گاردین ـ هانا دولین (خبرنگار علمی)
مترجم: جلیل پژواک
ادعا: «ماسک موثر نیست.»
راستی‌آزمایی: پوشیدن ماسک صورت مطمئنا تضمین نمی‌کند که شما بیمار نخواهید شد، زیرا ویروس‌ها می‌توانند از طریق چشم نیز منتقل شوند و ذرات ریز ویروس می‌توانند به ماسک‌ها نفوذ کنند. با این‌حال، ماسک در جلوگیری از پخش‌شدن آب دهان و بینی شما هنگام عطسه و سرفه موثر است. در اکثر موارد ویروس از طریق سرفه و عطسه منتقل می‌شود. برخی از پژوهش‌ها نشان داده که استفاده از ماسک در مقابل عدم استفاده از ماسک، می‌تواند تا 5 برابر در جلوگیری از پخش‌شدن ویروس کمک کند.
اگر شما با یک فرد آلوده در تماس باشید، ماسک احتمال انتقال ویروس را کاهش می‌دهد. اگر شما علائم ویروس کرونا را در خود مشاهده می‌کنید، پوشیدن ماسک می‌تواند از دیگران محافظت کند. بنابراین، ماسک برای مراقبت از ارائه‌دهندگان خدمات صحی و اجتماعی بسیار حیاتی است و همچنین برای اعضای خانواده که از یک فرد بیمار مراقبت می‌کنند، توصیه می‌شود. در حالت ایده‌آل، هم بیمار و هم فرد یا افرادی که از وی مراقبت می‌کنند، باید ماسک بپوشند.
با این‌حال، اگر شما با فرد آلوده تماس ندارید فقط در شهر قدم می‌زنید یا از اتوبوس برای رفت‌وآمد استفاده می‌کنید، استفاده یا عدم استفاده از ماسک احتمالا تفاوت چندانی نخواهد داشت. بنابراین نیاز نیست خرید و ذخیره‌کردن ماسک اولویت اصلی شما در برابر گسترش ویروس کرونا باشد.
ادعا: «ویروس کرونا در حال جهش به سمت کشنده‌ترشدن است.»
راستی‌آزمایی: تمام ویروس‌ها به مرور زمان جهش می‌یابند و بنابراین، ویروسی که باعث بیماری کوید19 می‌شود، تفاوتی از دیگران ندارد. چگونگی شکل‌گیری گونه‌های مختلف ویروس به طبیعت بستگی دارد. آن نسخه از ویروس که می‌تواند سریع‌تر تکثیر شود و به‌طور موثر در بدن تکثیر شود، «موفق‌ترین» خواهد بود. با این‌حال، تکثیر سریع و موفقیت در جهش لزوما به معنای کشنده‌ترشدن ویروس نیست. زیرا ویروسی که خیلی کشنده باشد، احتمال گسترش و انتقالش پایین است.
تحلیل‌های ژنتیکی که توسط 103 دانشمند چینی روی نمونه‌های این ویروس که از 103 بیمار در شهر ووهان و سایر شهرهای چین گرفته شده، انجام شده، نشان می‌دهد که در اوایل دو گونه اصلی ویروس کرونا ظاهر شده و به نام گونه L و گونه S نام‌گذاری شده‌اند. هرچند گونه L نسبت به گونه S شایعتر است (حدود 70 درصد نمونه‌های آزمایش‌شده به گونه «L» تعلق دارند) اما بهنظر می‌رسد که گونه S این ویروس، نسخه اجدادی آن است.
دانشمندانی که این تحقیق را انجام داده می‌گویید که امکان دارد گونه L «تهاجمی‌تر» باشد. به این معنا که می‌تواند راحت‌تر از یک شخص به شخص دیگر منتقل شود یا سریع‌تر در بدن قربانی تکثیر شود. با این‌حال، این تئوری در این مرحله قطعی نیست؛ هنوز مقایسه‌ی مستقیمی صورت نگرفته است که ببینیم آیا افرادی که به یک گونه این ویروس آلوده می‌شوند، احتمال دارد آن را منتقل کنند یا خیر علائم شدیدتری را تجربه کنند.
ادعا: «ویروس کرونا خطرناک‌تر از آنفولانزای زمستانی نیست.»
راستی‌آزمایی: بسیاری از افرادی که کرونا می‌گیرند علائمی بدتر از علائم آنفولانزای فصلی را تجربه نخواهند کرد، اما مشخصات کلی بیماری کوید19 از جمله میزان مرگ‌ومیر ناشی از آن جدی‌تر بهنظر می‌رسد. در شروع شیوع، اگر موارد ابتلای خفیف به ویروس کرونا نادیده گرفته شود، میزان مرگ‌ومیر ظاهری امکان دارد بیش از حد گزارش شود. اما در هفته‌ی جاری یک متخصص سازمان بهداشت جهانی اظهار داشت که این امر در مورد کوید19 صدق نمی‌کند. بروس آیلوارد، که مأموریت جهانی این سازمان برای آموختن درباره‌ی این ویروس و ارزیابی واکنش چین در برابر آن را به عهده داشت، گفت که شواهد نشان می‌دهد که ما شیوع را تمام و کمال می‌بینیم نه ذره‌ای از خروار آن را. اگر این ادعا را آزمایش‌های بیش‌تر تأیید کند، نتیجه می‌گیریم که برآورد فعلی که میزان مرگ‌ومیر ناشی از ویروس کرونا را حدود 1 تا 2 درصد می‌خواند، درست است. این باعث می‌شود که بیماری کوید19 حدود 10 برابر کشنده‌تر از آنفولانزای فصلی باشد که گفته می‌شود هر ساله در جهان جان 290 تا 650 هزار نفر را می‌گیرد.
ادعا: «این ویروس تنها سالمندان را می‌کشد، پس جوانان راحت باشند.»
راستی‌آزمایی: اکثر افرادی که سال‌خورده نیستند و مشکلات صحی ندارند، از ویروس کرونا به بیماری شدید مبتلا نخواهند شد. اما احتمال این هنوز بالا است که ابتلا به ویروس کرونا منجر به مشکلات جدی تنفسی و شدیدتر از آنفولانزای فصلی شود. همچنین کارمندان صحی و ارائه‌دهندگان خدمات اجتماعی از جمله‌ی گروه‌هایی‌اند که بیش‌تر از دیگران در معرض خطر قرار دارند. اقداماتی که افراد جوان و سالم جامعه انجام می‌دهند از جمله گزارش‌دهی علائم و پیروی از رهنمودهای صحی و قرنطینه، نقش حیاتی در محافظت از آسیب‌پذیرترین افراد جامعه و ترسیم مسیر کلی شیوع این ویروس خواهد داشت.
ادعا: «کم‌تر از 10 دقیقه تماس با فرد آلوده، شما را آلوده نمی‌کند.»
راستی‌آزمایی: برخی از رهنمودهای صحی می‌گویند که در خصوص آنفولانزا، قرارگرفتن در فاصله یک‌متری فرد آلوده که دچار عطسه یا سرفه می‌شود، برای 10 دقیقه برای آلوده‌شدن کافی‌ست. با این‌حال، در مورد ویروس جدید کرونا احتمال آلوده‌شدن در مدت کوتاه‌تر از 10 دقیقه وجود دارد. همچنین احتمال دارد شما بلافاصله و به محض تماس با سطوح آلوده، ویروس بگیرید. هرچند تماس با سطح آلوده مسیر انتقال کم‌تر متداول برای ویروس‌ها است.
ادعا: «واکسن احتمالا طی چند ماه آماده می‌شود.»
راستی‌آزمایی: توالی‌یابی ژنومی ویروس جدید کرونا توسط دانشمندان چینی به سایر دانشمندان کمک کرد سریعا برای تولید واکسن ویروس جدید کرونا دست به کار شوند. کار ساخت واکسن قابل‌استفاده، ایمن و موثر با سرعت زیاد ادامه دارد و هم‌اکنون چندین گروه واکسن‌هایی را که تا کنون ساخته شده، روی حیوانات آزمایش می‌کنند. با این‌حال، این آزمایش‌ها مرحله‌ای است و تا ساخت واکسن تجاری قابل‌استفاده و مطمئن برای همه، راه طولانی در پیش است. آنچه مهم است این است که باید اطمینان حاصل شود که واکسن عوارض جانبی نداشته باشد. بنابراین، دسترسی به واکسن مطمئن و قابل‌استفاده برای همه، اگر تا یک سال دیگر ممکن شود، عالی خواهد بود.
ادعا: «اگر همه‌گیری جهانی اعلام شود، کاری نمی‌توان برای متوقف‌کردن گسترش ویروس کرونا انجام داد.»
راستی‌آزمایی: همه‌گیری به‌عنوان شیوع یک بیماری جدید به سراسر جهان تعریف شده است، اما استاندارد واضحی که نشان دهد آیا یک بیماری به سراسر جهان گسترش یافته یا خیر، وجود ندارد. در عمل، اقداماتی که اکنون در معرض انجام است، تغییری در اعلام یا عدم اعلام همه‌گیری جهانی نمی‌آورد. اقدامات مهارکننده صرفا برای ریشه‌کن‌کردن بیماری به طور کلی نیست. به تأخیرانداختن شیوع یک بیماری در ابتدا یا کاهش شدت شیوع آن برای این‌که نظام‌های صحی بتوانند از عهده‌ی هجوم ناگهانی بیماران به مراکز صحی برآیند، حیاتی است.