فضلهادی مسلمیار، رییس مجلس سنا روز گذشته گفت اگر کمیسیون انتخابات آرای بدون بارکُد بیومتریک را حساب نکند، با زور این کار بر کمیسیون انتخابات تحمیل خواهد شد. این سخن آقای مسلمیار مداخله در امور کمیسیون انتخابات و غیرمسئولانه است. پس از آنکه در روز دوشنبه کمیسیون انتخابات اعلام کرد که آرای بدون بیومتریک فاقد اعتبار است، رییس مجلس سنا این سخنان را در جلسهی علنی مجلس سنا گفته است. هدف اصلی استفاده از دستگاههای بیومتریک در انتخابات، جلوگیری از تقلب، صیانت از آرای واقعی و پاک مردم بود. بهرغم اینکه در روز رایدهی از مشکلات تخنیکی دستگاههای بیومتریک گزارش داده شد، اما مشکلات به قدری بزرگ نبود که استفاده از دستگاه بیومتریک را زیر سوال ببرد. برخلاف انتخابات پارلمانی سال گذشته، استفاده از دستگاه بیومتریک در چهارمین انتخابات ریاستجمهوری موفقیتآمیز بود. نهادهای ناظر خوشبین است که استفاده از دستگاه بیومتریک به شفافیت انتخابات کمک زیادی کرده است. براساس گزارش نهادهای بیطرف و ناظر در انتخابات روز شنبه، در بیش از 98 درصد مراکز رایدهی از دستگاه بیومتریک استفاده شده است. از اینرو منطقی است که معیار باید ارای بیومتریکشده باشد. اگر چنین نباشد، استفاده از دستگاه بیومتریک معنایی ندارد. از طرف دیگر، استفاده از آرای غیربیومتریک، امکان تقلب را بیشتر و خلق بحران را جدیتر میکند.
هرچند آقای مسلمیار از متحدان سیاسی اشرف غنی است و در مبارزات انتخاباتی به نفع او کمپین کرد، اما او رییس مجلس سنا است و از آدرسی حرف میزند که یک نهاد ملی و خانهی مردم افغانستان است. جدای از اینکه سخنان دیروز او از منظر فردی زورگویی، مداخلهگرایانه و غیرمسئولانه است، این موضعگیری در صحن علنی مجلس خلاف قانون و جایگاه این نهاد است. این نهاد وظیفه دارد در مسایل کلان ملی بیطرفانه و بر مبنای قانون عمل کند. امیدواریم اعضای مجلس سنا از رییس این مجلس توضیح بخواهد یا آقای مسلمیار این سخنان خود را پس بگیرد. در غیر این صورت جایگاه نهادی که وطیفه آن قانونسازی و خانهی تمام مردم افغانستان است، بهشدت صدمه خواهد دید. روز دوشنبه مجلس نمایندگان موضع بسیار منطقی داشت. نمایندگان این مجلس از کمیسیونهای انتخاباتی خواستند آرای سیاه و سفید را از هم جدا کنند و تنها آرای بیومتریکشده دارای اعتبار باشد. نمایندگان از نامزدان خواستند که از اعلام پیروزی زودهنگام خودداری کنند و در صورت بازندگی، نتیجهی این انتخابات را بپذیرند. نظر ما این است که برخورد منطقی با پروسهی ملی انتخابات همین است و رویکردهای همه، باید قانونمحور باشد.
بدون شک مداخله در کار کمیسیونهای انتخابات، افغانستان را به بحران میبرد. نگاه به کارنامههای گذشتهی انتخابات در افغانستان نشان میدهد که اولین عامل تعیینکنندهی بحران انتخابات در کشور، مداخله و عدم استقلال کمیسیونهای انتخاباتی بوده است. اکنون این مداخله از سوی هر کسی که باشد، محکوم است. عبدالله عبدالله، نامزد انتخابات ریاستجمهوری افغانستان اعلام کرده که رای او بیشتر است و حکومت آینده را تشکیل خواهد داد. او گفته انتخابات به مرحلهی دوم نخواهد رفت. پیش از این امرالله صالح، معاون اول آقای غنی نیز به رسانهها گفته بود که تیم آنها برندهی انتخابات است. اعلام پیروزی زودهنگام نیز بهگونهای مداخله در کار نهادهای انتخاباتی است. دیروز رحمتالله نبیل نیز به صراحت اعلام کرد که انتخابات به دور دوم خواهد رفت. این سخنان نیز فشار بر کمیسیون انتخابات و مداخلهگرایانه است. هر نوع تصمیمگیری و تعیین تکلیف سرنوشت آرای مردم در حیطهی صلاحیت نهادهای انتخاباتی است.
اکنون توپ در میدان کمیسیونهای انتخاباتی است. کمیسیون انتخابات باید بر مبنای طرزالعملهای از پیشتعیینشده، کار خود را به پیش ببرد. روشن است که هم تکتهای انتخاباتی و هم افراد و نهادها تلاش میکنند بر نهادهای انتخاباتی اعمال فشار کنند، اما این نهادها نباید تسلیم فشارها شود. در دو انتخابات گذشته متأسفانه مشکل از همینجا ناشی شد. نهادهای انتخاباتی نتوانست مستقلانه عمل کند. در نتیجه بحرانی خلق کرد که هنوز سایهی آن بر سر مردم افغاستان سنگینی میکند. کمیسیون انتخابات تصمیم گرفته است که آرای بدون بیومتریک فاقد اعتبار است و باید تا آخر بر این تصمیم خود باقی بماند. نباید هیچ کسی بالاتر از قانون باشد. همه باید در برابر قانون تمکین کند. بدون شک با این رویکرد، این امکان وجود دارد که نتیجهی انتخابات برای همه قابل قبول باشد.