درست زمانی که در آستانه‌ی خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در سال 2014 قرار داریم، کاهش مداوم ارزش افغانی نه تنها به اقتصاد افغانستان صدمه زده است، بلکه روحیه‌ی افغان‌ها در راستای بازسازی کشور شان را نیز به شدت متأثر ساخته است.
عبدالعزیز، یک باشنده‌ی کابل که 31 سال عمر دارد می‌گوید: «همین اکنون که ما در نیمه‌ی سال 2013 قرار داریم، مردم با مشکلات مالی مواجه است. پول افغانی ارزش خود را در برابر ارز‌های خارجی، به‌خصوص دالر از دست داده است و قیمت کالاها نیز هر‌روز رو به افزایش است».
ارزش افغانی در 24 جولای به پایین‌ترین حد خود رسیده بود که هردالر آمریکایی 57.44/ 57.24 افغانی ارزش داشت. این در حالی است که سال گذشته در چنین روزی هردالر آمریکایی 47.60/47.40 افغانی ارزش داشت. کاهش ارزش افغانی در روزهای اخیر نه تنها مقام‌های دولتی، بلکه مردم عادی را نیز به شدت نگران ساخته است.
سید مسعود، استاد دانشگاه کابل می‌گوید: «این امر همه را نگران ساخته است، به‌خصوص کارمندان دولتی و آن‌ها معاش افغانی دریافت می‌کنند». وی اضافه می‌کند: «برای کاهش ارزش دراماتیک و نمایشی افغانی در چند‌ماه گذشته، چند‌دلیل وجود دارد؛ فصل تابستان فصل خرید دالر است و تقاضا به دالر در فصل تابستان افزایش می‌یابد؛ اما کاهش ارزش افغانی امسال نظر به سال‌های دیگر متفاوت است».
استاد مسعود کاهش کمک‌های خارجی را علت دیگر افت ارزش افغانی می‌داند. به نظر وی کاهش کمک‌های خارجی در این اواخر سبب بلند رفتن ارزش این ارزها شده است. وی هم‌چنین می‌گوید: «ما همسایه‌های غارت‌گری داریم. آن‌ها لاری‌هایی از پول را به افغانستان آورده و ارز‌های خارجی را از این‌جا به تاراج می‌برند. وضعیت برای افغانستان خیلی دشوار است، من با این ادعا که گویا خروج قریب‌الوقوع نیروهای خارجی بر بازارهای مالی در افغانستان تأثیر گذاشته باشد، موافق نیستم».
نور‌الله دلاوری، رییس بانک مرکزی افغانستان با استاد مسعود موافق نیست. وی می‌گوید: «به نظر من، کاهش شدید در ارزش افغانی در برابر ارز خارجی درماه‌های اخیر به افزایش ارزش دالر در برابر پول‌های خارجی بر می‌گردد. این تنها افغانی نیست که ارزش خود در برابر دالر را از دست داده است، بلکه تمام ارز‌های بزرگ دنیا به شمول کلدار هندی و پاکستانی در برابر دالر ارزش خود را از دست داده اند».
آقای دلاوری اضافه کرد که این موضوع به انتقال غیر‌قانونی پول از افغانستان نیز مربوط است. در این اواخر کاهش مقدار ارز در بعضی از کشورهای همسایه سبب شده است تا ارزش ارزها در این کشور به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یابد و این کشورها سعی می‌کند تا اسعار را به هر‌نحو ممکن، حتا به شکل قاچاق از کشورهای همسایه، وارد کرده و از صعود بیش از حد آن جلوگیری کند. وی می‌گوید که حکومت و بانک مرکزی در مورد کاهش ارزش افغانی به شدت نگران اند.
در نتیجه‌ی تلاش‌ها برای کنترول وضعیت و محدود کردن کاهش ارزش افغانی، بانک مرکزی افغانستان تدابیر مختلفی را روی دست گرفته است. آقای دلاوری می‌گوید: «ما هفته‌وار دالر آمریکایی در بازارهای مالی افغانستان به فروش می‌رسانیم. بانک مرکزی افغانستان بر‌اساس پالیسی پولی جمهوری اسلامی افغانستان تدابیری از قبیل تخصیص و توزیع دالر آمریکایی در بازارهای پولی افغانستان را روی دست گرفته است. ما هم‌چنین اوراق بهادار را به بانک‌های خصوصی به فروش می‌رسانیم و افغانی را جمع‌آوری می‌کنیم».
اما رییس جمهور کرزی اخیرا گفته است که حتا پس از خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در سال 2014، کمک‌های مالی آن‌ها به افغانستان ادامه خواهد یافت. آقای کرزی هم‌چنین گفته است که در جریان کنفرانس جهانی برای کمک به افغانستان که در جولای سال گذشته در جاپان برگزار شد، کشورهای کمک کننده وعده کردند که بعد از سال 2014 بیش از 16 میلیارد دالر را به افغانستان کمک خواهند کرد. ایالات متحده‌ی آمریکا و ناتو هم تقریبا مبلغ مشابهی را برای کمک به اردو و پولیس افغانستان وعده داده‌اند.
حضرت عمر زاخیل‌وال، وزیر مالیه‌ی افغانستان اخیرا رسانه‌های خارجی را به ارائه‌ی یک تصویر منفی از وضعیت اقتصادی افغانستان بعد از سال 2014 متهم کرده است و آن را پروپاگندی خوانده است که سبب کاهش ارزش پول افغانی در برابر اسعار خارجی شده است. وی گفته است: «پروپاگندهای رسانه‌های غربی نگرانی‌های بی‌اساس را مبنی بر بلاتکلیفی اقتصاد افغانستان بین مردم ایجاد کرده است».
منبع: شینهوا
برگردان: حمید مهدوی