در پی شیوع ویروس کرونا در ولایت دایکندی و مرگ یک زن 65 ساله در نتیجه‌ی این بیماری، شماری از شهروندان کشور با راه‌اندازی کارزاری در شبکه‌های اجتماعی خواهان توجه جدی به این ولایت محروم و در کل ولایت‌های مرکزی شده‌اند. به گفته‌ی دست‌اندرکاران این کمپین، بازگشت هزاران مهاجر از ایران به این ولایت و قرنطین‌نشدن آنان و همچنان سطح پایین آگاهی مردم، دایکندی را در معرض وقوع یک فاجعه انسانی قرار داده است.
این کاربران از حکومت مرکزی می‌خواهند که در بخش‌های آگاهی‌دهی به مردم، توزیع مواد ضدعفونی و ایجاد یک مرکز تشخیص کرونا در ولایت دایکندی یا بامیان توجه جدی کند.
سیما سمر، وزیر دولت در امور حقوق بشر وضعیت ولایت دایکندی را «وخیم» خوانده و خواهان توجه جدی مسئولان به این ولایت شده است. او منشأ این نگرانی را عودت مهاجران از ایران به این ولایت عنوان کرده است.
چرا ترس از یک فاجعه؟
ولایت دایکندی یکی از محروم‌ترین ولایت‌های افغانستان به‌شمار می‌رود. فقر در این ولایت گسترده است، مردم در این ولایت از ابتدایی‌ترین خدمات هم اغلب محروم‌اند و راه‌های مواصلاتی که این ولایت را به مرکز وصل می‌کنند، به شدت ناهموار و دشوارگذر است.
در عین حال، در دو ماه گذشته مهاجرانی که از ایران به کشور برگشته‌اند، شمار زیاد آنان باشندگان اصلی ولایت دایکندی هستند و در همین ولایت رفته‌اند.
شیرین محسنی، نماینده این ولایت در مجلس نمایندگان در مصاحبه با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در این مدت حدود 50 هزار مهاجر تنها به دایکندی سرازیر شده است. به گفته‌ی خانم محسنی در تمامی ولسوالی‌های دایکندی، روستا و منطقه‌ای نیست که در آن‌جا مهاجری از ایران وجود نداشته باشد: «در یک روز حتا تا 100 موتر مهاجر هم به دایکندی آمده است.»
این نماینده‌ی مجلس می‌گوید که این مهاجران بی‌آن‌که درست معاینه و قرنطین شوند، در سراسر ولایت دایکندی پراکنده شده‌اند. بنابراین او از قوع یک فاجعه انسانی در این ولایت نگران است و خواهان توجه جدی حکومت مرکزی به این ولایت است: «نگران این هستیم که روزی برسد که در دایکندی کسی جنازه جمع کرده نتواند.»
بانو محسنی می‌گوید که برای جلوگیری از وقوع چنان فاجعه‌ای، حکومت مرکزی ابتدا باید یک مرکز تشخیص کرونا برای ولایت‌های مرکزی یا در بامیان و یا هم در دایکندی بسازد تا نتیجه‌ی نمونه‌های مشکوک زودتر مشخص شود و به این تریبت بیمار به زودترین فرصت زیر درمان قرار بگیرد.
خواست دیگر این نماینده مردم دایکندی این است افراد برگشته از ایران باید شناسایی و برای مدت لازم قرنطین شود تا از پخش سریع ویروس در این ولایت جلوگیری شود: «مهاجران قرنطین شوند و در عین حال برای آنان مواد ضدعفونی توزیع شود.»
در همین حال، مسئولان صحی ولایت دایکندی می‌گویند عدم دسترسی بخش وسیع از مردم دایکندی به خدمات صحی و عدم آگاهی مردم از خطرات این ویروس و اعتیاد بخش قابل توجه جمعیت این ولایت به مواد مخدر از دیگر مواردی‌اند که دایکندی را در معرض شیوع گسترده‌ی ویروس کرونا قرار داده است.
اسحاقعلی درمان، رییس صحت عامه ولایت دایکندی در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در حال حاضر تنها 40 درصد جمعیت این ولایت به خدمات صحی دسترسی دارند که به اعتقاد او مردم را در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیر کرده است.
رییس صحت عامه ولایت دایکندی جمعیت معتاد این ولایت را برای انتشار ویروس نگران‌کننده می‌خواند. به گفته‌ی او در حال حاضر هشت درصد نفوس دایکندی که حدود 54 هزار نفر می‌شود به مواد مخدر معتادند: «معتادان یک خطر کلان برای انشتار ویروس است.»
دایکندی برای مبارزه با کرونا چه امکانات صحی در دسترس دارد؟
رییس صحت عامه دایکندی می‌گوید که فعلا یک مرکز 20 بستر را برای بیماران مشکوک به کرونا تجهیز کرده است. او این رقم را خیلی اندک می‌داند و تأکید می‌کند مراکز بیش‌تر با امکانات بیش‌تر ساخته شود: «ما تقریبا 9 نفر در قرنطین داریم، 10 بستر است و هر روز به شمار افراد مشکوک اضافه می‌شود.»
به گفته‌ی آقای درمان در حال حاضر روزانه 10 تا 20 نفر به مرکز که برای بیماران مشکوک به کرونا ساخته شده است، مراجعه می‌کنند.
مسئولان صحی ولایت دایکندی نمونه‌های مشکوک را توسط موتر به کابل می‌فرستد که به گفته‌ی آقای درمان نتیجه‌ی آن ظرف سه تا شش روز مشخص می‌شود.
به گفته‌ی آقای درمان با توجه به خطری که دایکندی را تهدید می‌کند، نیاز است که دست‌کم یک مرکز 100 بستر برای افراد مبتلا به کرونا در مرکز دایکندی و کم‌ازکم سه مرکز دیگر در ولسوالی‌های این ولایت ساخته شود: «دورترین ولسوالی دایکندی 13 ساعت راه موتر است. یک بیمار کرونایی را 13 ساعت که در موتر انتقال بدهی، خود به خود زمینه‌ی انتشار ویروس را فراهم می‌شود.»
با این حال او می‌گوید که ریاست صحت عامه دایکندی تا کنون شش میلیون افغانی از سوی وزارت صحت عامه دریافت کرده است. به گفته‌ی او از این مبلغ یک میلیون آن که در روزهای نخست دریافت شد، صرف تمهیدات اولیه شد و پنج میلیون دیگر آن صرف ساخت یک مرکز 50 بستر برای بیماران مشکوک به کرونا خواهد شد.
به گفته‌ی رییس صحت عامه دایکندی، جدا از بحث شیوع ویروس کرونا، در کل وضعیت خدمات صحی در این ولایت خوب نیست: «معیار این است که هر ولایت در ازای هر هزار نفر باید یک بستر موجود باشد، اما ما فعلا در دایکندی فقط 229 بستر داریم؛ یعنی این تعداد بستر فقط برای 229 هزار نفر بسنده است این در حالی است که دایکندی 700 هزار نفر جمعیت دارد و نیاز است که دست‌کم 700 بستر داشته باشد.»
سه تا شش روز طول می‌کشد که نتیجه‌ی نمونه‌های مشکوک در دایکندی مشخص شود
خون بیماران مشکوک مبتلا به ویروس کرونا در مرکز ولایت دایکندی نمونه‌گیری و سپس با موتر به کابل فرستاده می‌شود. رییس صحت عامه دایکندی می‌گوید که سه تا شش روز طول می‌کشد که نتیجه‌ی آن از کابل به دایکندی برسد.
شماری از کارگزاران کمپین «نجات دایکندی/به دایکندی توجه شود» همچنان نوشته‌اند خانمی 65 ساله‌ای که چند روز قبل در نتیجه‌ی ابتلا به ویروس کرونا درگذشت، 9 روز طول کشید که نتیجه‌ی آن مشخص شود. این خانم شامگاه روز پنج‌شنبه، چهاردهم حمل، لحظاتی پس از آن‌که ابتلای او به ویروس کرونا تأیید شد، در دایکندی در شفاخانه در گذشت. او سابقه سفر به ایران داشت. اسحاقعلی درمان، رییس صحت عامه دایکندی می‌گوید که این خانم از بیماری «کلیوی» نیز رنج می‌برد.
آقای درمان اما می‌گوید که فقط شش روز طول کشید که نتیجه‌ی آزمایش کرونای این خانم به دایکندی برسد: «به تاریخ 9 سمپل را فرستادیم و به تاریخ 15 حمل پس به دست ما رسید.»
در همین حال وحید مایار، سخن‌گوی وزارت صحت عامه کشور به روزنامه اطلاعات روز گفت که وزارت صحت عامه به‌زودی در مورد دایکندی تصمیم خواهد گرفت.
تا کنون سه نفر در ولایت دایکندی به ویروس کرونا مبتلا شناسایی شده‌اند. تا کنون در این ولایت یک زن به‌دلیل ابتلا به ویروس کرونا جان باخته و یک نفر دیگر بهبود یافته است.
شمار مجموعی افراد مبتلا به ویروس کرونا در کشور تا ساعت 11 شب گذشته (شنبه، 16 حمل) به 309 نفر رسیده است. وزارت صحت عامه مرگ شش نفر را به‌دلیل ابتلا به ویروس کرونا تأیید کرده است. همچنان ۱۲ نفر دیگر پس از ابتلا به ویروس کرونا بهبود یافته‌اند. این ویروس در 22 ولایت کشور شیوع یافته است.
+++
«کمپین همدلی: کرایه خانه قانونا نصف شود» در روزهای دشواری که همه درگیر ویروس کرونا یا COVID-19 هستیم، برای گسترش همدلی، همکاری و همدردی میان مردم و به‌ویژه میان مالک و مستأجر راه‌اندازی شده است. در این کمپین از مالکان خانه‌های مسکونی می‌خواهیم که با همدلی و همیاری، از ماه حمل تا پایان وضعیت کنونی، کرایه ماهوار را کم کنند. حامیان این کمپین درحالی‌که می‌دانند شماری از مالکان پیش از این اقدامات انسانی و درخور ستایش انجام داده‌اند، تأکید می‌کنند که کرایه‌های ماهوار خانه‌ها حداقل نصف شود. برای امضای این دادخواست به این آدرس رفته پس از امضا آن‌را با دوستان خود شریک سازید: