شرکتهای هوایی داخلی در آستانهی ورشکستگی قرار گرفتهاند. این وضعیت پیامد سیاست اشتباه حکومت وحدت ملی و دو دور حکومت پیشین در عرصه حمایت از صنعت و اقتصاد ملی است. با اینکه حمایت از صنعت داخلی و سرمایهگذاری در داخل افغانستان همواره در صدر شعارهای حکومت وحدت ملی بوده، اما در عمل کاری انجام نشده است. روزنامه اطلاعات روز چندی قبل در گزارشی تحقیقی نشان داد که افغانستان در شرایط نامناسب و بدون تحلیل وضعیت بازار، موافقتنامهی «آسمان باز» را با امارات متحده عربی و موافقتنامهی سهمیهی غیرمحدود را با کشور ترکیه امضا کرده است که «شدیدا شرکتهای هوایی داخلی را متضرر کرده و بیشترشان با ورشکستی روبهرو شدهاند.» با اینکه این موافقتنامه در زمان حکومت آقای کرزی و براساس مصلحت سیاسی امضا شده بود، اما حکومت وحدت ملی نیز این وضعیت را ادامه داد و بارهای اعتراض و صدای شرکتهای هوایی داخلی را نشنیده گرفت. در حال حاضر شرکتهای هوایی خارجی سیاست «دمپنگ» را در افغانستان پیاده میکنند و این وضعیت ادامه دارد. اتحادیه شرکتهای هوایی داخلی به صراحت اعلام کرده که ادامهی این وضعیت به سقوط شرکتهای هوایی داخلی میانجامد.
یک روز پس از انتشار گزارش تحقیقی اطلاعات روز، شورای عالی اقتصادی «موضوع حمایت و تقویت شرکتهای هوایی داخلی» را مورد بحث قرار داده و فیصله کرده بود تا اداره مستقل هوانوردی ملکی در مدت دو هفته وضعیت مارکیت و شرکتهای هوایی داخلی افغانستان را ارزیابی کند. این تصمیم هیچگاه عملی نشد و پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی به افغانستان انجام شد. گفته میشود این کار در نتیجهی فشارهای سیاسی انجام شده و ردههای بالاتر از اداره هوانوردی در آن دخیل بوده است. برخورد سیاسی با صنعت داخلی اشتباه است. این کار میتواند وضعیت صنعت هوایی افغانستان را از این هم بدتر کند. از سال ۲۰۰۱ بدینسو هفت شرکت هوایی غیر دولتی در کشور آغاز بهکار کرده، ولی از این میان تنها شرکت کام ایر تا کنون فعالیت دارد و سایر شرکتها پروازهایشان را متوقف کردهاند. شرکت هوایی آریانا نیز یک شرکت دولتی است که روزگار مناسبی ندارد و امکان ورشکستگی آن وجود دارد.
بهنظر میرسد که حکومت ارادهای برای حمایت از شرکتهای هوایی داخلی ندارد. شرکتهای هوایی داخلی ماهها است که تلاش میکنند حکومت را وادار کنند تا به چهارمین پرواز شرکت فلای دبی اجازه ندهد، اما حکومت صدای شرکتهای هوایی داخلی نشنید و پرواز چهارم فلای دبی در کابل نشست. برخورد شرکتهای خارجی با شرکتهای هوایی داخلی مبتنی بر سیاست دمپینگ است، هرباری که شرکتهای داخلی خواسته در راستای توسعه صنعت هوایی پا فراتر بگذارند، سیاست دمپینگ شرکتهای هوایی خارجی مانع آن شده است. تازهترین مورد آن آغاز پرواز شرکت هوایی کامایر میان کابل – کویت است. که با آغاز پروازهای مستقیم میان کابل – کویت شرکتهای هوایی امارات متحدهی عربی دست به سیاست دمپینگ زد و قیمت تکتهایشان را بدون در نظر گرفتن نرخهای معین به اندازهی «نامناسب» کاهش داد، اما این شرکتها با استفاده از حق آزادی ششم یعنی پرواز از کابل به سایر کشورها جبران مافات میکند، درحالیکه برای شرکتهای هوایی داخلی این امکان وجود ندارد. بنابراین، براساس سیاست «آسمان باز» اکنون شرکتهای فلای دبی و امارات بازار افغانستان را قبضه کرده و کمر شرکتهای افغانی را شکسته است. بدون شک ادامهی این سیاست جلو پیشرفت شرکتهای داخلی را گرفته و آنان را در برابر شرکتهای هوایی قدرتمند خارجی با ضرر مالی بیشتری روبهرو میکند که در نهایت سرنوشت آن نابودی و ورشکستگی است.
دود این سیاست اشتباه حکومت مستقیم به چشم مردم میرود. وقتی که شرکتهای هوایی داخلی در رقابتهای بینالمللی هر روز زیان مالی ببینند، آن را از پروازهای داخلی جبران خواهد کرد. اکنون قیمت تکت پروازهای داخلی در افغانستان بیش از هر کشوری دیگری است. هفته پیش مردم با راهاندازی یک کمپین خواهان کاهش قیمت تکتهای داخلی شدند. مردم بهدلیل نا امنیهای فزاینده در شاهراههای زمینی ناگزیرند هوایی سفر کنند.
حکومت نباید با صنعت و سرمایهگذاریهای داخلی برخورد اشتباه و آمیخته با بازی سیاسی انجام دهد. حکومت در قبال سیاست آسمان باز تجدید نظر کند. این توافقنامه یک توافق سیاسی و مصلحتی است، توجیه ندارد که ادامه پیدا کند. حکومت مسئولیت دارد شرکتهای هوایی داخلی در برابر سیاست دمپینگ شرکتهای قدرتمند هوایی خارجی حمایت کند و بازار صنعت هوایی کشور را بر یک سیاست درست استوار کند که تا از یک طرف شرکتهای هوایی داخلی از ورطه سقوط نجات یابند و از سوی دیگر قیمت تکتهای هوایی داخلی کاهش پیدا کند.