چهار روز پیش (سهشنبه، 29 دلو) براساس نتایج نهایی انتخابات ریاستجمهوری، محمداشرف غنی از سوی کمیسیون انتخابات بهعنوان نامزد پیروز اعلام شد. دو روز بعدش آقای غنی اعتبارنامهاش را نیز از سوی کمیسیون مستقل انتخابات دریافت کرد. اما بسیاری از رقبای انتخاباتی آقای غنی از جمله تیم ثبات و همگرایی به رهبری داکتر عبدالله عبدالله نتیجه را نپذیرفتهاند. آقای عبدالله اعلام کرد که دولت همهشمول تشکیل میدهد.
تیم ثبات و همگرایی روز شنبه (سوم حوت) اعلام کرد که در نخستین اقدام برنامهی تشکیل «حکومت همهشمول» محمدنور رحمانی را بهحیث والی ولایت سرپل معرفی کرده است. فریدون خوزون، سخنگوی تیم ثبات و همگرایی به اطلاعات روز گفت که آقای نور بنابر «ارادهی مردم» و براساس حکم رسمی رییس اجراییه حکومت وحدت ملی» رسما بهحیث والی جدید ولایت سرپل کارش را آغاز کرده است. همچنان عنایت خان حبیبی از افراد نزدیک محمد محقق از سوی تیم ثبات و همگرایی بهحیث معاون والی سرپل معرفی شده است.
کمالالدین نظامی، والی ولایت پنجشیر نیز از برنامهی دکتر عبدالله عبدالله مبنی بر تشکیل حکومت «همهشمول» اعلام حمایت کرده است. او گفته که نظر به لزومدید از ایجاد حکومت «همهشمول» به رهبری داکتر عبدالله عبدالله حمایت کرده است. در شبکههای اجتماعی گزارش شده است که در برنامهی حمایت آقای نظامی تصویر محمداشرف غنی نیز از سوی هواداران تیم ثبات و همگرایی از دیوار ولایت پایین شده است.
تیم ثبات و همگرایی اعلام کرد که در ادامهی برنامههایشان مبنی بر تشکیل حکومت جدید از سوی این تیم در یکی-دو روز آینده، والیان شش-هفت ولایت دیگر را همراه با معاونان و فرماندهان پولیس آن را نیز معرفی خواهند کرد. آقای خوزون به اطلاعات روز گفت که این کار را براساس پیروزیشان در انتخابات ریاستجمهوری میکنند. او افزود داکتر عبدالله عبدالله براساس آرای پاک و بیومتریکشده برندهی انتخابات است. از اینرو حکومت جدید را نیز آنان تشکیل خواهد داد: «در آیندهی نزدیک مراسم تحلیف اجرا خواهد شد و داکتر عبدالله عبدالله بهحیث رییسجمهور کارش را آغاز خواهد کرد.»
براساس قانون تعیین و تبدیل والیها از صلاحیت رییسجمهور است. سخنگوی تیم ثبات و همگرایی در این مورد گفت که با اعلام «تقلبی» نتایج نهایی انتخابات مشروعیت حکومت از بین رفته است. آقای خوزون افزود که در معرفی والیهای جدید داکتر عبدالله عبدالله رسما حکم صادر کرده است: «نتایج نهایی انتخابات تقلبی و باطل است. داکتر عبدالله عبدالله در چهارچوب حکومت وحدت ملی بهحیث رییس اجراییه اکنون صلاحیت دارد تا والیان جدید را معرفی کند و سپس بر مبنای آرای پاک و بیومتریکشده بهحیث رییسجمهور مراسم تحلیف انجام دهد و به کارش ادامه دهد.»
معرفی والیان جدید در شماری از ولایات از سوی تیم ثابت و همگرایی در حالی است که آقای غنی از سوی کمیسیون انتخابات برنده اعلام شده و در تلاش برگزاری مراسم تحلیف است.
در واکنش به معرفی والیان از سوی تیم ثبات و همگرایی ارگ ریاستجمهوری هنوز چیزی نگفته است. اما دیروز اشرف غنی گفته هیچ کسی صلاحیت «انحلال جمهوریت» را ندارد و همزمان سخنگوی اداره مستقل ارگانهای محل با نشر ویدیویی گفته که اعتراضها و حرکتهای مدنی مردم حق هر شهروندان است. اما کسی حق ندارد که نظم عامه را بر هم بزند و سرمایههای ملی را به تهدید مواجه کند. اگر کسی چنین اقدامهای انجام دهد از سوی نهادهای عدلی و قضایی تعقیب خواهند شد. در ویدیوی اداره مستقل ارگانهای محلی آمده که اکنون ادارات محلی تقریبات در تمام ولایات کشور فعال است:
«در ولایت سرپل نخست مردم اعتراض و حرکت مدنی داشتهاند و سپس به شکل خودسرانه از معرفی والی جدید و معاون آن گفتهاند. دولت بهخاطر روند کاهش خشونت و صلح دست به خشونت نزده است تا از فرصت بهدستآمده استفاده و به خواستهای مردم نیز رسیدگی شود. همکاری مردم در روند کاهش خشونت مهم است.»
نگرانی سازمان ملل
هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) از اقدامات اخیر تیم انتخاباتی «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله مبنی بر معرفی والیان جدید برای شماری از ولایات ابراز نگرانی کرده است. در اعلامیهی یوناما هرچند از فرد و تیم مشخص نام برده نشده، اما گفته شده که در مورد گزارشهای منتشرشده دربارهی «جابهجایی» مقامها در ولایتها با استفاده از زور، نگران است.
در اعلامیه یوناما که روز شنبه (۳ حوت) منتشر شده، آمده است درحالیکه تلاشها برای تحقق کاهش خشونت جریان دارد، توسل به زور یا هر وسیلهی غیرقانونی، امید مردم به صلح را آسیب میزند. در این اعلامیه از تمامی طرفها خواسته شده است که به فیصلهی نهادهای قانونی احترام گذاشته و از طریق گفتوگو به تنشها و جنجالهای جاری پایان دهند.
فریدون خوزون، سخنگوی تیم ثبات و همگرای به اطلاعات روز گفت که معرفی والیهای جدید و پیشبرد برنامههایشان براساس اراده و خواست مردم انجام میشود، نه با استفاده از زور. او گفت که از روند کاهش خشونت طالبان و نیروهای امنیتی حمایت و استقبال میکنند و امیدوارند این روند فرصتی برای رسیدن به صلح دایمی در کشور باشد.
محمدنور رحمانی، رییس شورای ولایتی ولایت سرپل امروز از سوی تیم ثبات و همگرایی بهحیث والی جدید ولایت سرپل معرفی شده است. آقای رحمانی از افراد نزدیک به جنرال دوستم است. جنرال دوستم پیش از اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاستجمهوری، به اعلام حکومت موازی به رهبری عبدالله عبدالله هشدار داده بود. پس از اعلام نتایج نهایی انتخابات نیز آقای دوستم از طرح تشکیل حکومت «همهشمول» به رهبری عبدالله عبدالله حمایت کرد.
اخیرا شماری از چهرهها و رهبران احزاب سیاسی در یک نشست مشترک نتیجهی انتخابات ریاستجمهوری را تقلبی خوانده و از جامعهی بینالمللی خواستهاند که از آن حمایت نکند.
در این نشست که دیروز (جمعه، دوم حوت) برگزار شده است حامد کرزی، عبدالله عبدالله، کریم خلیلی، گلبدین حکمتیار، محمد محقق، باتور دوستم (پسر جنرال دوستم) و صلاحالدین ربانی حضور داشتهاند. در اعلامیهای که این جمع منتشر کرده همچنان بر نیاز به تشکیل «یک حکومت همهشمول که معتقد به روند صلح و ممثل اجماع سیاسی مردم افغانستان بوده و همکاری پروسه جاری صلح باشد»، تأکید شده است.
مخالفت، سکوت و احتیاط
تا کنون بسیاری از کشورها و نهادهای بین المللی در مورد نتیجه انتخابات افغانستان یا سکوت کرده یا با احتیاط موضع گرفته است. هیأت معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) گفته است که این نهاد از اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاستجمهوری افغانستان و کار نهادهای انتخاباتی که منتج به اعلام نتایج گردید، آگاهی دارد. اما نه از اعلام نتیجهی نهایی استقبال کرده و نه پیروزی اشرف غنی را تبریک گفته است. اما اتحادیه اروپا با نشر خبرنامهای گفته که جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی این اتحادیه در صحبت تلفونی با اشرف غنی، از پایان روند انتخابات استقبال کرده و نتیجهی انتخابات را به آقای غنی تبریک گفته است. وزارت خارجهی هند نیز انتخابشدن دوباره اشرف غنی بهعنوان رییسجمهور افغانستان را تبریک گفته و تأکید کرده است که این کشور به همکاری خود با دولت جدید ادامه میدهد.
بسیاری از کشورها تا کنون سکوت کردهاند. امریکا که بزرگترین متحد سیاسی افغانستان است، هنوز بهصورت رسمی در مورد نتیجهی انتخابات افعانستان چیزی نگفته است. اما مایک پمپئو، وزیر خارجهی ایالات متحدهی امریکا گفته که کشورش نتایج انتخابات ریاستجمهوری افغانستان را از نزدیک دنبال میکند.
در داخل افغانستان واکنشها عمدتا اعتراضی و متمرکز به نپذیرفتن نتیجهی انتخابات بوده است. گروه طالبان نیز به اعلام نتیجهی نهایی انتخابات ریاستجمهوری واکنش نشان داده و گفته که تعیین دوبارهی اشرف غنی بهعنوان رییسجمهور نهتنها غیرقانونی است و مشروعیت ندارد، بلکه با محتوای روند جاری صلح نیز در تضاد قرار دارد.