- ملیحه کاظمی
روند تقویتی ثبت‌نام رأی‌دهندگان برای انتخابات ریاست‌جمهوری، روز شنبه (18 جوزا) آغاز شد. روندی که قرار است در آن افراد واجد شرایط رأی‌دهی که در انتخابات گذشته به‌هر دلیلی شرکت نکرده باشند و یا هم به‌تازگی به کشور برگشته باشند، ثبت‌نام کنند. نهادهای ناظر اما می‌گویند شهروندان کشور در مورد این روند هنوز آگاهی ندارد و کمیسیون مستقل انتخابات به‌دلیل سهل‌انگاری، روند آگاهی‌دهی را آغاز نکرده است.
کمیسیون مستقل انتخابات اما کمبود وقت را یکی از دلایل عمده‌ی عدم آگاهی‌دهی پیش از 18 جوزا، عنوان می‌کند.
ذبیح‌الله سادات، سخن‌گوی کمیسیون مستقل انتخابات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به‌دلیل کمبود وقت و نبود امکانات، کمیسیون نتوانسته روند آگاهی‌دهی را قبل از 18 جوزا آغاز کند.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز، دلیل تأخیر در روند آگاهی‌دهی را مشکلات داخلی کمیسیون مثل «سیاست فردمحور و سیلقه‌محور و پراکندگی در داخل کمیسیون» می‌خواند. رییس اجرایی فیفا می‌گوید که کمیسیون مستقل انتخابات توانایی برگزاری انتخابات را مطابق با تقویم و مراحل انتخاباتی ندارد.
کمیسیون انتخابات اما طولانی‌شدن روند تدارکاتی نشر آگهی‌های تلویزیونی و رادیویی را که از سوی سازمان ملل تمویل می‌شود، از دلایل تأخیر این روند می‌خواند، اما اشاره می‌کند که نخستین آگهی تلویزیونی و رادیویی در خصوص آغاز ثبت‌نام رأی‌دهندگان در 19 جوزا آغاز شد.
سخن‌گوی کمیسیون انتخابات می‌گوید که هم‌اکنون 900 مبّلغ در سرتاسر کشور استخدام شده تا از برنامه‌های کمیسیون و روند انتخابات آگاهی‌دهی کنند. برنامه‌ی آموزشی دوروزه برای این مبلغان در دفاتر ولایتی از سوی مدیران آگاهی عامه و آموزگاران دایر شده است.
رقم دقیق بودجه‌ی کارزار آگاهی‌دهی کمیسیون انتخابات افغانستان معلوم نیست. کمیسیون انتخابات می‌گوید که تمویل‌کنندگان بودجه‌ی این بخش، جامعهی جهانی و برنامه‌ی عمران ملل متحد (UNDP) است که علاقه‌ای به شریک‌کردن رقم بودجه ندارند.
کمیسیون انتخابات دیروز (دوشنبه 20 جوزا) اعلام کرد که برای تطبیق بهتر کارزار آگاهی‌دهی و ترغیب بیش‌تر واجدان شرایط برای ثبت‌نام، هزارها «پوستر، فکت شیت، لیف لیت و بلبورد» به دو زبان ملی توسط مبلغان در سراسر کشور توزیع می‌شود.
وزارت زنان، وزارت حج و اوقاف و ارگان‌های محلی از نهادهای همکار این کمیسیون در بخش آگاهی‌دهی است.
پیش از این مولانا محمد عبدالله، یکی از اعضای کمیسیون انتخابات از تأخیر در کارزار آگاهی‌دهی در بخش ثبت‌نام تقویتی ابراز تأسف کرده بود. او روز شنبه در صفحه‌ی تویترش نوشته بود: «به‌سبب علل و دلایل مختلفی که نتوانستیم پلان تبلیغاتی برای عملیات ثبت‌نام تقویتی رأی‌دهندگان را در کمیسیون مستقل انتخابات طرح، تأیید و عملی کنیم، متأسفم. عملیات ثبت‌نام تقویتی رأی‌دهندگان بدون آگاهی‌دهی وسیع شبیه نمازخواندن بی‌وضو می‌باشد.»
سخن‌گوی کمیسیون انتخابات می‌پذیرد که به‌دلیل فرصت زمانی کم و نبود امکانات برنامه‌ی آگاهی‌دهی، این کارزار به‌موقع آغاز نشده و این امر ممکن باعث شود که سطح اشتراک مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری کاهش یابد.
نهادهای ناظر انتخابات نیز معتقدند که کمیسیون انتخابات در بخش آگاهی‌دهی از روند ثبت‌نام تقویتی کوتاهی کرده است.
رییس اجرایی فیفا می‌گوید که کمیسیون مستقل انتخابات از روند ثبت‌نام تقویتی در حد لازم به شهروندان کشور آگاهی‌دهی نکرده است: «می‌ترسم از این‌که این بی‌برنامگی در روز انتخابات هم وجود داشته باشد.»
آقای رشید در رابطه به طرح استخدام 900 مبلغ گفت که مصارف این طرح سنجش نشده است و این طرح عملی هم نیست. او دلیل عملی‌نبودن این طرح را ناامنی، فقر، کمبود و دوری مراکز ثبت‌نام رأی‌دهی خواند. «نگرانی نهادهای ناظر انتخابات این است که مبلغین خیالی نباشند.»
نگرانی دیگری که آقای رشید مطرح می‌کند این است که انتقاد از مشارکت پایین شهروندان در انتخابات ممکن کمیسیون را وادار به ارایه‌ی آمار خیالی کند: «نگرانی ما این است که کمیسیون برای رهایی از انتقادها از شمار ثبت‌نام‌کنندگان آمار خیالی ارایه کند؛ طوری که یک آمار خیالی ارایه کند و بگوید که بلاخره امروز صدهزار نفر ثبت‌نام کردند یا بگویند که در مجموع یک‌میلیون نفر ثبت‌نام کردند.»
روند ثبت‌نام تقویتی رأی‌دهندگان در تاریخ 18 جوزا آغاز شد و قرار است تا 20 روز دیگر (هشتم سرطان) در 33 ولایت کشور و ثبت‌نام سراسری رأی‌دهندگان در ولایت غزنی ادامه داشته باشد.