در 53ام روز کارزارهای انتخاباتی انتخابات ریاست‌جمهوری، کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی کشور از ثبت ۶۹ شکایت در جریان این کارزارها خبر می‌دهد. این کمیسیون می‌گوید که به ۶۶ شکایت آن «عمدتا در حضور نهادهای ناظر» رسیدگی صورت گرفته است.
نهادهای جامعه‌ی مدنی مرتبط به انتخابات اما، میگویند که آمار ارایه‌شده «غیرواقعی» بوده و در حضور آنان به هیچ شکایت رسیدگی صورت نگرفته است.
دین‌محمد عظیمی، معاون کمیسیون مستقل رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی دیروز (سه‌شنبه، ۲۶ سنبله) در یک کنفرانس خبری در کابل گفت که از جریان کارزار دسته‌های انتخاباتی انتخابات ریاست‌جمهوری تا به حال، ۶۹ شکایت از نوع تخطی و تخلف انتخاباتی به ثبت رسیده است. اکثریت این شکایت‌ها به گفته‌ی او، مربوط به دسته‌های انتخاباتی «دولت‌ساز» به رهبری محمداشرف غنی، رییس‌جمهوری و «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کشور میباشد.
در همین حال چمن‌شاه اعتمادی، رییس دبیرخانه‌ی این کمیسیون در صحبتی با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که محتویات این شکایت‌ها شامل موضوعات استفاده از ابزار و امکانات دولتی توسط تیم‌های انتخاباتی، اشتراک کارمندان دولتی در کارزارهای تیم‌های انتخاباتی و یا تبلیغ آنان به نفع تیم و نامزد خاصی در رسانه‌های اجتماعی و یا هم نصب عکس‌های نامزدان انتخابات در ادارات دولتی به هدف تبلیغ انتخاباتی بوده است.
رییس دبیرخانه‌ی کمیسیون مستقل رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی می‌افزاید که در نظارت نهادهای جامعه‌ی مدنی مرتبط به انتخابات و احکام قانون انتخابات، در مورد ۶۶ شکایت آن فیصله صورت گرفته است. چمن‌شاه اعتمادی تأکید می‌کند که «تصمیم در مورد این تعداد شکایات بر اساس اسناد و مدارک دست داشته به‌صورت علنی و عمدتا در حضور نهادهای ناظر انتخاباتی» گرفته شده است.
با این حال اما، دو نهادی که اعتبارنامه‌ی نظارت از روند انتخابات در افغانستان را از کمیسیون مستقل انتخابات اخذ کرده‌اند، در صحبت‌های جداگانه به روزنامه‌ی اطلاعات روز میگویند که آنان در هنگام بررسی شواهد و اسناد و اخذ فیصله در مورد این تعداد شکایت حضور نداشته‌اند. یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) می‌گوید که فیفا از نخستین نهادهایی است که اعتبارنامه‌ی نظارت از روند انتخابات را به‌دست آورده است، اما تا کنون هیچ ناظری از این نهاد به گونه‌ی رسمی مراحل ثبت و رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی را نظارت نکرده است.
همچنان نهاد برنامه‌های مؤسسه‌ی دیدبان انتخابات افغانستان (ایتوا) نیز می‌گوید که آنان در جریان رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری کشور قرار نگرفته است. به گفته‌ی حبیب‌الله شینواری، مسئول این نهاد، کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی از آغاز روند ثبت‌نام تقویتی و کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری تا کنون فقط جلسه‌های مشورتی با نهادهای جامعه‌ی مدنی ناظر بر انتخابات را دایر کرده است.
او تأکید می‌کند: «از نهادهای ناظر فقط برای شرکت در نشست‌های مشورتی دعوت شده است، در حالی که موارد چون ثبت شکایات و بررسی اسناد و فیصله در مورد آن‌ها به شکل پنهانی و بدون نظارت نهادهای ناظر گرفته می‌شود.»
بر اساس ماده‌ی ۱۰۲ قانون انتخابات افغانستان، «ناظرین و مشاهدین احزاب سیاسی، نهادهای جامعه‌ی مدنی، رسانه‌های آزاد و سازما‌ن‌های بین‌المللی» می‌توانند از روند انتخابات نظارت کنند و نهادهای ناظر نیز دارای حق اعتراض و شکایت بر این روند می‌باشند.
در همین حال، رییس دبیرخانه‌ی کمیسیون شکایات انتخاباتی اما می‌گوید که در مورد ۶۶ شکایت از جریان کارزارهای انتخابات، براساس اسناد و مدارک «کافی» در روشنی احکام قانون انتخابات فیصله گرفته شده است. به گفته‌ی چمن‌شاه اعتمادی، این فیصله‌ها از سوی کمیشنران این کمیسیون انتخاباتی گرفته شده و در آن تا «حد ممکن» از نهادهای ناظر نیز دعوت شده است. او می‌افزاید: «فیصله‌ها یک روز مشخص ندارد که ما در یک روز مراسم رسیدگی به فیصله‌ها داشته باشیم. این فیصله‌ها براساس فرصت‌های پیش‌آمده انجام می‌شود و عمدتا هم این فیصله‌ها در ولایات صورت می‌گیرد که ما تا حد ممکن نهادهای ناظر را از جریان آن آگاه می‌کنیم.»
همچنان آقای اعتمادی می‌پذیرد که ممکن تعدادی از این نهادها در جریان بررسی اسناد و تصمیم در مورد شکایت‌ها دعوت نشده باشد، اما این موضوع عمومیت ندارد.
نگرانی از برخوردهای گزینشی
شماری از دسته‌های انتخاباتی کشور میگویند که رقم اعلام‌شده از ثبت شکایت در جریان کارزارهای انتخاباتی در کمیسیون رسیدگی به شکایت‌ها، به مراتب کم‌تر از شکایت‌های ارایه‌شده در این کمیسیون میباشد. به باور آنان، این کمیسیون در تبانی با دسته‌ی انتخاباتی «مشخص» به صورت «گزینشی» با شکایت‌ها برخورد می‌کند.
عارف کیانی، سخن‌گوی دسته‌ی انتخاباتی «امنیت و عدالت»، به رهبری رحمت‌الله نبیل می‌گوید که این دسته‌ی انتخاباتی بارها از تخلفات و تخطی‌های انتخاباتی و استفاده از امکانات و منابع دولتی از دسته‌های انتخاباتی تیم دولت‌ساز، شکایت کرده است، اما تا کنون به آن‌ها رسیدگی نشده است: «ما مطابق مشاهداتی که داشتیم از استخدام‌ها در نهادهای دولتی و ایجاد وزارت‌های در دولت به هدف استفاده‌ی انتخاباتی و استفاده از امکانات حکومتی از جمله برگزاری همایش آقای غنی در یک محوطه‌ی نظامی در پروان از آغاز کارزارها تا کنون به کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، شکایت درج کردیم، اما تا هنوز به هیچ کدام آن‌ها رسیدگی صورت نگرفته است.»
در همین حال جاوید فیصل، سخن‌گوی تیم دولت‌ساز می‌گوید که آنان تا به حال ۲۹ شکایت از جریان کارزارهای انتخاباتی در کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی به ثبت رسانده است. به باور آقای فیصل، کمیسیون‌های انتخاباتی در تصمیم‌گیری‌هایش تا به‌حال «مستقل» عمل کرده و امیدوار است که شکایت‌های درج‌شده را در مطابقت به احکام و ماده‌های قانون انتخابات رسیدگی کند.
گفته‌هایی که توسط کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی رد می‌شود.
رییس اجرایی فیفا نیز می‌گوید که آمار نشرنشده توسط این کمیسیون، معتبر نیست و جنبه‌ی «عوام‌فریبی» دارد. یوسف رشید می‌افزاید که نهاد فیفا و متباقی نهادهای ناظر به دلیل کم‌کاری و ناتوانمندی کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در بررسی و ثبت شکایات، شدیدا از برگزاری انتخابات قناعت‌بخش و «شفاف» در افغانستان نگران است.
او تأکید می‌کند که شرکت نهادهای ناظر در این نشست‌ها برای اطمینان از تأمین عدالت در آرای مردم و شفافیت در روند انتخابات، الزامی است: «ما امیدواریم که مسئولان در کمیسیون‌های انتخاباتی نهادهای ناظر را در روند انتخابات شریک کنند و در غیر آن ما به روند انتخابات با مدیریت این کمیسیون‌ها شک داریم. در صورت دوام این جریان، ما موضوع عدم نظارت روند انتخابات را با جامعه‌ی بین‌الملل، حکومت افغانستان و تیم‌های انتخاباتی شریک خواهیم کرد که کار این کمیسیون‌ها شفاف نمی‌باشد.»
کارزار انتخاباتی انتخابات ریاست‌جمهوری کشور حدود دو ماه پیش (ششم اسد) در کشور آغاز شد. قرار است که این کارزارها تا یک هفته‌ی دیگر (چهارم میزان) ادامه یابد و دو روز بعد از آن (ششم میزان) انتخابات برگزار شود. در این دور انتخابات ریاست‌جمهوری هفده نفر به‌شمول رییس‌جمهور و رییس اجرای نامزدند.