در نهایت هشت روز پس از آن‌که رییس‌جمهور غنی اعلام کرد، انس حقانی در برابر دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان آزاد می‌شود، این تبادله انجام شد. انس حقانی، مالی خان و حافظ رشید به قطر رسیدند و کیون کینگ و تیموتی ویکس، دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان در زابل به نیروهای امریکایی سپرده شدند.
گروه طالبان با انتشار اعلامیه‌ای آزادی انس حقانی، حاحی مالی خان و حافظ رشید را تأیید و از آن استقبال کرده است.
طالبان همچنین در این اعلامیه گفته است که این گروه دو استاد دانشگاه امریکایی و 10 سرباز افغان را رها کرده‌اند.
در اعلامیه‌ی طالبان تصریح شده است که این تبادله یک گام مثبت در راستای اعتمادسازی در روند صلح افغانستان است.
هرچند طالبان در این اعلامیه مشخص نکرده که انس حقانی با دو همراهش به قطر رسیده یا نه، اما برخی رسانه‌ها به نقل از منابعی از میان طالبان گزارش کرده‌اند که آنان به قطر منتقل شده‌اند.
بی‌بی‌سی فارسی گزارش داده است که استادان امریکایی در ولسوالی نوبهار زابل به نیروهای خارجی تحویل داده شده است.
ولسوال نوبهار گفته است که به‌منظور تحویل گرفتن این استادان، نیروهای دولتی 48 ساعت در ولسوالی‌های شملزی، نوبهار و ارغنداب این ولایت آتش‌بس اعلام کرده بودند.
رحمت‌الله یارمل، والی زابل اما در صحبت با روزنامه اطلاعات روز بی‌آن‌که تحویل‌دهی استادان امریکایی در این ولایت را رد یا تأیید کند، گفت که عملیات‌های نظامی در برابر طالبان در این ولایت همان‌طور که برنامه‌ریزی شده، ادامه داشته است و خبری از آتش‌بس نبوده است.
واکنش‌ها به آزادی استادان دانشگاه امریکایی افغانستان
دانشگاه امریکایی افغانستان از آزادی دو استادش استقبال کرده است و گفته است که برای کمک به این دو استاد و خانواده‌های‌شان حمایت‌های لازم را ارایه خواهد کرد.
عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز از آزادی این دو استاد دانشگاه استقبال کرده و گفته که پاکستان تسهیل‌کننده‌ی آزادی این دو استاد بوده است. او در صفحه‌ی تویترش نوشته است: «پاکستان از آزادی کیون کینگ و تیموتی ویکس دو استاد استقبال می‌کند. پاکستان به‌عنوان عضوی از جامعه جهانی که در راستای تأمین صلح و ختم جنگ در افغانستان کار می‌کند، حامی و زمینه‌ی آزادی این دو استاد را تسهیل کرده است.»
او افزوده که پاکستان امیدوار است گامی که برداشته شده، این اعتماد را به تمام طرف‌ها برگرداند که دوباره در گفت‌وگوهای صلح دخیل شوند: «پاکستان به تسهیل گفت‌وگوهای صلح افغانستان متعهد می‌ماند.»
اسکات موریسون، نخست‌وزیر آسترالیا نیز از رهایی تیم ویکس، شهروند این کشور و همکارش کیون کینگ شهروند امریکا، استقبال کرده است و همچنین از تلاش امریکا و دولت افغانستان برای رهایی آنان قدردانی کرده است.
کیون کینگ شهروند امریکا و تیموتی ویکس، شهروند آسترلیا دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان، در سال 1395 پس از خارج شدن از محوطه‌ی این دانشگاه در سرک دارالامان توسط افراد طالبان اختطاف و به اسارت این گروه درآمدند.
رهایی انس حقانی سبب آغاز گفت‌وگوهای مستقیم میان دولت و طالبان خواهد شد؟
رییس‌جمهور غنی در 21 عقرب اعلام کرد که دولت افغانستان برای رهایی دو استاد دانشگاه امریکایی و زمینه‌سازی برای گفت‌وگوهای مستقیم دولت افغانستان با طالبان، انس حقانی را «به‌گونه‌ی مشروط» از بند رها می‌کند.
این در حالی است که طالبان همواره گفت‌وگوی مستقیم با دولت افغانستان را رد کرده و بر این موضعش که پیش از آغاز گفت‌وگوهای مستقیم با دولت افغانستان و جناح داخلی باید با امریکا بر سر خروج نیروهای خارجی از افغانستان توافق کند، اصرار کرده است.
در همین حال آگاهان می‌گویند که آزادی انس حقانی یک معامله بین امریکا و طالبان بوده است و هیچ کمکی برای آغاز گفت‌وگوی مستقیم دولت افغانستان با طالبان نخواهد کرد.
به اعتقاد جعفر مهدوی، تحلیل‌گر سیاسی« بسیار دشوار است» که با آزادی انس حقانی تغییری در دیدگاه طالبان بیاید و یا حداقل فرصت گفت‌وگو میان طالبان و حکومت افغانستان را فراهم کند.
آقای مهدوی استدلال می‌کند که آزادی انس حقانی به روند صلح افغانستان در چارچوب گفت‌وگوهای امریکا با طالبان کمک می‌کند تا این گفت‌وگوها از سر گرفته شود: «رهایی انس حقانی و رهایی دو استاد خارجی کمک می‌کند که گفت‌وگوها میان طالبان و امریکا از سر گرفته شود و در نهایت به امضای یک توافق‌نامه منجر شود.»
گفت‌وگوها میان امریکا و طالبان در 17 سنبله متوقف شد. دونالد ترمپ، رییس‌جمهوری امریکا به دلیل کشته‌شدن یک سرباز امریکایی و یازده نفر دیگر در حمله‌ی انتحاری طالبان این گفت‌وگوها را متوقف کرد.
سید اکبر آغا، رییس «شورای نجات افغانستان» و عضو پیشین طالبان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که تبادله‌ی دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان با انس حقانی از موضوعاتی بوده است که زلمی خلیل‌زاد و هیأت طالبان در جریان مذاکرات 11 ماهه روی آن توافق کرده بودند.
این عضو پیشین طالبان تصریح می‌کند که انس حقانی صرفا با دو استاد دانشگاه امریکایی تبادله شده است و زمینه‌ساز آغاز گفت‌وگوی مستقیم دولت افغانستان با طالبان نخواهد شد.
رییس‌جمهور غنی در روز اعلام رهایی انس حقانی، همچنین گفته بود که رهایی انس حقانی مشروط است اما مشخص نکرد که مشروط به چه و به کدام موارد.
سید اکبر آغا، اما می‌گوید که رهایی انس حقانی در برابر استادان خارجی یک معامله بود و در معامله قید و شرط جای ندارد: «در معامله طرفین دنبال منافع خود است. فکر نمی‌کنم که در آزادی انس حقانی کدام قید و شرط باشد و عملی شود.»
چرا انس حقانی با تأخیر رها شد؟
پس از آن‌که رییس‌جمهور غنی اعلام کرد که انس حقانی رها می‌شود، برخی رسانه‌ها گزارش دادند که او و همراهانش پس از رسیدن به قطر دوباره به زندان بگرام برگردانده شدند.
حکومت افغانستان بی‌آن‌که بگوید انس حقانی به قطر منتقل شده بود یا خیر، دلیل تأخیر در تبادله را رعایت‌نشدن شرایط از سوی طالبان خوانده بود.
صدیق صدیقی، سخن‌گوی ریاست‌جمهوری در 24 عقرب در تویترش نوشت: «دولت افغانستان پروسه‌ی تبادله را تحت بازنگری قرار داده و در روشنایی مصالح و منافع علیای کشور اقدام خواهند کرد.»
سید اکبر آغا اما می‌گوید، دلیل این‌که تبادله انس حقانی با استادان دانشگاه امریکایی به تعویق افتاد، حمله‌ی طالبان بر کاروان نیروهای خارجی در لوگر بود: «انس حقانی از همان اول به دوحه منتقل نشده بود. یک هواپیمای قطری آمده بود به بگرام که او را منتقل کند، اما خالی برگشت.»
انس حقانی کیست؟
انس حقانی پسر جلال‌الدین حقانی، بنیان‌گذار شبکه‌ی حقانی و برادر ناتنی سراج‌الدین حقانی، رهبر کنونی این شبکه است. از او به‌عنوان فرد شماره دوم شبکه‌ی حقانی نام برده می‌شود. به اساس معلومات امنیت ملی افغانستان، انس حقانی در تصمیم گیری‌های رهبری شبکه حقانی نقش داشته و برای زنده نگه داشتن این شبکه در منطقه، به هدف جمع‌آوری کمک مالی به کشورهای عربی رفت و آمد داشته است.
انس حقانی در سال 1393 توسط ریاست امنیت ملی افغانستان دست‌گیر و در زندان بگرام محبوس شد. در غیبت انس حقانی و پدرش جلال‌الدین حقانی، برادرش سراج‌الدین حقانی به‌عنوان رهبر شبکه‌ی حقانی و معاون رهبر طالبان گماشته شد.
انس حقانی پس از دست‌گیری به جرم دست‌داشتن در خون‌بارترین حملات انتحاری و کشتن شهروندان افغانستان توسط محکمه به اعدام محکوم شد، اما با وجود مطالبات مداوم مردم افغانستان از دولت مبنی بر اعدام این مهره‌ی کلیدی طالبان، حکم اعدام او به‌دلیل اهمیت حیات‌اش در جنگ و صلح افغانستان اجرا نشد و در نهایت دیروز همراه با مالی خان و حافظ رشید از اعضای ارشد طالبان با استادان امریکایی تبادله و به قطر منتقل شدند.