقسیم تقسیم مقدس نیست، نه تقسیمی از جانب خدا است، نه از جانب مردم و نه هم مطابق قانون اساسی، بلکه این تقسیم آقای جانکری است. به این، بهعنوان یک تقسیم مقدس نگاه نکنید.»
رهبر حزب اسلامی که سالها به حکومتهای مختلف سر جنگ در پیش گرفته و در 15 سال گذشته نیز ادامه داد، خواستار حکومت صددرصد اسلامی است، آنچه که گروه طالبان نیز خواستارش است و برای رسیدن به آن میجنگد. او در این مورد گفت: «دست برادری به سوی همه دراز میکنم؛ هرکه خواهان خاتمهی جنگ و هرکه خواهان تأمین صلح پایدار و عادلانه در کشور است و هرکه خواهان استقرار حکومت صددرصد اسلامی در افغانستان آزاد است، برادر ماست، در کنار ماست، همسنگریم، و برای تحقق این هدف بزرگ و مقدس یکجا مبارزه میکنیم.»
او بر حکومت مقتدر مرکزی مسلط بر اوضاع تاکید دارد.
دعوت به صلح از تمام گروهها
حکمتیار در سخنان این روزهای خود بیشتر بر صلح تأکید کرده است و از گروههای مختلف بهشمول طالبان بارها خواسته به صلح بپیوندند.
او در ارگ خطاب به مخالفان مسلح گفت: «بیایید این جنگ را به پایان برسانیم، به طالبان میگویم که بیایید تمام بهانههای حضور خارجیها را به پایان برسانید و به پاکستان میگویم که در سیاست خویش در قبال افغانستان تجدید نظر نماید.»
رهبر حزب اسلامی افزود که خواست ما پایان جنگ و تامین صلح است و بدون قیدوشرط از آنهایی که صلح میخواهند حمایت میکنیم.
او در استدیوم غازی نیز گفت که «همه را به صلح و برادری دعوت میکنیم. کشور ما که دیروز به جهاد نیاز داشت امروز به صلح نیاز دارد. دست برادری به سوی همگی دراز میکنیم.»
بد گفتن تمام طالبان شعار تداوم جنگ و ضد صلح است
حکومت افغانستان گروه طالبان را یک گروه تروریستی میشناسد و همچنان همواره تأکید دارد که تروریست را نباید به خوب و بد تقسیم کرد و علیه این باور که تروریستان را به خود و بد تقسیم میکنند بارها انتقاد کرده است.
حکمتیار که در روزهای نخست علیه طالبان انتقادهای تندی داشت، اما در ارگ طالبان را برادر خطاب کرد و گفت طالبان خوب و بد دارند. او افزود: «طالبان برادران استند. در میان طالبان هم خوب و هم بد وجود دارد. اگر کسی از این انکار میکند جفای بزرگی خواهد بود.»
اما در نشست روز جمعه گفت هرکی میگوید طالبان خوب و بد ندارد و همه بداند، «این شعارهای برای دوام جنگ است و شعارهای ضد صلح است.»
او گفت هرکسی که خواهان استقرار و آزادی و خواهان خاتمهی جنگ در افغانستان است برادر خطاب میکنم، «هرچند علیه ما مرتکب ظلم و جفا شدهاند، و علیه ما جنگیدند و حتا علیه ما با دشمن بیرونی یکجا شدند.»
حکمتیار تأکید کرد این یک حقیقت که هر گروهی خوب و بد دارد، «کسی از نظر ما بد است و از آن نفرت داریم که بر ادامهی جنگ تأکید دارد.»
این اظهارات رهبر حزب اسلامی در حالیست که عبدالله عبدالله، رییس اجراییه در نشست ارگ طالبان را «برداران حکمتیار» خواند.
این همه در حالیست که طالبان هموراه بر جنگ تأکید کرده، به تلاشهای صلح افغانستان جواب رد داده و خونینترین حملات را علیه نیروهای امنیتی کشور غیرنظامیان راه اندازی کردهاند.
تاختن بر رسانهها
رهبر حزب اسلامی در سخنرانی نخست و دوم خود بر رسانهها تاخت و برخی رسانهها را شریر خوانده و بر آنها لعن فرستاد. این سخنان او واکنشهای جدی و اعتراضاتی را نیز در پی داشت.
اما حکمتیار در سخنرانی خود در ارگ گفت: «آنعده رسانهها که به جنگ دامن میزنند، به آنان باید توصیه شود و مهار شوند. رسانههایی که به تجزیه و مداخله در کشور مخالفت کردهاند و مردم را برای احترام به ارزشهای صلح، وحدت و حمایت از حکومت تشویق کردهاند، از آنان ممنون هستیم.»
به گفتهی او، منظورش رسانهها نه بلکه ابتذال در رسانهها بوده است.
دولت افغانستان آزادی بیان و رشد رسانهها را بزرگترین دستآورد 16سال گذشته میداند و تأکید دارد که این دستآورد قابل معامله نیست و مصونیت آن در هر تفاهمنامهیی در نظر گرفته شده است.
منتقدان این اظهارات آقای حکمتیار میگویند که او باید خود را با شرایط امروزی افغانستان وفق دهد و ارزشهای جدید را بپذیرد.
از سوی دیگر حکمتیار در مورد زنان نیز اظهاراتی داشته است. در ننگرهار گفت متأسف است که زنان در این نشست حضور ندارد. در استدیوم غازی گفت زنان نگران نباشند و حقوق آنها در چوکات دین مقدس اسلام محفوظ است.