دو روز پیش رییس جمهور و رییس اجراییهی حکومت وحدت ملی در کابل میزبان مارک اسپر، وزیر دفاع و نانسی پلوسی رییس مجلس نمایندگان ایالات متحده بودند. در یک هفتهی گذشته، علاوه بر این دو مقام ارشد دولت ایالات متحده، الیس ویلز سرپرست معاون وزیر خارجهی امریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی، مارکوس پوتسل، فرستادهَی ویژهی آلمان برای افغانستان، رونالد کوبیا، نمایندهی خاص اتحادیهی اروپا برای افغانستان، پیر آلبرت الساس، فرستادهی ویژهی ناروی برای افغانستان و سان یوشی، فرستادهی ویژهی چین برای افغانستان با مقامات حکومت وحدت ملی دیدار کردهاند. همزمان با این دیدارها، سفرای کشورهای هند، ایران و بریتانیا نیز ملاقاتهایی با سران و مقامات ارشد حکومت داشتهاند. موضوع اصلی در این دیدارها و گفتوگوها، پروسهی صلح افغانستان بوده است.
پس از آغاز مذاکرات ایالات متحده با طالبان در دوحه، اتحادیهی اروپا، آلمان، ناروی و چین به مرور نقش برجسته و تعیینکنندهای در پروسهی صلح افغانستان تعریف کردند. پیش از آن که مذاکرات صلح میان ایالات متحده و طالبان به دستور ترمپ متوقف شود، بر مبنای جدولبندی پروسه، قرار بود که مذاکرات بینالافغانی در ناروی برگزار شود. علاوه بر ناروی که تجربیات مثبتی در حل درگیریها در سطح جهان داشته، آلمان نیز با توجه به نقشاش بهعنوان میزبان کنفرانسهای بن اول و دوم در پیریزی نظام سیاسی جدید افغانستان، با ورود به پروسه در تلاش پوشش ابعاد سیاسی و ایجاد تسهیلات دیپلماتیک برای پروسهی صلح افغانستان بود. چین از آغاز حکومت وحدت ملی تا کنون با توجه به روابط تنگاتنگ با پاکستان و متأثرشدن منافع ملی این کشور از مناقشات مسلحانه و اسلامگرایانه در منطقه، مایل بوده که در پروسهی صلح افغانستان سهم و نقش تعیینکننده داشته باشد. اتحادیهی اروپا پس از ایالات متحده بزرگترین حامی نظامی، سیاسی و مالی افغانستان در طول هجده سال منازعهی افغانستان بوده است و به این ترتیب، نقشی غیرقابل انکار در منازعه و مصالحهی افغانستان دارد.
سفر مقامات عالیرتبه/ فرستادههای ویژهی ایالات متحده، چین، ناروی، آلمان و اتحادیهی اروپا به کابل و دیدار آنها با سران و مقامات حکومت وحدت ملی، برای گفتوگو و رایزنی در مورد پروسهی صلح افغانستان بوده است. مقامات و فرستادههای ویژهی این کشورها در دیدار با مقامات حکومت وحدت ملی بر سر چند و چون برگزاری نشستها و کنفرانسهایی در پکن، آلمان و ناروی در مورد صلح افغانستان و امکانها و شرایط از سر گیری مذاکرات صلح افغانستان گفتوگو کردهاند.
ترافیک سنگین دیدارهای دیپلماتیک سفرا، مقامات و فرستادههای ویژهی اصلیترین حامیان و شرکای سیاسی جمهوری اسلامی افغانستان با مقامات حکومت وحدت ملی در کابل، در حالی رخ میدهد که افغانستان پس از یک بار تأخیر، در آستانهی اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاستجمهوری قرار دارد. پیش از آنکه مذاکرات صلح افغانستان متوقف شود، مهمترین و اصلیترین بحث در مجامع سیاسی افغانستان و متحدان و شرکای بینالمللی آن، تعارض انتخابات با آجندای صلح و اختلاف نظر بر سر اولویتدادن به یکی از این دو پروسه بود. بر مبنای استدلال حکومت افغانستان، مذاکرات صلح به تضعیف انتخابات و به تبع آن تضعیف مشروعیت نظام جمهوری اسلامی افغانستان میانجامید و در مقابل ایالات متحده بهصورت غیرمستقیم و اپوزیسیون ارگ ریاستجمهوری بهصورت مستقیم، برگزاری انتخابات ریاستجمهوری را تهدیدی برای پروسهی صلح تلقی میکردند.
انتخابات ریاستجمهوری افغانستان با چشمانداز تشکیل یک حکومت منتخب، مشروع، مقتدر و با قاعدهی وسیع برای تصمیمگیری مناسب و مثمر ثمر در مورد مذاکرات صلح و توافق با طالبان برگزار شد. اگرچه هنوز هم بخش قابل توجهی از سیاستمداران افغانستان بهشمول حامد کرزی، رییس جمهور پیشین، بیش از آن که سودای انتخابات ریاستجمهوری، اعلام نتیجه و روی کار آمدن حکومت بعدی داشته باشد، به پروسهی صلح و دورزدن انتخابات چشم دوختهاند، اما تمرکز اصلی گروههای سیاسی حامی و درگیر با انتخابات، بر اعلام نتیجهی آن و مواجهه با سناریوهای احتمالی است.
در آستانهی اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاستجمهوری، افغانستان در تنور صفبندیها و احتمال تنش و نزاعهای سیاسی شدید بر سر پذیرش و عدم پذیرش نتیجهی انتخابات میسوزد. نزاع بر سر معتبربودن و نبودن آرای بیومتریکنشده که میتواند معادلهی برد و باخت برای دو نامزد پیشتاز در درجهی اول و نامزدهای پیشتاز دیگر در درجهی دوم را برعکس کند، در اوج آن قرار گرفته و بیم تکرار سناریوی انتخابات 2014 و آلودهشدن پروسه به تقلب و آسیبدیدن شفافیت از طرف بیشتر طرفهای سیاسی داخلی و شرکای افغانستان مطرح میشود.
قاعدتا در چنین وضعیتی، موضوع گفتوگو و رایزنی مقامات و فرستادههای ویژهی متحدین و شرکای بینالمللی افغانستان با مقامات حکومت وحدت ملی میبایست انتخابات و پروسههای شمارش رأی و اعلام نتیجه باشد، اما واقعیت این است که با وصف برگزاری انتخابات ریاستجمهوری و قرار گرفتن افغانستان در آستانهی اعلام نتایج ابتدایی آن، کماکان صلح بر انتخابات میچربد.
بهنظر میرسد پروسهی صلح برای حامیان و شرکای بینالمللی افغانستان نسبت به انتخابات و نتیجهی آن اولویت و ارحجیت داشته باشد. با توجه به مخالفت بخشی از از نیروهای سیاسی داخلی مربوط به جمهوری اسلامی افغانستان با انتخابات از یکسو و مطرحبودن تشکیل حکومت موقت بهعنوان بستر مورد نیاز برای اجراییشدن توافق صلح با طالبان پیش از آنکه مذاکرات به دستور ترمپ متوقف شود از سوی دیگر، این احتمال قوت میگیرد که سازوکارهای سیاسی مدنظر برای اجرایی شدن توافق صلح با طالبان، بر نتیجهبخش بودن انتخابات و تشکیل یک حکومت منتخب، مقتدر و مشروع بچربد. واقع این است که چه در داخل افغانستان و چه در سطح حامیان و شرکای بینالمللی آن، انتخابات ریاستجمهوری 6 میزان، از حمایت سیاسی کافی و لازم شبیه به انتخاباتهای گذشته برخوردار نبود. به این ترتیب، میتوان انتظار داشت که انتخابات ریاستجمهوری 6 میزان به تشکیل یک حکومت منتخب، مقتدر و مشروع نینجامد یا اگر حکومتی نیز شکل میگیرد، ساختار مستعجل و در انتظار برای آغاز مذاکرات و بستر اجرایی توافق صلح باشد.