عزیز حکیمی
باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا به حامد کرزی رییس جمهور افغانستان هشدار داد که ایالات متحده ممکن است تا پایان امسال تمام نیروهایش را از آن کشور خارج کند. آقای اوباما این اظهارات را روز سهشنبه، بیست و پنجم فبروری در یک گفتوگوی تیلفونی با همتای افغان خود بیان کرد که در ماه های گذشته از امضای موافقتنامهی امنیتی با واشنگتن خودداری کرده است.
رییس جمهور آمریکا همچنین از وزارت دفاع این کشور خواسته است تا زمینهی اجرای برنامهها برای پایان مأموریت و خروج بهموقع نیروهای این کشور از افغانستان تا در پایان سال جاری میلادی آماده کند. براساس این برنامه، هیچسرباز آمریکایی پس از سال ۲۰۱۴ در افغانستان باقی نخواهد ماند.
همزمانی هشدار رییس جمهور اوباما به حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان در مورد احتمال خروج کامل سربازان امریکایی از این کشور در صورت امضا نشدن توافقنامهی امنیتی، با اجلاس وزیران دفاع ناتو در مقر این سازمان در بروکسل که قرار است امروز (۲۷ فبروری) برگزار شود، از اهمیت خاصی برخورددار است. موضوع افغانستان و آینده مأموریت نظامی غرب در این کشور در صدر دستور کار این اجلاس قرار دارد.
به گفتهی کاخ سفید، ایالات متحده کماکان مایل به امضای پیمان امنیتی دوجانبه با افغانستان و ایجاد زمینه برای حضور محدود در افغانستان پس از سال ۲۰۱۴، از جمله مأموریتهای آموزشی و مشورتی، همکاری با نیروهای افغان و جستوجوی هستههای وابسته به القاعده در این کشور است.
با این همه، ایالات متحده قصد دارد پیام روشنی به مقامهای افغانستان بفرستد و آن اینکه با وجود نرمی اخیر این کشور و ناتو در برابر مواضع آقای کرزی، گزینهی صفر یا خروج کامل نیروهای غربی از افغانستان به قوت و جدیت خود باقی است. آمریکاییها و مقامهای ناتو که در جریان سال گذشتهی میلادی اصرار میکردند که توافقنامهی امنیتی باید تا ماه اکتبر امضا شود، بعد از امتناع آقای کرزی از امضای این سند، ضربالاجلهای خود را عملا نادیده گرفتند.
حتا آندرس فوگ راسموسن، دبیر کل ناتو نیز دو روز پیش در گفتوگو با خبرنگاران افغان تأیید کرد که توافقنامه میتواند توسط رییس جمهور بعدی امضا شود و اینکه در آن صورت نیز ناتو وقت کافی برای برنامهریزی مأموریت بعدی خود، موسوم به حمایت قاطع را خواهد داشت. با اینکه تأکید مقامات امریکایی و ناتو همواره این بوده که امضای هرچه سریعتر این سند برنامهریزی مأموریت بعدی ناتو را تسهیل خواهد کرد.
از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که هشدار تازهی رییس جمهور اوباما به کرزی به معنای آن نیست که الزاما گزینهی صفر یا خروج کامل نیروهای غربی از افغانستان عملی خواهد شد. رییس جمهور امریکا گفته است که او دستور داده برنامهی «احتیاطی» خروج نیروها تهیه شود. در واقع برنامهریزی لوژستیکی خروج دهها هزار سرباز غربی همراه با تجهیزات و موترهایشان دست کم به اندازهی برنامهریزی برای ادامهی حضور این نیروها در افغانستان دشوار و زمانبر است.
قبل از این نیز دیگر مقامهای امریکایی و ناتو صریحا به این نکته اشاره کرده بودند که آنها باید به فکر برنامهی خروج «احتیاطی» باشند. اتفاقا، برنامهریزی احتیاطی برای خروج، در مقایسه با برنامهریزی برای ادامهی حضور این نیروها مهمتر است، چرا که خروج سربازان غربی، به گفتهی برخی کارشناسان ناتو، به چهار تا شش ماه زمان برای برنامهریزی و تطبیق آن نیاز دارد. بهخصوص با توجه به این نکته که اگر موافقتنامهی امنیتی امضا نشود، حضور سربازان غربی در افغانستان بعد از ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴ بدون چارچوب قانونی خواهد بود.
اواخر سال گذشتهی میلادی لویه جرگهای که برای بررسی موافقتنامهی دوجانبهی امنیتی میان آمریکا و افغانستان در کابل برگزار شده بود، این موافقتنامه را تأیید کرد و از رییس جمهور افغانستان خواست آن را امضا کند. اما حامد کرزی شرایطی را مطرح کرده و گفته تا این شرایط از سوی آمریکا برآورده نشوند، این موافقتنامه را امضا نخواهد کرد.
پایان دادن به عملیات شبانه و کمک آمریکا به آغاز جدی و عملی گفتوگوهای صلح بین دولت افغانستان و شورشیان مسلح مخالف دولت از جملهی این پیششرطها است. «افغانستان مانیتور»