کمیسیون باید روشن کند که حرفهای تیم ثبات و همگرایی نادرست است یا واقعیت. اتهامهای که این تیم روز شنبه به آدرس کمیسیون انتخابات مطرح کرد، تکاندهنده و نگرانکننده است. هرکدام از این اتهامها میتواند یک بحران تمامعیار را رقم بزند. سکوت کمیسیون انتخابات یا جوابهای سربالا راه حل نیست. کمیسیون در پاسخ گفته است این اظهارات مداخله در کار آنها است که قناعتبخش نیست. کمیسیون باید به روشنی به تمام شک و تردیدها پاسخ دهد و از هر نوع ادعا سند بخواهد. هرگونه رفتار غیرمسلکی و خارج از چارچوب قانون میتواند سر از بحران دربیارود. حرفهای تیم و ثبات و همگرایی اتهامهای کوچکی نیست. اسدالله سعادتی، معاون دوم عبدالله عبدالله از نامزدان چهارمین انتخابات ریاستجمهوری در یک نشست خبری به صراحت اعلام کرد که کمیسیون انتخابات در تلاش به بحرانکشاندن انتخابات است. او گفت، کمیسیون انتخابات آرای بایومتریکنشده را به سیستم مرکزی وارد میکند. هم درستی و هم نادرستی این گونه ادعا باید بررسی شود. اگر حرفهای تیم ثبات و همگرایی نادرست است، کمیسیون و نهادهای مرتبط باید به آن رسیدگی کند. بهدلیل اینکه اینگونه اتهامها تمام روند انتخابات را سبوتاژ میکند. متأسفانه از همین حالا شک و تردیدهای زیادی وجود دارد و در صورت ادامهی این وضعیت، کمیسیون نمیتواند وضعیت را مدیریت کند. اگر ادعای تیم ثبات و همگرایی واقعیت داشته باشد و کمیسیون بخواهد روند شمارش آرای مردم را از چاچوب اصلی و طرزالعملهای قانونی آن خارج کند، فاجعهی بزرگتر از این نخواهد بود.
میکانیزم کار در کمیسیون انتخابات و رسیدگی به نتیجهی انتخابات روشن است: کمیسیون بهعنوان یک نهاد مستقل مطابق قانون و طرزالعملهای انتخاباتی عمل میکند، تنها آرای بیومتریکشده دارای اعتبار است و تمام طرفهای انتخابات بهشمول نهادهای ناظر داخلی و خارجی حق نطارت از کارهای کمیسیون را دارند. هیچ چیز سِری در انتخابات وجود ندارد که کمیسیون بخواهد آن را بهدور از چشم مردم و ناظران نگهدارد. مردم افغانستان حق دارند در روشنی از چگونگی بررسی آرا بدانند. از اینرو، زیرپاگذاشتن منطق کار کمیسیون و عمل خلاف طرزالعملهای انتخاباتی، قابل پذیرش نبوده و بحرانآفرین است؛ زیرا اعتماد به کمیسیون مستقل انتخابات وقتی بهوجود میآید که این نهاد به هر پرسش، پاسخ روشن دهد و کارهایش را بر مبنای قانون پیش ببرد.
دستکم در یک هفتهی گذشته خبرهای ناخوشایندی از روند کار کمیسیون وجود داشته است. هفتهی پیش کمیسیون اعلام کرد که ممکن است نتیجهی ابتدایی انتخابات در 27 میزان اعلام نشود. برخی از اعضای این کمیسیون گفتند اگر روال کار به همین صورت پیش برود، اعلام نتیجهی ابتدایی بر مبنای تقویم ناممکن است. اما کمیسیون مستقل انتخابات باید بسیار زود مرحلهی شمارش آرا و درج نتایج در سرور مرکزی را عملی کند. هرگونه زمانکشی و تأخیر هم شک و تردیدها را بیشتر میکند و هم زمینهی مداخله و تقلب را افزایش میدهد. اوضاع این روزهای کشور پیچیده است، تعهد و پابندی کمیسیون انتخابات به قانون و طرزالعملهای توافقشده ضرور است. به عبارت دیگر، آیندهی کشور بستگی به عملکرد درست و بهموقع نهادهای انتخاباتی دارد. از یکسو اگر کمیسیون انتخابات نتواند وضعیت را مدیریت و به نگرانیها پاسخ روشن دهد، در اوضاع پیچیدهی سیاسی کشور، شک و تردیدهای سیاسی را بیشتر میکند که امکان یک بحران دیگر را رقم خواهد زد.
بهعنوان نتیجه باید گفت که حساب کار روشن است. برای رسیدگی به نتیجهی انتخابات میکانیزم روشن و چارچوب قانونی وجود دارد. کمیسیون انتخابات در پرتو قانون باید با حساب روشن به نتیجهی انتخابات رسیدگی کند. در این صورت هیچ کسی هم نمیتواند کار کمیسیون را زیر سوال ببرد یا کمیسیون در برابر نگرانیها پاسخی نداشته باشد، اما اگر حساب کار روشن نباشد، هم شک و تردیدهای سیاسی را بیشتر میکند و هم زمینه مداخله و تقلب را افزایش میدهد.