همزمان با افزایش هرروزه‌ی آمار رسمی مبتلایان کرونا در افغانستان، کمیسیون دسترسی به اطلاعات از نبود میکانیزم‌های دقیق اطلاع‌رسانی و شفافیت در بخش مبارزه با کرونا ابراز نگرانی می‌کند. مسئولان این کمیسیون تأکید می‌کنند که شفافیت و اطلاع‌رسانی دقیق بخش مهمی از مبارزه با کرونا است که اگر تأمین نشود منجر به فساد می‌شود.
این کمیسیون هشدار می‌دهد که در نبود شفافیت، مبارزه با «بحران» کرونا به «فاجعه» تبدیل خواهد شد. عین‌الدین بهادری، رییس کمیسیون دسترسی به اطلاعات امروز (دوشنبه، اول ثور) در یک نشست خبری در مرکز رسانه‌های حکومت گفت که در تأمین شفافیت در مصرف بودجه و اطلاع‌رسانی دقیق، مسئولان حکومتی در آزمون بزرگ تاریخی قرار گرفته‌اند.
اکنون آمار رسمی مبتلایان کرونا در افغانستان در 32 ولایت از مرز یک‌هزار نفر گذشته است. از این میان 135 نفر بهبود یافته و 36 نفر دیگر جان باخته‌اند. بنابر نگرانی از نبود میکانیزم‌های دقیق آمارگیری و اطلاع‌رسانی، احتمال دارد که شمار مبتلایان و جان‌باختگان بیش‌تر از این باشد. مسئولان کمیسیون دسترسی به اطلاعات از این لحاظ ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند که در نبود پایگاه‌های تحقیقاتی نمی‌توان به آمار رسمی اتکا کرد تا در تناسب با آن راهکار مبارزه مؤثر واقع شود.
رییس کمیسیون دسترسی به اطلاعات با رسانه‌ها گفت که در شماری از ولایات مثل هرات که کانون کرونا در افغانستان است، اطلاع‌رسانی دقیق وجود ندارد. او گفت که اطلاع‌رسانی در بخش مبارزه با کرونا در افغانستان به‌ویژه در هرات برپایه‌ی میکانیزم‌های دقیق استوار نیست. آقای بهادری گفت که در نبود پایگاه‌های مسلکی اطلاعاتی و تحقیقاتی نمی‌توان آمار دقیق از جمعیت کرونایی داشته باشیم تا براساس آن بتوانیم راهکار دقیق بسنجیم.
بخش دیگر از نگرانی‌های مسئولان کمیسیون دسترسی به اطلاعات نبود شفافیت و احتمال فساد در مصرف بودجه‌ی مبارزه با کرونا است. حکومت افغانستان بیش از شش‌ونیم میلیارد افغانی در این بخش اختصاص داده است. در مبارزه با کرونا برای هر ولایت مبلغ جداگانه در نظر گرفته شده که صلاحیت مصرف آن به والیان و مقامات محلی داده شده است. رییس کمیسیون دسترسی به اطلاعات گفت که جزئیات مصرف بودجه مبارزه با کرونا باید در اختیار مردم و رسانه‌ها قرار بگیرد.
تا کنون برخی از عملکردهای حکومت در مبارزه با کرونا انتقاد‌های زیادی را از سوی شماری از اعضای مجلس نمایندگان و کاربران شبکه‌های اجتماعی در پی داشته است. از جمله مصرف 27 میلیون افغانی در بخش آگاهی‌دهی و همچنان توزیع 4.5 کیلو گندم به خانواده‌های فقیر بی‌رویه، تمسخرآمیز و نمایشی خوانده شده است. همین طور اخیرا خرید شماری از تجهیزات طبی و مراقبتی به قیمت‌های گزاف و غیرواقعی از سوی ریاست صحت عامه ولایت بلخ واکنش‌های شدید شهروندان در شبکه‌های اجتماعی را در پی داشته است.
هرچند وحیدالله مایار، سخن‌گوی وزارت صحت عامه گفته است که در این مورد تحقیق می‌کنند، اما مسئولان کمیسیون دسترسی به اطلاعات با یاد آوری این نگرانی‌ها و انتقاد‌ها می‌گویند که والیان و مقامات مرکزی باید در مصرف بودجه‌ی مبارزه با کرونا باید براساس قانون دسترسی به اطلاعات به مردم، جامعه‌ی مدنی و رسانه‌ها پاسخ‌گو باشند.
آقای بهادری از رسانه‌ها، جامعه‌ی مدنی و مردم خواست که در بخش نظارت و اطلاع‌رسانی هماهنگ عمل کنند. او گفت که کمیسیون دسترسی به اطلاعات آماده است تا به هر شکایتی که در زمینه‌ی دسترسی به اطلاعات باشد، رسیدگی کند.
نگرانی از نبود دسترسی به اطلاعات در حالی است که روزانه خبرنگاران نیز با این چالش مواجه‌اند. شماری از نهادهای حامی و مدیران رسانه‌ها می‌گویند که وضع شرایط قرنطین به اطلاع‌رسانی و ارتباط دوطرفه‌ی خبرنگاران و منابع اطلاعاتی آسیب رسانده است. بنابراین خبرنگاران نمی‌توانند اطلاعاتی را که آنان و مردم نیاز دارند، به‌دست آورند.
عبدالمجیب خلوتگر، رییس اجرایی دفتر نی (حمایت‌کننده‌ی رسانه‌های آزاد افغانستان) می‌گوید که پس از وضع قرنطین ارتباط خبرنگاران از راه وسایل ارتباط همگانی و یا تلفن یک‌جانبه شده و سخن‌گویان حکومت به‌ویژه در ولایات بیش‌تر آنچه را که خود می‌خواهند نشر می‌کنند، نه آن اطلاعاتی را که خبرنگاران می‌خواهند. او گفت که از این بابت به دفتر نی از سوی خبرنگاران شکایت شده است.
به باور آقای خلوتگر با رسیدن موج کرونا در افغانستان چرخش آزاد اطلاعات که نقش مهم در فرهنگ‌سازی دارد، انجام نشده است. او پیشنهاد می‌کند که حکومت باید زمینه‌ی کنفرانس‌ها و ارتباط چندین‌سویه و دوسویه را از راه وسایل ارتباط همگانی نیز فراهم کند تا به گفته‌ی او اطلاعات دقیق و وسیع جای اوهام و سردرگمی در تصمیم‌گیری‌های مردم را بگیرد. آقای خلوتگر می‌گوید که در نبود چرخش آزاد و دقیق اطلاعات مردم افغانستان به فاجعه‌ی بزرگی روبه‌رو خواهد شد.
روح‌الله آرمان، سردبیر مرکز خبرنگاری تحقیقی پیک نیز از عدم پاسخ‌گویی سخن‌گویان حکومت و بخش‌های اطلاع‌رسانی شکایت دارد. او به اطلاعات روز گفت که بیش از یک ماه پیش برگه‌ی دسترسی به اطلاعات مربوط به شیوع ویروس کرونا را به اداره‌ی مربوطه تسلیم داده اما تا هنوز پاسخ نگرفته است. او گفت که اطلاعات درخواست‌شده مربوط امور مالی بوده است که احتمالا در آن فساد وجود دارد.
+++
«کمپین همدلی: کرایه خانه قانونا نصف شود» در روزهای دشواری که همه درگیر ویروس کرونا یا COVID-19 هستیم، برای گسترش همدلی، همکاری و همدردی میان مردم و به‌ویژه میان مالک و مستأجر راه‌اندازی شده است. در این کمپین از مالکان خانه‌های مسکونی می‌خواهیم که با همدلی و همیاری، از ماه حمل تا پایان وضعیت کنونی، کرایه ماهوار را کم کنند. حامیان این کمپین درحالی‌که می‌دانند شماری از مالکان پیش از این اقدامات انسانی و درخور ستایش انجام داده‌اند، تأکید می‌کنند که کرایه‌های ماهوار خانه‌ها حداقل نصف شود. برای امضای این دادخواست به این آدرس رفته پس از امضا آن‌را با دوستان خود شریک سازید: