کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گزارشی تحقیقی را از حملات مسلحانه علیه یک گروه خاص قومی (هزاره‌ها) در افغانستان طی سال 1393، 1394 و 1395 منتشر کرده که نشان می‌دهد این گروه قومی طی این سال‌ها هدف حملات متعدد مسلحانه قرار گرفته است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید که این گزارش به درخواست وزارت امور خارجه‌ی افغانستان برای پاسخ دادن به سوال‌های گزارشگران حقوق بشر سازمان ملل متحد تهیه شده است.
این گزارش که روز گذشته (سه‌شنبه، 9 جوزا) منتشر شد، نشان می‌دهد که در سال 1395 حملات مسلحانه علیه یک گروه خاص قومی شدت یافته و بر اساس بررسی‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، هدف این حملات گروه خاص قومی و مذهبی (هزاره‌های شیعه) افغانستان بوده است.
بر اساس این گزارش، در طول سه سال اخیر، حملات مسلحانه از هزاره‌ها در مجموع 194 تن که همه غیرنظامی بودند، قربانی گرفته و 479 تن را زخمی کرده است.
همچنان در این سه سال 62 تن از هزاره‌ها به گروگان گرفته شده‌اند که «بعضی از آن‌ها به‌طور فجیع و وحشیانه به قتل رسیدند.» گزارش نشان می‌دهد که در طول سه سال گذشته برخی از موارد گروگان‌گیری از هزاره‌ها به‌طور انفرادی و یا گروه‌های کوچک نیز رخ داده که اغلب از چشم رسانه‌ها به‌دور مانده است.
کمیسیون حقوق بشر می‌گوید که مسئولیت شماری از این حملات را گروه داعش به‌عهده گرفته، اما مسئولیت شمار دیگری از این رویدادها را تاکنون هیچ گروهی به‌عهده نگرفته است. در این گزارش عاملان حملات علیه هزاره‌ها به‌نحوی به «افراط‌گرایی اسلامی» نسبت داده شده است و گفته شده که پس از وقوع هر رویداد، کمیسیون حقوق بشر از دولت افغانستان خواسته که جلو «افراط‌گرایی اسلامی» را بگیرد.
کمیسیون حقوق بشر گفته که هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان جنایت جنگی محسوب می‌شود و این کمیسیون همواره خواستار پیگرد عدلی عاملان حملات علیه هزاره‌ها شده است، اما «متاسفانه تا حال اکثر عاملان این قضایا مورد تعقیب عدلی قرار نگرفته‌اند».
ایجاد تفرقه‌ی قومی و مذهبی
گزارش می‌گوید که نهادهای حامی حقوق بشر، خانواده‌های قربانیان و نهادهای امنیتی اعلام کرده بودند که عاملان حمله‌ها علیه هزاره‌ها دشمنان افغانستان‌اند و هدف‌شان ایجاد تفرقه‌ی قومی و مذهبی است. اما دولت‌مردان و شهروندان افغانستان با هوشیاری با قضیه‌ی کشتار هزاره‌ها برخورد کردند و نگذاشتند که تفرقه‌ی قومی و مذهبی گسترش یابد. همچنان رهبران حکومت وحدت ملی مردم را به خون‌سردی دعوت کردند و گفتند نگذارید که افراطیون مذهبی به هدف مورد نظرشان برسند.
حملات مسلحانه علیه هزاره‌ها در سال‌های 1393 و 1394
گزارش نشان می‌دهد که در سال‌های 1393 و 1394 هزاره‌ها هدف چندین حمله‌ی مسلحانه و همچنان هدف گروگان‌گیری به‌شکل انفرادی و گروه‌های کوچک قرار گرفتند‌اند که منجر به کشته شدن شمار زیادی شده است.
رویداد ولسوالی زارع ولایت بلخ: گزارش نشان می‌دهد که به‌تاریخ 14 سنبله‌ی 1394 خورشیدی، در مسیر ولسوالی زارع ولایت بلخ 13 تن از هزاره‌ها هدف حمله‌ی مسلحانه قرار گرفته و کشته شدند. افراد مسلح آن‌ها را از موتر پایین کردند و به رگبار بستند. هیچ گروهی مسئولیت این رویداد را به‌عهده نگرفت. دولت افغانستان آن را به دشمنان صلح و ثبات نسبت داد و گروه طالبان نیز با نشر اعلامیه‌یی آن را «توطئه‌ی دشمن» خواند.
گروگان‌گیری در زابل: بر اساس این گزارش، در روز چهارم حوت 1393 خورشیدی، 31 تن از هزاره‌های شیعه زمانی که از هرات به‌سوی کابل سفر می‌کردند، در ولایت زابل از سوی افراد مسلح به گروگان گرفته شدند که 19 تن آن‌ها در اواخر ماه ثور 1394 و هشت تن دیگر نیز بعد از چند ماه در نتیجه‌ی یک عملیات آزاد شدند، ولی از سرنوشت چهار تن دیگر خبری نبود تا اینکه گروگان‌های آزاد شده از کشته شدن آن‌ها خبر دادند.
سربریدن گروگان‌ها در زابل: بر بنیاد این گزارش، روز 21 میزان 1394 خورشیدی، افراد مسلح 9 مسافر غیرنظامی را از ولسوالی جاغوری ولایت غزنی ربودند که این ربوده‌شده‌ها شامل دو زن، یک کودک هشت ساله و چهار مرد می‌شدند. چند روز بعد از وقوع این حادثه، دو تن از گروگان‌ها رها شدند. جنگ‌جویان ازبکستانی بقیه‌ی این افراد را به ولسوالی خاک افغان بردند و پس از بالا گرفتن انتقادها و اعتراض‌های مدنی، حکومت علیه شورشیان در این محل عملیاتی انجام داد اما با این‌حال، دو روز بعد (17 عقرب 1394)، «افراد داعش» هفت نفر را به‌طور «فجیعی» سر بریدند.
گزارش می‌گوید که این رویداد موجی از واکنش‌ها را در سطح ملی و بین‌المللی برانگیخت و اکثر سازمان‌های ملی و بین‌المللی حقوق بشر و جامعه‌ی مدنی این حادثه را محکوم کردند. همچنان پس از انتقال پیکر کشته‌شدگان «صدها هزار از شهروندان کابل» دست به تظاهرات زدند و دولت افغانستان را متهم به بی‌تفاوتی در برابر این حادثه کردند.
قضیه‌ی ولایت غور: در گزارش آمده است که در شب دوم اسد 1393 خورشیدی، گروهی از افراد مسلح ناشناس سه موتر مسافران را که از غور به سمت کابل حرکت می‌کردند متوقف کرده و از میان مسافران، «صرفاً هزاره‌های شیعه» را که شمار آن‌ها به 14 تن می‌رسید از موتر پایین کرده و تیرباران کردند. در میان آن‌ها یک عروس و داماد نیز حضور داشتند.
کمیسیون حقوق بشر می‌گوید که مسئولیت این حمله را هیچ گروهی به دوش نگرفت، اما فرمانده پولیس غور طالبان را عامل این حمله دانست. بعدها گزارش‌هایی منتشر شد که خبر می‌داد متهم اصلی کشتار هزاره‌ها، قاری رحمت‌الله فرمانده عمومی طالبان در غور، بازداشت شده است. بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که قاری رحمت‌الله و افرادش قبلاً به داعش پیوسته بودند.
حملات مسلحانه علیه هزاره‌ها در سال 1395
بر اساس این گزارش، در سال 1395 خورشیدی حملات علیه «هزاره‌های شیعه» افزایش یافت. در این سال پنج حمله‌ی بزرگ علیه هزاره‌ها انجام شد که در مجموع 156 تن که همه غیرنظامی بودند کشته و 479 تن دیگر زخمی شدند.
حمله بر تظاهرات جنبش روشنایی در دهمزنگ کابل: در گزارش آمده، به‌تاریخ 2 اسد 1395 خورشیدی، «هزاران نفر از شهروندان کابل که اغلب هزاره بودند»، در واکنش به تغییر مسیر برق وارداتی از ساحات مناطق مرکزی به کوتل سالنگ، تظاهرات کردند. معترضان در چوک دهمزنگ هدف «حمله‌ی انتحاری» قرار گرفتند که در طی آن 84 تن کشته و 283 تن دیگر زخمی شدند. گروه داعش بلافاصله پس از این حادثه، مسئولیت حمله را به عهده گرفت و گفت «شیعیان افغانستان یکی از اهداف نظامی‌شان» است.
در گزارش آمده: «جنبش روشنایی» سازمان‌دهنده‌ی این تظاهرات، ارگان‌های امنیتی افغانستان را متهم به بی‌تفاوتی و سهل‌انگاری در تأمین امنیت تظاهرات نمود. بررسی‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز بیانگر این است که «اکثر نیروهای امنیتی برای تامین امنیت مرکز شهر و ادارات مهم دولتی آمادگی گرفته بودند و در قسمت تامین امنیت مظاهره‌کنندگان تدابیر کافی اتخاذ نکرده بودند».
گزارش می‌گوید، از نظر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان غفلت نیروهای امنیتی در تامین امنیت این تظاهرات غیرقابل قبول بوده است.
حمله بر عزاداران در کارته‌سخی کابل: بر اساس این گزارش، به‌تاریخ 20 میزان 1395 خورشیدی در شام عاشورا، عزاداران شیعه مورد حمله‌ی فردی که لباس پولیس بر تن داشت قرار گرفتند که در نتیجه‌ی آن یک پولیس و 18 غیرنظامی به‌شمول سه زن و یک کودک کشته و 58 غیرنظامی به‌شمول 26 زن و چهار کودک زخمی شدند. مسئولیت این حمله را شاخه‌ی خراسان گروه داعش به‌عهده گرفت.
حمله در روز عاشورا در ولسوالی بلخ ولایت بلخ: در گزارش آمده که به‌تاریخ 21 میزان 1395 خورشیدی در روز عاشورا، عزاداران شیعه در ولسوالی بلخ ولایت بلخ زمانی که از داخل شهر می‌گذشتند، هدف انفجار مواد جازسازی شده در کنار سرک قرار گرفتند که در آن رویداد 14 غیرنظامی کشته و 70 تن دیگر زخمی شدند. مسئولیت آن حمله را هیچ گروهی به عهده نگرفت.
حمله در مسجد باقرالعلوم در غرب کابل: گزراش نشان می‌دهد که به‌تاریخ اول قوس 1395، عزاداران چهلم عاشورا در مسجد باقرالعلوم در غرب کابل، هنگام صرف غذای چاشت هدف حمله‌ی انتحاری قرار گرفتند. در این رویداد 32 غیرنظامی به‌شمول هشت کودک کشته و 64 تن دیگر زخمی شدند. مسئولیت این حمله را نیز گروه داعش به‌عهده گرفت.
گزارش می‌گوید، نیروهای امنیتی به‌دلیل عدم تأمین امنیت مراسم مذهبی به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفتند. وزارت داخله گفت هیأتی برای بررسی چگونگی این رویداد تعیین شده، اما نتایج بررسی‌های این هیأت تاکنون برای مردم روشن نشده است.
کشتار معدنچیان در ولسوالی تاله‌وبرفک: در گزارش آمده که به‌تاریخ 17 جدی 1395، سه فرد مسلح، موتر 16 کارگر معدن از قوم هزاره را در ساحه‌ی پل‌شیر ولسوالی تاله‌وبرفک بغلان متوقف و بر آنان تیراندازی کردند. در این حمله هفت تن از کارگران کشته، چهار تن زخمی و پنج تن باقی‌مانده موفق به فرار شدند.
به نقل از یکی از زخمی‌ها در گزارش آمده که یکی از مهاجمان به آن‌ها گفته بوده که شما «شیعه هستید و شیعیان مسلمان نیستند.»
مسئولیت این رویداد را هیچ گروهی به‌عهده نگرفت.
در گزارش آمده، تحقیقات کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان و اظهارات مجروحین این حادثه و مردم محل، نشان می‌دهد که این حمله توسط طالبان محلی و مشخصاً توسط قاری معراج و قاری قدرت‌الله از فرماندهان طالبان و قاری موسی، ولسوال نام‌نهاد طالبان برای ولسوالی تاله‌وبرفک صورت گرفته است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید که عاملان این حمله نیز هنوز از سوی نیروهای امنیتی افغانستان مورد شناسایی و پیگرد عدلی قرار نگرفته‌اند.
گروگان‌گیری‌ها در ولایت‌های سرپل و غور: در گزارش آمده که به‌تاریخ 12 جوزای 1395خورشیدی، 17 تن از هزاره‌های ولایت سرپل توسط افراد ناشناس به گروگان گرفته شدند. کمیسیون می‌گوید هرچند پس از مدتی همه‌ی این افراد رها شدند، اما «گروگان‌گیری هزاره‌ها در افغانستان، حق آزادی گشت‌و‌گذار و امنیت آن‌ها را محدود کرده است».
همچنان به روز 11 سنبله‌ی 1395 طالبان در ولسوالی دولت‌آباد ولایت غور، پنج دانشجوی مربوط به قوم هزاره را ربودند که در نتیجه، یکی از آن‌ها را به‌طور فجیعی به قتل رساندند و چهار تن دیگر را پس از چهار هفته آزاد کردند.
تلاش ناکافی حکومت برای تأمین امنیت مراسم مذهبی
گزارش نشان می‌دهد که حکومت وحدت ملی برای تامین امنیت مراسم‌های مذهبی شیعیان و سنی‌ها و سایر فرقه‌های مذهبی تلاش کرده اما این تدابیر و تلاش‌ها سبب جلوگیری از حملات نشده است.
همچنان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می‌گوید که نیروهای امنیتی در تأمین امنیت تظاهرات جنبش روشنایی و مراسم عزاداری در مسجد باقرالعلوم کوتاهی کردند که این امر برای کمیسیون غیرقابل قبول است.