لطف‌علی سلطانی
درحالی‌که قرار است فردا (شنبه، 6 میزان) انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود، شماری از احزاب سیاسی و کنش‌گران سیاسی با تشکیل مجموعه‌ای به مخالفت با انتخابات برخاسته‌اند و با «اولویت‌خواندن» صلح کار روی طرحی را آغاز کرده‌اند که به‌زعم خودشان به صلح منتهی می‌شود.
حامد کرزی، محمدیونس قانونی، عطامحمد نور، محمداسماعیل خان و سید منصور نادری از چهره‌های مطرح سیاسی و جهادی‌اند که در این مجموعه حضور دارند.
این مجموعه کمیته‌ای را ایجاد کرده‌اند تا روی طرحی جامع برای صلح کار کنند. یونس قانونی، یکی از اعضای این مجموعه که برنامه‌های این جمع را شرح می‌داد گفت پس از آن‌که این طرح نهایی و از سوی مجمع تأیید شد، با مردم شریک می‌شود.
از سویی شماری از آگاهان می‌گویند، با توجه به پیشینه‌ی افرادی که در این مجموعه شامل‌اند، بیم آن می‌رود که با اولویت‌خواند صلح، از آن استفاده‌ی ابزاری نکنند.
به اعتقاد عباس فراسو، نامزد دکترا در دانشگاه دیکین آسترالیا، از آن رو که افراد شامل در این مجموعه موضع سیاسی پایدار ندارند و مواضع سیاسی‌شان براساس اصول فکری و سیاسی واضح استوار نیست، امکان این وجود دارد که آنان با اولویت‌خواندن صلح، از آن استفاده‌ی ابزاری کنند.
آقای فراسو می‌گوید موضع‌گیری‌ها در ارتباط به صلح، اغلب شخصی و فردی است و برنامه‌ی منسجم برای صلح که حمایت مردمی داشته باشد، وجود ندارد: «عدم انسجام سیاسی و نبود برنامه‌های تعریف‌شده‌ی سیاسی برای گفت‌وگوهای صلح، خود یک مانع جدی در برابر یک صلح دایمی و پایدار است.»
شماری هم مانندضیای رفعت، استاد دانشگاه، تشکیل این مجموعه را دامی برای ارتزاق سیاسی عنوان می‌کند. به اعتقاد آقای رفعت، این مجموعه برای تسهیل تشکیل یک حکومت موقت که امتیازهای سیاسی و نان و نوایی برای آنان دارد، کار می‌کنند نه برای صلح.
آقای رفعت می‌گوید، افرادی که در این مجموعه گرد هم آمده‌اند، کسانی‌اند که در تکت‌های انتخاباتی مطرح جایگاه ندارند و دلیل مخالفت آنان با انتخابات هم از همین‌جا ناشی می‌شود. به اعتقاد آقای رفعت، از همین‌رو این مجموعه سعی می‌کند با سبوتاژکردن انتخابات زمینه را برای تشکیل یک حکومت موقت که از آن طریق به امتیاز سیاسی برسد، فراهم کند.
در همین حال شماری از این کنش‌گران، انتخابات را بدترین سناریو برای افغانستان می‌دانند. حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین کشور پیش‌تر در مصاحبه‌ای با خبرگزاری اسوشیتد پرس گفت که انتخابات ریاست‌جمهوری تهدیدی است که بهترین فرصت برای دست‌یابی به صلح و پایان جنگ را می‌سوزاند.
او تأکید کرده بود که فعلا برای برگزاری انتخابات زمان مناسب نیست: «ما نمی‌توانیم که انتخابات را در یک کشوری برگزار کنیم که جنگ از سوی خارجی‌ها در آن تحمیل شده است. ما در جنگی قرار داریم که منافع و علاقه‌ی خارجی‌ها در آن نهفته است.»
در همین حال ضیای رفعت می‌گوید که مخالفت آقای کرزی با انتخابات نه از آن روست که او تشنه‌ی صلح است بلکه، او در انتظار تشکیل یک حکومت موقت است. به اعتقاد آقای رفعت، مجموعه‌ای که در محور آقای کرزی جمع شده‌اند به‌زعم خودشان با مخالفت با انتخابات و به بحران‌کشاندن انتخابات، راه را برای تشکیل یک حکومت موقت باز می‌کنند.
از سویی آقای رفعت می‌گوید که بازی‌گرانی مثل کرزی در پی این است که با تشکیل چنین مجموعه‌ای حتا اگر نتوانستند انتخابات را به بحران ببرند و امتیاز سیاسی بگیرند؛ طوری که اگر نامزدی پیشتاز و برنده باشد، با حمایت از او امتیازهای سیاسی برای خودش دست و پا کند.
استدلال آقای رفعت برای مخالفت آقای کرزی با رهبران حکومت وحدت ملی چنین است: «آقای کرزی علاقمند بود که در هر مسأله‌ی ریز و درشت سیاسی ملی و بین‌المللی خودش یکی از طرف‌های مشورت رییس‌جمهوری باشد؛ یعنی آقای کرزی انتظار داشت که حکومت وحدت ملی ایشان را به‌عنوان شریک حکومت، اما نه به طور رسمی بلکه به صورت صورت عرفی بپذیرد، که چنین چیزی پیش نیامد. بنا بر آن حتا تصور آقای کرزی این بود که آقای غنی در شش ماه نخست حکومتش تا یک سال چنان با جامعه مواجه شود که ناچار شود از حکومت کنار برود و خودش بدیل باشد برای حکومت موقت، که آن هم پیش نیامد. از این لحاظ آقای کرزی آن تصورهای که با به میان آمدن حکومت وحدت ملی جایگاه سیاسی‌اش به‌گونه‌ای دیگر حفظ بماند، پیش نیامد. از همین‌رو به‌عنوان یکی از منتقدان و معترضان جدی حکومت وحدت ملی وارد صحنه سیاسی شد.»
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات صلح امریکا و طالبان متوقف شده است.
پس از توقف گفت‌وگوها طالبان با سفرهای منطقوی تلاش می‌کند که گفت‌وگوها از سر گرفته شود. طالبان تا کنون به کشورهای روسیه، ایران و چین سفر کرده‌اند. در تمامی این سفرها کشورهای منطقه از ادامه گفت‌وگوها حمایت کرده‌اند.
مجمع کنش‌گران سیاسی افغانستان اما از طالبان می‌خواهد که نخست باید به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی حاضر شوند و سپس با امریکایی‌ها مذاکره کنند: «شما می‌گویید ما با خارجی‌ها می‌جنگیم، اما ما می‌خواهیم صداقت تان روشن شود. اگر با خارجی‌ها مخالفید، چرا با افغان‌ها وارد مذاکره نمی‌شوید؟ روش مذاکره اول با امریکا و سپس با افغان‌ها روش درست نیست.»
موضع حکومت افغانستان اما روشن است؛ برگزاری انتخابات در ششم میزان. پیش‌تر حکومت افغانستان اعلام کرده بود که هرگونه تلاش‌ها در راستای صلح را متوقف کرده است و روی انتخابات تمرکز دارد.
شهروندان کشور در حالی فردا (شنبه، 6 میزان) به پای صندوق‌های رأی می‌روند که نگرانی‌های جدی از وقوع تقلب در این انتخابات وجود دارد.
مجمع احزاب و کنش‌گران سیاسی، هدف دیگری که دنبال می‌کند، مدیریت بحران احتمالی پس از برگزاری انتخابات است. این مجموعه دیروز اعلام کرد در صورتی که انتخابات به بحران بینجامد، برای حفظ نظام و ثبات افغانستان اقدام خواهد کرد.
آقای فراسو اما معتقد است که موضع‌گیری این مجموعه، بر اشتراک مردم در انتخابات تأثیر منفی خواهد گذاشت و سبب تشدید بحران انتخابات خواهد شد: «موضع‌گیری این مجموعه به بهانه‌ی صلح به بحران سیاسی افغانستان خواهد افزود و این‌گونه موضع‌گیری‌ها در شرایط فعلی، نه به انتخابات کمک می‌کند و نه به صلح.»
کمیسیون مستقل انتخابات از آمادگی‌های لازم برای برگزاری انتخابات خبر داد
این مجموعه در حالی علیه انتخابات موضع‌گیری کرده است که قرار است فردا انتخابات هرچند با کاستی، آن‌طور که کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید در سراسر کشور برگزار شود.
کمیسیون مستقل انتخابات دو روز قبل در یک کنفرانس خبری مشترک با وزارت امور داخله اعلام کرد که برای برگزاری انتخابات در ششم میزان آمادگی لازم و اراده‌ی جدی دارد: «پس از کار چندین ماهه، اعلام می‌کنم که برای برگزاری انتخابات آمادگی کامل وجود دارد.»
در عین حال، خوشحال سعادت، معین ارشد امنیتی وزارت داخله در این نشست اطمینان داد که برای برگزاری انتخابات تمام هماهنگی‌ها صورت گرفته است: «برای روز انتخابات و بعد از آن در انتقال مواد آمادگی کامل داریم. در انتخابات شرکت کنید، برای‌تان اطمینان می‌دهم که امنیت انتخابات تأمین شده است.»
با این وصف، انتخابات ریاست‌جمهوری به روز ششم میزان برگزار خواهد شد و آن‌طور که آگاهان گفتند، هدف از مخالفت مجموعه‌ای از کنش‌گران سیاسی با انتخابات و به بحران‌کشاندن آن، امتیازگیری سیاسی و فراهم‌سازی زمینه برای روی کارآمدن یک حکومت موقت است.