- لیاقت لایق
قرار است تا 16روز دیگر جرگه‌ی مشورتی صلح با اشتراک دو هزار و 500 تن در کابل برگزار شود. روند و شیوهی گزینش اعضای این جرگه از موضوع‌هایی است که تا کنون مسیر پرجنجالی را پیموده است. افزون بر این، شماری از جریان‌های سیاسی و فعالان مدنی در خصوص هدف این جرگه نیز واکنش نشان داده و نگرانی‌هایی را مطرح کرده است. قرار است جرگه‌ی مشورتی صلح از 9 تا 12 ثور در تالار لویه‌جرگه در کابل برگزار شود.
روند و کارشیوه‌ی جنجالی گزینش اعضا
گزارش‌ها می‌رساند که در جریان گزینش اعضای این جرگه در شماری از ولایت‌ها به شمول هرات، تخار و غزنی درگیری‌های فزیکی و کشمکش‌هایی نیز رخ داده است. شماری از شهروندان در شبکه‌های اجتماعی گفته‌اند که روند گزینش اعضای جرگه‌ی مشورتی، شفاف نبوده و تحت نفوذ والیان و سایر نهادهای حکومتی قرار داشته است. برخی هم گفته‌اند که اعضای جرگه در ولایت‌شان به روش «قرعه‌کشی» انتخاب شده است.
این نگرانی‌ها از سوی شماری از جریان‌های سیاسی و فعالان مدنی نیز مطرح شده است. محمد‌ایوب شهریار، از اعضای مجتمع جامعه مدنی افغانستان به اطلاعات روز میگوید که حکومت در روند گزینش اعضای ولایتی این جرگه ضعیف عمل کرده و شفافیت را تامین نکرده است. او میگوید، «عدم شفافیت» در گزینش اعضا مشروعیت و تاثیرگذاری جرگه را بیشتر از پیش ضربه زده و از اعتبار آن کاسته است.
مسئولان کمیسیون برگزاری جرگه‌ی مشورتی صلح اما می‌گویند که روند گزینش اعضای این جرگه در تمام ولایت‌ها تکمیل شده و در بیشتر آن روند گزینش شفاف بوده است. این مسئولان گرچند آمار دقیق شکایات را ارائه نمی‌کنند اما می‌گویند که به شکایات شهروندان به‌زودی رسیدگی می‌کنند. سید علی کاظمی، سخن‌گوی این کمیسیون به اطلاعات روز میگوید: «به شکایاتی که به صورت رسمی از سوی مسئولان محلی ولایات به این کمیسیون رسیده به‌زودی رسیدگی خواهد شد» وی میگوید که بیشتر شکایت‌ها و عاملان اخلال در روند گزینش اعضای جرگه به خاطر عدم آگاهی شهروندان از کارشیوه و برگزاری انتخابات و گزینش اعضا اتفاق افتاده است.
عبدالرشید ایوبی سخن‌گوی دیگر کمیسیون برگزاری این جرگه به اطلاعات روز میگوید که به اساس فهرستی که از ولایت‌ها به این کمیسیون رسیده، در شماری از این فهرست‌ها، دو شرط مهم عضویت که سهم 30 درصدی زنان و سن 23 سال است، در نظر گرفته نشده است. آقای ایوبی میگوید که به تمام این مشکلات و شکایت‌های دیگر در مدت دو روز پس از تکمیل فهرست اعضا رسیدگی می‌شود.
گزینش اعضای جرگه‌ی مشورتی در هفته‌ی گذشته در 34 ولایت کشور ادامه داشت. بنابر گفته‌ی آقای ایوبی، روند گزینش 30 نماینده از مهاجران ایران و 50 نماینده از مهاجران پاکستان و نمایندگان شماری دیگری از بخش‌های داخلی تا کنون ادامه دارد و به زودی تکمیل می‌شوند.
روند گزینش اعضای جرگه‌ی مشورتی و هدف برگزاری این جرگه، نگرانی‌ها و واکنش‌های شماری از دسته‌های انتخباتی و جریان‌های سیاسی را نیز در پی داشته است. قادرشاه، سخن‌گوی تیم انتخاباتی صلح و اعتدال به اطلاعات روز میگوید، مدیریت و نظارت انتخابات گزینش اعضای این جرگه «برخلاف قانون» به هیچ نهاد مستقلی واگذار نشده بلکه حکومت این صلاحیت را به ولسوالان، اعضای شورای ولایتی، والیان و افراد تحت نفوذ‌شان داده است.
اما مسئولان کمیسیون برگزاری جرگه‌ی مشورتی صلح می‌گویند، مسئولیت گزینش اعضای جرگه به اساس کارشیوه‌ی خاص به اعضای شورای ولایتی هر ولایت واگذار شده است. عبدالرشید ایوبی به اطلاعات روز میگوید: «نهاد برگزار کننده‌ی انتخابات در تمام ولایت‌ها شورای ولایتی است و شورای ولایتی یک نهاد منتخب مردم است. ولسوال و والی‌ها تنها نظارت و همکاری مالی و تخنیکی کرده است.»
واکنش‌ها و دیدگاه‌ها در برابر اهداف برگزاری جرگه
جریان‌های سیاسی، دسته های انتخاباتی، فعالان جامعه‌ی مدنی و گروه طالبان در مورد هدف از برگزاری این جرگه نیز واکنش‌ها و نگرانی‌هایی را مطرح کرده است. دسته‌ی انتخاباتی صلح و اعتدال به رهبری محمد‌‌حنیف اتمر، گزینش اعضای این جرگه را سفارشی، هدف و میکانیزم برگزاری آن را مبهم خوانده است. قادرشا، سخن‌گوی این تیم میگوید که ممکن است حکومت در این جرگه، اهداف سیاسی و انتخاباتی را دنبال کند که پروسه‌ی صلح را متوقف سازد و به اجماع به وجود آمده صدمه وارد کند.
به گفته‌ی آقای قادرشا، با آن‌که این جرگه «جرگه‌ی مشورتی» نام‌‌گذاری شده است اما در عمل روند برگزاری و گزینش اعضای آن در انحصار رییس‌جمهور قرار دارد و هیچ مشوره‌ای با جریان‌های سیاسی و احزاب صورت نگرفته است: «حکومت ممکن است از این جرگه استفاده انتخاباتی و سیاسی کند و به ادامه‌ی کارش در پس از جوزا مشروعیت بخشد.»
اما بنابر دیدگاه شماری از نهادهای مدنی، این جرگه درصورتی که استفاده‌های سیاسی و انتخاباتی از آن نشود و روند گزینش اعضای آن شفاف باشد، می تواند مرجع و مجرای مهم تصمیم‌گیری در روند صلح با طالبان باشد. محمد‌ایوب شهریار، عضو مجتمع جامعه مدنی افغانستان میگوید که «این جرگه می‌تواند خط سرخ مردم سراسر افغانستان را برای مذاکره با طالبان تعیین و اعتبار بخشد اما به شرطی که استفاده‌ی سیاسی و انتخاباتی نشود.»
عمر داوود‌زی، رییس کمیسیون برگزاری این جرگه در کنفرانس خبری روز شنبه (17 حمل) به رسانه‌ها گفت که این جرگه، جرگه‌ی تصمیم‌گیری نه بلکه مشورتی است و هدف آن مشوره‌دهی در تعیین چارچوب و رهنمود مشخص برای مذاکره با طالبان است. عبدالرشید ایوبی، سخن‌گوی کمیسیون برگزاری این جرگه اما میگوید که در این جرگه که متشکل از 50 کمیته خواهد بود، روی تمام مانع‌ها و راه‌حل‌ها به شمول ایجاد حکومت موقت، پایان دوره‌ی کاری حکومت، خروج نیروهای خارجی، تامین امنیت و روی تمام پرسش‌ها و نگرانی‌های مطرح شده بحث خواهد شد و در پایان اجماع منظم‌‌تر و کامل‌تری شکل خواهد گرفت.
آقای ایوبی ادعاهای استفاده‌جویی سیاسی، کارزار انتخاباتی و انحصار برگزاری جرگه‌ی مشورتی صلح از سوی رییس‌جمهور غنی را رد می کند. او میگوید، با تمام جریان‌های سیاسی و تیم‌های انتخاباتی مشوره و پیشنهاد‌های‌شان شنیده شده است.
آقای داوود‌زی پیشتر به رسانه‌ها گفته بود، در این جرگه از طالبان و شماری از اعضای پیشین این گروه نیز دعوت خواهد شد. اما طالبان در یک اعلامیه‌ی رسمی که روز چهارشنبه (21 حمل) به نشر رسیده است، این جرگه را «جعلی، نمایشی» و نوعی «دسیسه» خوانده و اشتراک‌شان را در آن رد کرده‌اند. طالبان در اعلامیه‌ی‌شان از مردم نیز خواسته است که در این جرگه اشتراک نکنند.
جرگه‌ی مشورتی صلح از 9 تا 12 ثور در تالار لویه‌جرگه در کابل برگزار می‌شود. این درحالی است مذاکرات مستقیم نمایندگان طالبان با امریکا در پنج دور جداگانه و با نمایندگان جریان‌های سیاسی بیرون از حکومت دست‌کم یک بار انجام شده است اما حکومت افغانستان باوجود تلاش‌ها برای مذاکره‌ی مستقیم با طالبان نتوانسته است به این هدف برسد. قرار است نشست دیگری بین‌الافغانی با طالبان تا چند روز دیگر در 19 ماه روان میلادی در قطر برگزار شود. حکومت افغانستان نیز در تلاش است هیاتی را با ترکیب مناسب به این نشست بفرستد، اما طالبان گفته‌اند که در این نشست نیز بانمایندگان حکومت مذاکره نمی‌کنند، بلکه اشتراک‌کنندگان نظریات شخصی‌شان ارائه خواهند کرد.
بنابر گفته‌های مسئولان کمیسیون برگزاری جرگه‌ی مشورتی صلح، به تعداد17 صد و 50 نفر از اعضای این جرگه را نمایندگان مردم در پارلمان، اعضای مجلس سنا، اعضای شورای ولایتی و نمایندگانی که به روش «شبه انتخابات» یا نیمه‌انتخابی گزینش شده‌اند، تشکیل می‌دهند. همچنان به تعداد هفت‌صد و 50 نفر از اعضای آن را نمایندگان 24 بخش جداگانه به شمول نمایندگان جامعه‌ی رسانه‌ای، جامعه مدنی، عالمان دین، مهاجران و… تشکیل خواهند داد. اعضای ولایتی آن از هر ولایت شش برابر نمایندگان‌شان در پارلمان گزینش شده است.