با شیوع ویروس کرونا در کشور، گروه طالبان اعلام کرد در مناطقی که این ویروس شیوع کند، دست از جنگ برمیدارد، اما حالا دیده میشود که گروه طالبان نهتنها دست از جنگ برنداشته، بلکه حملاتش را شدیدتر کرده است. تا کنون ویروس کرونا در 32 ولایت کشور، از جمله ولایتهای که در هفتههای اخیر هدف حملات شدید طالبان قرار گرفته، شیوع کرده است.
بهعنوان نمونه، ولایت سمنگان پس از هرات دومین ولایتی بود که یک مورد مثبت ویروس کرونا در آن ثبت شد، اما طالبان حدود دو هفته قبل حملات شدیدی را بالای روستاهای هزارهنشین این ولایت در ولسوالی درهصوف بالا راه اندازی کردند.
طبق اطلاعات شورای امنیت ملی افغانستان، طالبان از امضای توافق صلح با امریکا تا کنون بهطور اوسط هر روز حدود 50 حمله انجام داده که دست کم 15 غیرنظامی در آن کشته شدهاند.
جاوید فیصل، سخنگوی شورای امنیت ملی افغانستان دو روز پیش در یک نشست خبری گفت که تنها در هفتهی گذشته در حملات طالبان 34 غیرنظامی کشته و 62 تن دیگر زخمی شدهاند. او اضافه کرد که پس از امضای توافقنامه، جنگجویان طالبان دوهزار و 804 حمله در برابر نیروهای افغان انجام دادهاند. به گفتهی او در نتیجهی این حملات، 789 غیرنظامی کشته و زخمی شدهاند.
با این حال به گفتهی آقای فیصل در حملات اخیر طالبان بر غیرنظامیان و نظامیان کشور، طالبان تلفات به مراتب بیشتری دادهاند. به گفتهی او تنها در یک هفتهی گذشته 309 جنگجوی طالب کشته و 210 تن آنان زخمی شده اند. اما آقای فیصل در مورد تلفات قوای مسلح افغانستان جزئیاتی ارایه نکرد.
«برای فرصت بهدستآمدهی صلح با احتیاط رفتار میکنیم»
حملات تهاجمی طالبان بر پاسگاههای قوای مسلح افغانستان و راکتپراکنی و کارگذاری ماینهای کنارجادهای در حالی ادامه دارد که قوای مسلح افغانستان در حالت دفاع فعال قرار دارند و عملیاتهای تعرضی بر طالبان را متوقف کردهاند. قوای مسلح افغانستان صرف زمانی حمله میکنند که از سوی طالبان تحرکی انجام شود. مثلا اگر طالبان طرح میریزند به منطقه یا پاسگاهی حمله کنند بعد اگر نیروهای دولتی از آن واقف شود، عملیاتی را برای خنثاکردن آن حمله راهاندازی میکنند.
استدلال دولت افغانستان برای توقف عملیاتها این است که اگر قوای مسلح کشور، هم دست به حملات تعرضی بزنند، فرصتی که برای برقراری صلح پیش آمده از بین میرود. بنابراین حکوت سعی میکند این فرصت را از دست ندهد. به گفتهی جاوید فیصل، اگر این فرصت از بین برود، قطعا عامل آن طالبان خواهد بود، نه دولت افغانستان زیرا آنان همچنان با شدت به طبل جنگ میکوبند.
چرا طالبان با کاهش خشونت و آتشبس موافقت نمیکند؟
از یک هفته به اینسو، ناتو، زلمی خلیلزاد و حکومت افغانستان از طالبان خواستهاند که برای رسیدن به صلح، مبارزه مؤثر با ویروس کرونا و حرمت قایلشدن به ماه رمضان آتشبس کند. طالبان اما نهتنها که وقعی به این خواستهها نگذاشته بلکه حملاتشان را شدیدتر هم کرده است.
طالبان در پیام صوتی تازهای که به رسانهها فرستاده، گفته تقاضای مکرر آتشبس از این گروه غیرمنطقی است، زیرا حکومت افغانستان و امریکا به تعهداتش عمل نکرده است. در این پیام گفته شده که حکومت رهایی زندانیان را تا کنون به تأخیر انداخته، هیأت مذاکرهکننده را معرفی نکرد و اختلافات میانخودی را نتوانست حل کند. در این پیام همچنان گفته شده که حامیان بینالمللی حکومت افغانستان نیز به تعهداتشان در قبال صلح عمل نکردند.
از توافق صلح امریکا با طالبان حدود دو ماه میگذرد. قرار بود ۱۰ روز پس از این توافق گفتوگوهای بینالافغانی آغاز شود. برای آغاز این گفتوگو و اعتمادسازی توافق شده بود که دولت افغانستان پنجهزار زندانی طالب را آزاد کند. این کار اما انجام نشد. نه پنجهزار زندانی طالب آزاد شد و نه گفتوگوی بینالافغانی آغاز شد.
سید اکبر آغا، عضو پیشین گروه طالبان در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید که طالبان ظاهراً به این دلیل حملاتشان ار افزایش داده که امریکا و دولت افغانستان توافق را نقض کردهاند. به اعتقاد او طالبان سعی میکند با تشدید حملات بر حکومت فشار بیاورد تا روند آزادی زندانیان را سرعت بخشد.
حکومت افغانستان تاکنون 550 زندانی را در شش مرحله آزاد کرده است. حکومت میگوید که این زندانیان شامل افرادیاند که تعهد کردهاند به میدان جنگ برنمیگردند و همچنان افرادی را شامل میشوند که از محکومیتشان زمانی کمی باقی مانده و یا افراد مسن هستند. حکومت تأکید کرده افرادی که جرایم سنگین دارند و آزادی آنان امنیت ملی را تهدید میکنند، از بند رها نخواهند شد.
در عین حال، به باور سید اکبر آغا، طالبان فکر میکنند که اگر به کاهش خشونت و آتشبس تن دهد، در واقع به حکومت مشروعیت قایل شده است. او بهگونهی تلویحی گفت که طالبان در پی بهدستگرفتن قدرت در افغانستان است و حکومت فعلی را مشروع نمیداند. به گفتهی او طالبان میداند که اگر با حکومت افغانستان بهگونهی رسمی آتشبس کند، بهعنوان یک گروه شورشی معرفی میشود و وجههی که تا حالا به دست آورده است از دست میدهد.
این عضو پیشین گروه طالبان میگوید که رمضان برای طالبان فرق نکرده است و رمضان امسال نیز مثل 20 رمضان دیگری است که گذشت: «طالبان در رمضانهای قبلی هم به جنگشان ادامه داده بودند.»
امریکا و طالبان توافق کردند که همدیگر را در افغانستان هدف قرار ندهند. اما طالبان اخیرا با نشر اعلامیهای ادعا کرده که از زمان امضای توافق تا کنون امریکا 50 حملهی هوایی بر مواضع طالبان انجام داده است.
جعفر مهدوی، تحلیلگر سیاسی نیز میگوید که از نظر طالبان موافقتنامهی صلح این گروه با امریکا نقض شده است، زیرا زندانیان آنان آنطوری که باید، آزاد نشدند و همچنان حملات هوایی نیز تا حدی ادامه پیدا کرده است.
دلیل دیگری که آقای مهدوی به آن بهعنوان عامل افزایش حملات طالبان اشاره میکند این است که جنگ برای طالبان از مهمترین ابزار برای بقا بوده است. به اعتقاد آقای مهدوی طالبان وجههی سیاسی را که فعلا بهدست آورده است مدیون جنگ است: «طالبان فکر میکنند، اگر به کاهش خشونت و آتشبس تن دهند، به حاشیه مناسبات سیاسی افغانستان بروند.»
به اعتقاد آقای مهدوی طالبان به جنگ بهعنوان مهمترین ابزاری که تا کنون توانسته موفق شود وجههی سیاسی و حمایتهای منطقوی را بهدست آورد نگاه میکند. از همین رو به باور آقای مهدوی طالبان تا تثبیت جایگاهش، به خشونتها ادامه میدهد.
طالبان و مبارزه با کرونا
از اینکه طالبان در مناطق تحت کنترلشان برای مبارزه با کرونا اقدام کرده یا خیر و اگر بلی، با چه تدابیر و آمادگی به مصاف این ویروس رفته است، اطلاعات دقیقی در دست نیست. دسترسی خبرنگاران به مناطق تحت کنترل طالبان هم خیلی محدود است و اطلاعاتی که از مبارزه این گروه با ویروس کرونا در دست است هم از طریق کانالهای گروه طالبان منتشر میشود. بنابراین، اطلاعات منتشرشده خیلی قابل اتکا نیست.
با آن هم در نخستین روزهایی شیوع ویروس کرونا در کشور، طالبان عکسهایی را منتشر کردند که در آن دیده میشد این گروه برای مبارزه با ویروس دست به کار شده است. در اتاقی کوچکی روی میزی را با روکش سفید چند عدد ماسک و دستکش گذاشته بودند. اتاق پر شده بوده و فاصلهی معمول هم رعایت نشده است. به نقل ازنیویورک تایمز دماسنجی که یک کارمند صحی طالب برای اندازهگیری تب در دست داشت و با آن داشت تب یک فرد را اندازه میگرفت واقعی نبود، بلکه قطعهای ترکیبشده از چوب و پلاستیک بود. در واقع آن شی دماسنج نبوده است.
در همین حال، یک باشندهی ولایت هلمند به روزنامه اطلاعات روز میگوید که آنچه طالبان از مبارزه با کرونا میگویند فقط تبلیغات است. به گفتهی شمسالله، حتا طالبان نمیدانند که کرونا چیست: «طالبان در قصهی این چیزها نیست.»
+++
«کمپین همدلی: کرایه خانه قانونا نصف شود» در روزهای دشواری که همه درگیر ویروس کرونا یا COVID-19 هستیم، برای گسترش همدلی، همکاری و همدردی میان مردم و بهویژه میان مالک و مستأجر راهاندازی شده است. در این کمپین از مالکان خانههای مسکونی میخواهیم که با همدلی و همیاری، از ماه حمل تا پایان وضعیت کنونی، کرایه ماهوار را کم کنند. حامیان این کمپین درحالیکه میدانند شماری از مالکان پیش از این اقدامات انسانی و درخور ستایش انجام دادهاند، تأکید میکنند که کرایههای ماهوار خانهها حداقل نصف شود. برای امضای این دادخواست به این آدرس رفته پس از امضا آنرا با دوستان خود شریک سازید: