پولیس پاکستان در ششم دلو منظور پشتین، رهبر «جنبش تحفظ پشتون» را در منطقه تاکال شهر پیشاور بازداشت کرد. اعضای ارشد جنبش تحفظ پشتون گفته‌اند که بازداشت منظور پشتین «مجازاتی برای مطالبات برحق، صلح‌آمیز و دموکراتیک» این جنبش است.
براساس گزارش‌ها، منظور پشتین متهم است که در جلسه‌ای در 18 جنوری 2020 میلادی قانون اساسی پاکستان را رد کرده و نسبت به دولت گفتار توهین‌آمیز داشته است. برخلاف ادعای مقام‌های پاکستانی، اعضای جنبش تحفظ پشتون می‌گویند حکومت پاکستان آنان را به‌دلیل خواسته‌های دموکراتیک حقوق بشری شان مجازات می‌کند.
منظور پشتین جوان سی و چند ساله‌ای پاکستانی است. او رهبری جنبش تحفظ پشتون را به عهده دارد که در اعتراض به قتل‌های غیرقانونی و آدم‌ربایی در مناطق قبایلی پاکستان شکل گرفته است. او متولد وزیرستان جنوبی است، جایی که اولین پناهگاه طالبان پس از یازده سپتامبر 2001 خوانده می‌شود.
جنبش تحفظ پشتون در دو سال اخیر چندین تظاهرات بزرگ را در شهرهای مختلف پاکستان راه‌اندازی کرده است. این جنبش در حال حاضر ارتش و دستگاه دولتی پاکستان را به چالش کشیده و حمایت گسترده‌ای مردمی کسب کرده است.
پس از شکل‌گیری جنبش تحفظ پشتون در افغانستان نیز حامیان این جنبش گردهم‌آیی را برگزار کردند. اکنون و پس از بازداشت منظور پشتین، یکبار دیگر مسأله‌ی بازداشت وی در افغانستان تبدیل به بحث سیاسی شده است. شماری از بازداشت او انتقاد کرده و دست به تظاهرات زده‌اند. رییس جمهور افغانستان نیز از بازداشت آقای پشتین انتقاد کرده اما برخی دیگر دیدگاه مخالف دارند.
محمد اشرف غنی، رییس جمهور در تویتی اعلام کرد که از بازداشت منظور پشتین و همکارانش «آشفته» شده است. او ضمن ابراز امیدواری برای رهایی آقای پشتین گفته است برخورد خشونت‌آمیز در برابر اعتراض‌های مردمی سبب بی‌ثباتی منطقه می‌شود. او در عین حال از دولت‌های منطقه خواسته است که از حرکت‌های مدنی و مسالمت‌آمیز حمایت کنند.
حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان نیز از بازداشت این جوان پاکستانی انتقاد کرده و خواهان آزادی وی شده است. او گفته است بازداشت جوانانی که برای از بین بردن اشتباهات تلاش می‌کنند، بحران را عمیق‌تر می‌سازد.
واکنش مقام‌های حکومتی افغانستان از سوی پاکستان بی‌جواب نماند. وزارت خارجه پاکستان گفته‌های اشرف غنی را دخالت افغانستان در امور کشورش خوانده است. این وزارت گفته است که «پاکستان در آرزوی داشتن روابط نزدیک و صمیمانه با افغانستان براساس اصول عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر است و از افغانستان می‌خواهد که برای رسیدن به هدف مشترک صلح و ثبات در افغانستان و منطقه با اسلام‌آباد یکجا کار کند.»
فراتر از اعلامیه‌های رهبران سیاسی افغانستان، شماری از شهروندان این کشور نیز به بازداشت منظور پشتین واکنش نشان دادند. شماری تظاهرات کردند و شماری هم برخلاف آنان، مدعی اند که بازداشت منظور پشتین و اعتراض جنبش تحفظ پشتون مسأله‌ی داخلی پاکستان است و ربطی به افغانستان ندارد.
«لر و بر، یک افغان»
پس از بازداشت منظور پشتین از سوی پولیس پاکستان، شماری از شهروندان افغانستان از جمله در شهر کابل دست به تظاهرات زدند. در این تظاهرات که شماری از اعضای مجلس نمایندگان افغانستان نیز حضور داشتند، شعارهایی در حمایت از جنبش تحفظ پشتون سر داده شده و معترضان خواهان رهایی منظور پشتین شدند.
معترضان در کابل شعارهایی چون «لر او بر، یو افغان»، «پشتون نر، پشتون شجاع، منظور پشتین است» را سر دادند. شماری از معترضان در برابر سفارت پاکستان نیز خیمه برپا کرده‌اند. شکوفه نورزی، وکیل ولایت هلمند در مجلس نمایندگان افغانستان در حساب‌های فیسبوک و توییتر خود عکس‌های متعرضان در برابر سفارت پاکستان را لحظه به لحظه نشر کرده و خواهان شرکت دیگران در این تظاهرات گردیده است.
علاوه بر معترضان، برخی‌ها در فضای شبکه‌های اجتماعی افغانستان نیز در حمایت از منظور پشتین نوشته‌اند. امرالله صالح، معاون اول دسته‌ی انتخاباتی اشرف غنی یادداشت بلندی زیر نام «ما و مسأله پشتون‌ها در پاکستان» نوشته و از منظور پشتین حمایت کرده است. در بخشی از یادداشت او آمده است: «او هرچند در جغرافیای پاکستان مبارزه می‌کند ولی داعیه‌اش همان است که ما از پامیر تا نیمروز و از هرات تا ننگرهار آن‌را به شیوه‌ی خودما فریاد می‌زنیم. حمایت از منظور پشتین پروژه نیست بلکه لبیک به نعره وجدان ماست. حمایت از او در واقع تحکیم جایگاه و هویت خود ما به‌عنوان دولت-ملت است.»
تواب غورزنگ، مشاور ارشد ارتباطات استراتژیک وزارت ترانسپورت نیز در واکنش به بازداشت منظور پشتین در صفحه‌ی رسمی فیسبوک خود نوشته است: «اگر پاکستان تمام رهبران حرکت پشتون‌ها را زندانی هم کند تا صدای این حرکت را خاموش کند، حرکت پشتون‌ها در تمام سطوح، در وقت کم جوانان زیادی را پرورده است.»
فردوس کاوش، روزنامه‌نگار و مترجم به این باور است که مناطق قبیله‌نشین آن‌سوی دیورند همیشه برای گسترش نفوذ مخرب پاکستان در افغانستان استفاده شده است. او در ادامه گفته است: «در چهار دهه‌ی گذشته اولین‌بار است که یک جنبش اجتماعی خودجوش به رهبری منظور پشتین علیه این ستم بزرگ صدا بلند می‌کند. منظور پشتین به صراحت می‌گوید تروریسم زیر کلاه و نشان جنرالان پاکستانی پنهان است که هم از افغانستان قربانی می‌گیرد و هم از مناطق قبایلی … حمایت از پشتین از موضع حقوق بشر و دموکراسی‌خواهی، رسالت تمام نیروهای دموکراسی‌خواه و خشونت‌پرهیز است.»
استفاده‌ی سیاسی
منتقدان حامیان منظور پشتین در افغانستان به این باور اند که مسأله‌ی جنبش تحفظ پشتون و حکومت پاکستان یک مسأله‌ی داخلی کشور همسایه افغانستان است و حمایت از آن به نحوی دخالت در امور پاکستان تلقی می‌شود.
کاوه جبران، استاد دانشگاه در یادداشت کوتاه در فیسبوکش نوشته است که «فعالیت هماهنگ تبلیغاتی هواداران غنی در شبکه‌های اجتماعی، زمزمه‌ی ادامه‌ی اعتراض‌ها در روزهای آینده در ولایت‌های دیگر، کمیت ناچیز گروه‌های معترض و… خبر از سناریوی دیگری می‌دهند.» او در بخشی از یادداشتش نوشته است: «مطمیناً این سناریو اهداف چند وجهی دارد که برای ظاهرسازی، بر آن برچسپ واکنش‌های اخلاقی زده‌اند. حکومت افغانستان عملاً از حرکت منظور پشتین استفاده‌ی سیاسی‌قومی می‌کند و تحریک این‌گونه آشکار پاکستان بی‌هزینه نخواهد بود. به‌زودی تاوان این حماقت سیاسی را مردم عام خواهند پرداخت.»
بازداشت منظور پشتین در پاکستان همزمان شده است با راه‌اندازی اعتراضات مدنی در ولایت غور در غرب افغانستان. معترضان در غور حکومت را متهم می‌کنند که در بودجه سال مالی 1399 توازن را در نظر نگرفته و برای محرومیت‌زدایی در غور برنامه‌ای ندارد. منتقدان حامیان منظور پشتین هم با اشاره به این تظاهرات می‌گویند حکومت بهتر است به جای حمایت از منظور پشتین صدای معترضان غوری را بشنود.
سخیداد هاتف در یادداشت کوتاهی نوشته است: «وقتی که مسأله‌ی عدالت و حمایت از عدالت‌طلبان در میان باشد، اشرف غنی کارنامه‌ی بسیار بدی دارد؛ در این حوزه او به معنای دقیق کلمه یک «منافق» است. برای پاکستانی‌های هم‌زبان خود عدالت می‌خواهد اما هم‌وطنان خود را در کشور خود سزاوار همان عدالت نمی‌داند.»
رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان اما باور دیگر دارد. او در تویتی نوشته است: «برخلاف دیگران، من خیلی درباره بازداشت منظور پشتین نگران نیستم. به نظر من این اقدامات کوته‌بینانه و فراقانونی ارتش پاکستان/آی‌اس‌آی رهبران پشتون در امتداد خط دیورند را متحد خواهد کرد و منجر به ایجاد کشور جدید به‌نام پشتونستان آزاد در همسایگی افغانستان خواهد شد.»