نوروز مظفری – روان‌شناس در کانادا
ویروس کرونا به‌عنوان یک بیماری تنفسی ساری و فراگیر امروزه نظام جهان را مختل کرده و هیچ یک از کشورهای جهان از این بیماری و یا دست‌کم از بیم ابتلا به این بیماری در امان نیستند. برای بسیاری از مردم که با این بیماری مواجه شده‌اند و یا نگرانی دارند که خود و یا وابستگان‌شان مبادا به این بیماری مبتلا شوند، بیش‌تر از هر موضوع دیگر، حفظ روحیه و قرار نگرفتن تحت فشارهای روانی ناشی از ابتلا به این بیماری اهمیت دارد.
البته قبل از همه باید دانست که وجود یک حدی از اضطراب در ما طبیعی است. انسان‌ها همیشه وقتی با یک پدیده‌ی ناشناخته مواجه می‌شوند دچار اضطراب می‌شوند و این اضطراب کمک می‌کند تا راه‌های مبارزه با آن پدیده را پیدا کند، اما اضطراب زمانی خطرناک می‌شود که ما از پس مدیریت آن برآمده نتوانیم.
از آن‌‌جا که افزایش اضطراب و نگرانی به تنهایی خود می‌توانند صحت روانی و فیزیکی انسان را به خطر مواجه کند، پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان با ترس و اضطراب این ویروس مبارزه کنیم و یا با دیدن نشانه‌های بیماری کوید۱۹ در خود و یا اطرافیان خود روحیه‌ی خویش را حفظ کنیم و تحت فشارهای روانی این بیماری قرار نگیریم. در ادامه راه‌هایی مطرح خواهد شد که میزان توانمندی روحی و روانی شما را برای مقابله با ویروس کرونا افزایش می‌دهد.
1- به سیستم ایمنی بدن‌تان اعتماد کنید
یکی از موارد مهم که در این مواقع می‌تواند کمک کند، اعتماد به خود و سیستم دفاعی بدن‌تان است. سیستم ایمنی ما طور ساخته شده که هر گاه بدن با یک ویروس ناشناخته مواجه می‌شود، سلول‌های بدن ما شروع می‌کنند به مبارزه و تلاش برای غالب‌شدن بر تأثیرات ویروس. در هنگام مقابله با ویروس گاهی فشارهایی که بر سلول‌های بدن وارد می‌شود به شیو‌ه‌های درد، تب و سوزش احساس می‌شود. وجود این نشانه‌ها همیشه برای صحت خبر بد نیست، بلکه از جریان مبارزه سیستم دفاعی بدن با ویروس خبر می‌دهد. پس به سیستم دفاعی بدن‌تان اعتماد داشته باشید و بر خودتان زیاد سخت نگیرید که نگرانی ابتلا به کرونا شما را مضطرب می‌کند.
به‌جای ترسیدن از ویروس و نگرانی که در واقع بر توانمندی سیستم ایمنی ما تأثیر منفی می‌گذارد، سعی کنید غذای مغذی و صحی صرف کنید، خواب منظم داشته باشید و در صورت امکان تمرین کنید تا مقاومت بدن بالا رفته و سیستم ایمنی بدن به فعالیت‌اش به خوبی ادامه دهد. از استفاده از مواد مخدر و الکول برای آرامش‌تان جلوگیری کنید.
2- دنبال‌کردن اخبار را محدود کرده و از رسانه‌های اجتماعی فاصله بگیرید
بدون شک امروزه بیماری کوید۱۹ سرخط اخبار اغلب رسانه‌های ملی و جهانی را به خود اختصاص داده است. مردم در رسانه‌های اجتماعی علاقه‌مندند تا آخرین اطلاعات و معلومات دست‌داشته‌‌شان را با دیگران شریک کنند. بخشی از این اخبار و معلومات شاید واقعیت باشد، ولی بخش دیگرش بدون منبع و اعتبار است. ذهن ما علاقه‌مند است که از تازه‌ترین‌ها با‌خبر شود. وقتی توجه ما به طرف این موضوعات جلب می‌شود، به شکل خودکار در مورد آن فکر می‌کنیم. به هر میزان که ذهن ما درگیر این بیماری شود، میزان تأثیر آن روی افزایش نگرانی و اضطراب ما افزایش پیدا می‌کند. پس سعی کنید از اخبار فاصله بگیرید. اگر این کار برای شما مقدور نیست، تلاش کنید آن را محدود کنید و خود را از اعتبار و دقیق‌بودن منبع آن مطمئن بسازید.
3- صحبت در مورد ویروس کرونا را محدود یا متوقف کنید
شریک‌کردن معلومات تازه با همکاران و اعضای خانواده یک امر معمول است. اما وقتی در مورد این ویروس صحبت می‌کنیم، ذهن ما را درگیر و نفوذ آن روی صحت روانی ما بیش‌تر می‌شود. اگر این کار برای‌تان آسان است، از اطرافیان‌تان بخواهید در مورد این ویروس با شما صحبت نکنند. اگر جایی بحث کرونا پیش آمد، سعی کنید موضوع را بدل کنید و روی موضوعات دیگر صحبت کنید. با این کار نه‌تنها به خودتان کمک کرده‌اید که اضطراب‌تان را کنترل کنید، بلکه به دیگران نیز کمک کرده‌اید نگرانی‌شان افزایش پیدا نکرده و آرامش داشته باشند.
4- از خود و اطرافیان‌تان محافظت کنید
الف- بهداشت دستان
رهنمودهای سازمان جهانی صحت را در مورد نوع شستن دست‌ها و راه‌های مبارزه با این ویروس جدی بگیرید و تعقیب کنید. شستن دست‌ها با مایع دست‌شوی و آب گرم برای 20 ثانیه کافی است، ولی زنگ هشدار تنظیم نکنید که برای شما هرچند لحظه بعد خبر دهد که دست‌های‌تان را بشویید؛ با این کار میزان نگرانی‌تان را بیش‌تر می‌شود.
ب- دستان‌تان را به صورت‌تان نزنید
این ویروس از مجراهای بینی، دهان و چشم داخل بدن می‌شود. همچنان هنگامی که شخصی در فضای باز عطسه می‌زند و یا سرفه می‌کند. دست‌نزدن به صورت و شستن مرتب دستان کمک می‌کند تا ویروس به مجراهایی که از آن طریق داخل بدن می‌شود نزدیک نشود. شستن مکرر دستان ممکن است باعث خشکی و ترک‌برداشتن دستان شود و احتمال ایجاد مجراهای جدید برای ورود ویروس به بدن شود. از این رو سعی کنید بعد از شستن دستان‌تان از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید تا از خشکی و ترک جلد دست‌تان جلوگیری شود. برخی از روی عادت دست‌شان همیشه در صورت و ریش و بروت‌شان است، ولی وقتی کسی بخواهد، عادت‌اش را نیز تغییر داده می‌تواند.
ج- از دیگران فاصله را حفظ کنید
در این ایام که ویروس کرونا به شکل فعال در جامعه وجود دارد، از روش‌های احوال‌پرسی معمول مثل دست‌دادن، روبوسی و در آغوش‌گرفتن جلوگیری کنید و در جمع دست‌کم یک متر از دیگران فاصله اختیار کنید. اگر آمار کرونا در محل اقامت شما افزایش پیدا کند، اداره محلی صحت حتما رهنمودهای لازم را برای‌تان ابلاغ خواهد کرد و رهنمودهای‌شان را جدی بگیرید. سعی نکنید تا براساس نگرانی‌ها و اضطراب شخصی‌تان دست به کاری بزنید، بلکه واکنش‌های‌تان را براساس راهنمایی‌های صحی اداره صحت و پزشکان انجام دهید.
نکته‌ی مهم تر این‌که اگر یکی از نشانه‌های ویروس مانند سرفه و تب در بدن‌تان قابل مشاهده است، سعی کنید خودتان را در خانه و یا در اتاق‌تان قرنطین کنید و از تماس با سایر اعضای خانواده و دیگران خودداری کنید. اگر این نشانه‌ها حالت جدی را گرفت حتما به اداره مخصوص مبارزه با کرونا در تماس شوید و راه‌های درمان را جست‌وجو کنید.
د- در خانه بمانید و به مسئولیت اجتماعی و انسانی‌تان برسید
با خانه‌ماندن نه‌تنها امکان ابتلا به ویروس کرونا را کاهش می‌دهیم، بلکه از انتشار آن به دیگران نیز جلوگیری می‌کنیم. سعی کنید در خانه بمانید، حتا اگر رستوران‌ها و مکان‌های تفریحی محل‌تان باز است و با این کار جامعه‌تان را از خطر ابتلا به ویروس نجات دهید.
۵- چالش‌ها را به فرصت تبدیل کنید
اگر در خانه می‌مانید و به شغل‌تان ادامه داده نمی‌توانید، سعی کنید برنامه‌های بهتر برای خانه‌ماندن‌تان جاگزین کنید. برای خانه‌ماندن تان حتما برنامه‌ی منظم طراحی کنید. اگر در این ایام بدون برنامه برخورد کنید، خوراک، خواب، زمان مطالعه، زمان تمرین و سایر فعالیت‌های روزانه‌تان نامنظم شود، احتمال بلندرفتن نارضایتی‌تان از زندگی و فشار روانی‌تان بلند می‌رود. خانه‌ماندن را فرصتی بدانید برای وقفه و وقت‌گذراندن کنار اعضای خانواده‌تان و از این کنار هم بودن لذت ببرید. کتاب بخوانید، از کورس‌ها و برنامه‌های آموزشی آنلاین بهره ببرید و بازی‌های تفریحی و خاطره‌های‌تان را با خانواده‌تان شریک کنید و فیلم تماشا کنید و یا سرگرمی دیگر مورد علاقه‌تان را انجام دهید. به هر میزان که بتوانید با اعضای خانواده‌تان و فعالیت‌های دیگر، خود را درگیر کنید، توانسته‌اید صحت روانی‌تان را بیش‌تر تضمین کنید.
۶- با دوستان‌تان در ارتباط باشید
انسان موجود اجتماعی است که زندگی بدون برقراری ارتباط با دیگران برای‌شان دشوار است. این‌که در خانه می‌مانید و یا اجازه گردهمی ندارید، نمی‌تواند دلیل بر این باشد که تمام روابط‌تان را با دوستان و اعضای فامیل دور از دیارتان قطع کنید. اگر خود را در خانه قرنطین کرده‌اید و امکان دیدار دوستان‌تان مهیا نیست، سعی کنید با استفاده از تکنولوژی تماس برقرار کنید، زنگ بزنید و در صورت امکان تماس‌های ویدیوی برقرار کنید. وقتی هنگام مکالمه تصویر همدیگر را می‌بینید تأثیرات مثبت گفت‌وگو افزایش می‌یابد. روح‌تان تازه شده و فشارهای ناشی از کوید۱۹ کاهش می‌یابد.