پس از حدود دو هفته از آغاز عملیات پاکسازی ولایت بغلان از وجود جنگجویان گروه طالبان توسط نیروهای ارتش و پولیس، اکنون مسئولان محلی این ولایت میگویند که بخشهای «استراتژیک» این ولایت پاکسازی شده است.
عبدالقدیم نیازی، سرپرست ولایت بغلان در صحبتی با روزنامه اطلاعات روز میگوید که در جریان این عملیات مشترک نیروهای ارتش و پولیس تا کنون بخشهایی از مناطق استراتژیک «دند غوری»، «کیله گی» و «دند شهابالدین» در شهر پلخمری، مرکز این ولایت و ولسوالی دهنهی غوری در جنوبغرب شهر پلخمری از کنترل جنگجویان طالبان خارج شده است.
آقای نیازی تأکید میکند که درگیریها میان نیروهای دولتی و جنگجویان طالبان هماکنون در بخشهایی از مناطق کیله گی و دند شهابالدین جریان دارد. در ولسوالی دهنهی غوری نیز تلاشی خانهبهخانهی نیروهای ارتش برای پاکسازی «کامل» جنگجویان طالبان آغاز شده است. در همین حال جاوید بشارت، سخنگوی فرماندهی پولیس بغلان میگوید که این عملیات در حومههای شهر پلخمری به علت وسعت ساحات و در ولسوالی دهنهی غوری به علت صعبالعبوربودن آن به کندی پیش میرود.
از سویی هم، آقای بشارت میگوید که طالبان بر قسمتهایی از راههای مواصلاتی دهنهی غوری – پلخمری نیز خندق کندهاند که پیشروی نیروهای دولتی در این ساحات را با مشکل مواجه کرده است: «نیروهای ما هم مجبورند که جنگ کنند و هم مجبورند که این خندقها را پرکاری کنند.»
عملیات مشترک نیروهای ارتش و پولیس برای پاکسازی ولایت بغلان ۱۲ روز پیش (۲۴ میزان) از سه استقامت در دند غوری، دند شهابالدین و کیله گی در شهر پلخمری آغاز شد. این مناطق از استراتژیکترین بخشها در شهر پلخمری خوانده میشود که از آن جمله کنترل دند شهابالدین چهار سال پیش بهدست جنگجویان طالبان افتاده بود. این گروه بخشهایی از دند غوری و کیلهگی را نیز در این مدت در اختیار داشت.
ولسوالی دهنهی غوری در ۲۷ کیلومتری شهر پلخمری در ماه میزان سال ۱۳۹۴ توسط گلاب منگل، وزیر پیشین سرحدات، اقوام و قبایل کشور با امضای تفاهمنامهای به گروه طالبان سپرده شد. آقای منگل گفته بود که این تفاهمنامه بهخاطر تأمین صلح و ثبات در دند غوری به امضا رسیده است که نیروهای امنیتی حضور ندارند و کنترل ولسوالی بهدست طالبان میباشد.
براساس این تفاهمنامه که میان آقای منگل و ۱۱ متنفذ قومی در شهر پلخمری به امضار رسیده بود، نیروهای دولتی از اجرای عملیات در این منطقه باید خوددرای میکردند و در مقابل گروه طالبان امنیت شاهراه کابل – مزارشریف را نباید مختل میکردند. یک سال پس از آن، این ولسوالی بهصورت کامل بهدست جنگجویان طالبان افتاد.
این ولسوالی اما شش روز پیش در جریان عملیات مشترک نیروهای ارتش و پولیس از کنترل طالبان خارج شد که هماکنون به گفتهی مسئولان فرماندهی پولیس بغلان، تمامی ادارات نظامی و غیرنظامی محلی در این ولایت فعال شده است.
عبدالهادی جمال، سرپرست دفتر سخنگوی قول اردوی ۲۱۷ پامیر میگوید که در مناطق بازپسگرفتهشده پایگاهها، پاسگاههای و ایستهای بازرسی نیز از سوی نیروهای ارتش و پولیس ایجاد شده است. همچنان وزارت دفاع ملی همزمان با آغاز عملیات پاکسازی بغلان در اعلامیهای تأکید کرده بود که این عملیات تا پاکسازی کامل این ولایت ادامه خواهد داشت. این عملیات در حالی راهاندازی شده است که جنگجویان طالبان حدود دو ماه پیش (۱۰ سنبله) با تجمع در سه قسمت «دیوار کرکر»، «زمانخیل» و «حسینخیل» در حومههای شهر پلخمری حملات سهمگینی راهاندازی کرده بودند.
هماکنون هیچ ولسوالیای در این ولایت بهصورت کامل در کنترل طالبان قرار ندارد، اما جنگجویان این گروه در بخشهایی از شهر پلخمری و ولسوالیهای بغلان مرکزی، برکه، نهرین، گذرگاه نور، تاله و برفک و دوشی فعالیت دارند. با این حال به گفتهی جاوید بشارت، عملیات پاکسازی بغلان اکنون در این ولسوالیها نیز راهاندازی شده است.
اهمیت مناطق بازپس گرفتهشده
بغلان در شمالشرق کشور و در همسایگی با ولایتهای تخار، کندز، بامیان، پروان، بدخشان و سمنگان قرار دارد که برای دولت و گروه طالبان یک «هدف» استراتژیک بهحساب میآید.
شاهراه کابل – شمال، که پایتخت را با ده ولایت شمالی و شمالشرقی وصل میکند، از همین ولایت میگذرد و نیز کالاهای ترانزیتی که از طریق گذرگاههای حیرتان در بلخ، شیرخان در قندوز و آقینه در جوزجان وارد افغانستان میشود، از همین مسیر و تونل سالنگ به کابل و ولایتهای جنوبی و شرقی کشور انتقال مییابد.
سرپرست والی بغلان میگوید که مسیر شاهراه کابل – شمال پیش از این در منطقهی دند غوری در شهر پلخمری در کنترل جنگجویان گروه طالبان بوده است. طالبان هرازگاهی این مسیر را در دند غوری مسدود و موترهای مسافربری و باربری را نیز توقف میدادهاند.
عبدالقدیم نیازی همچنان تأکید میکند: «جنگجویان طالبان راه را در این مسیر میگرفت و از ولسوالی دهنهی غوری که مهمترین منطقهی استراتژیک برای آنان در شمال شمرده میشد، تقویت میشدند.» دند غوری در همسایگی شمالشرقی ولسوالی دهنهی غوری موقعیت دارد.
در همین حال اسدالله شهباز، از نمایندگان مردم بغلان در مجلس کشور در صحبتی با روزنامه اطلاعات روز میگوید که جنگجویان طالبان پیش از این در منطقهی دندغوری با افراز ایستهای بازرسی، از موترهای مسافربری و باربری اخاذی میکردهاند.
از سویی هم، سمیعالدین ناظر، از اعضای شورای ولایتی بغلان میگوید که جنگجویان طالبان در ولسوالی دهنهی غوری مراکز مهم آموزشی، پایگاههای محکم، زندانهای مخوف و ذخیرهگاههای بزرگ تسلیحاتی داشتهاند: «طالبان از ولسوالی دهنهی غوری در چند سال گذشته بهعنوان مهمترین پایگاهشان در شمال کشور استفاده میکردند؛ تمام تحرکاتشان از این ولسوالی کنترل میشدند و زمانی که در قسمتهایی از شمال بر آنها فشار آورده میشد، به راحتی مسیر کابل – شمال را در منطقهی دند غوری پلخمری میبستند.»
همین طور به گفتهی این عضو شورای ولایتی بغلان، طالبان اکثرا با استفاده از نفوذشان در ولسوالی دهنهی غوری و منطقهی دند غوری، با ایجاد ایستهای بازرسی، توقف موترها و وضع مالیه بر باشندگان آنها استفادهی اقتصادی نیز میبردهاند.
تلفان سنگین طالبان
سرپرست دفتر سخنگوی قول اردوی ۲۱۷ پامیر میگوید که از زمان آغاز عملیات پاکسازی ولایت بغلان تا کنون، بیش از صد جنگجوی طالبان کشته و ۷۰ جنگجوی دیگر زخمی شدهاند. عبدالهادی جمال همچنان افزود که در جریان این عملیات مشترک نیروهای ارتش و پولیس، ۶۰ جنگجوی دیگر این گروه نیز بازداشت شدهاند.
در همین حال، جاوید بشارت میگوید که در جمع این کشتهشدگان گروه طالبان مولوی انور، مسئول دادگاه طالبان در دهنهی غوری، مولوی حاجی خان، مسئول کمیسیون نظامی طالبان برای بغلان و شماری از فرماندهان جنگی این گروه در جمع کشتهشدگاناند. همچنان به گفتهی او، قاری بختیار، معاون والی نام نهاد طالبان برای بغلان از جملهی زخمیان این گروه میباشد. عبدالهادی جمال نیز میگوید که عصمتالله، مسئول عشر و زکات طالبان برای بغلان نیز در جمع بازداشتشدگان است.
با این حال فرماندهی پولیس بغلان میگوید که در جریان این عملیات فقط دو سرباز پولیس زخمی شدهاند. به گفتهی او، دیگر تلفاتی به نظامیان و غیرنظامیان وارد نشده است.
آوارگان جنگها در بغلان
وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث کشور میگوید که در سه ماه گذشته در جریان درگیریها در بغلان در حدود سههزار خانواده بیجا شدهاند. احمدتمیم عظیمی، سخنگوی این وزارت میافزاید که این خانوادهها از اول ماه اسد به این طرف در نقاط مختلف ولایت بغلان به شهرهای پلخمری، کابل و مزارشریف آواره شدهاند. او تأکید میکند که به اکثریت این خانوادهها کمکهای غذایی و غیرغذایی توزیع شده است.
هرچند مشخص نیست که این افراد در جریان کدام درگیریها آواره شدهاند، اما وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث کشور میگوید که بیشتر این افراد در نتیجهی درگیریهای دو ماه اخیر بیجا شدهاند.