بیش از یک ماه است که برق کابل می‌رود و می‌آید. بی‌برقی زندگی بیشتر شهروندان را مختل کرده است و پایتخت مدت‌ها است که برق منظم ندارد.
شرکت برشنا که اداره‌ی تنظیم خدمات برق افغانستان را به عهده دارد، می‌گوید، تنها در طی یک ماه گذشته بیش از پنج پایه‌ی برق تخریب شده و جریان انتقال برق به کابل و یازده ولایت دیگر مختل شده است. وحیدالله توحیدی سخنگوی برشنا به اطلاعات روز می‌گوید، برای ترمیم پایه‌های تخریب شده تا کنون یک کارمند شرکت برشنا کشته و هشت نفر نیز زخمی شده‌اند: «متأسفانه برای ترمیم همین پنج پایه که در یک ماه گذشته با مواد انفجاری تخریب شده، هشت همکار ما شدیدا زخمی و یک همکار مان به شهادت رسیده است.»
نابسامانی دوامدار برق پایتخت واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخته و پایتخت نشین‌ها را نیز خشمگین کرده است.
پیش از این هرباری که برق کابل قطع می‌شد یا به دلیل حوادث طبیعی بود یا در مناطق طالبان پایه‌ها آسب می‌دید، اما در موج تازه‌ی بی‌برقی کابل پایه‌ها نه به خاطر حوادث طبیعی خراب شده و نه پایه‌های تخریب شده در مناطق زیر تسلط طالبان قرار دارد.
فساد و باج‌گیری
نهادهای مسئول دلیل بی‌برقی کابل را توضیح نمی‌دهد. این باعث شده است که مردم فکر کنند فساد و باج‌گیری دلیل این وضعیت است.
عین‌الدین بهادری، رییس کمیسیون دسترسی به اطلاعات می‌گوید، از بی‌برقی دوامدار اخیر در کابل بوی فساد می‌آید. او در صفحه فیسبوک خود نوشته است: «یک زمانی میتر جنراتورهای وزارت دفاع ملی حتا بلافاصله ساعاتی پس از نصب عمدا تخریب می‌شد. تخریب جنراتورها تا پنتاگون و کانگرس گزارش شد و در همه‌ی گزارش‌ها، وزارت دفاع دخیل دانسته شد. اکنون تخریب برق و انفجار پایه‌ها به حومه‌ی شهر کابل رسیده است؛ داستان وزارت دفاع ملی در ذهن ناخودآگاه تازه میشود.»
حسین رحیمی، باشنده‌ی دیگر شهر کابل نیز به این باور است که در قطع شدن برق و تخریب پایه‌ها، شرکت برشنا دست دارد. او می‌گوید: «واقعیت این است که برق انحصاری است و شرکت برشنا مردم را به گروگان گرفته است.»
قاسم براتی شهروند دیگر کابل می‌گوید، برق کابل وسیله‌ی باج‌خواهی از دولت شده است او می‌گوید: «چندین سال است که پایه‌ی برق در بغلان منفجر میشود. یک روز نشد که عاملان آن دستگیر و مجازات شوند. این موضوع سبب شده تا هر کس از دولت ناراضی بود یا باج می‌خواست، پایه‌ی برق را تخریب می‌کند.»
شماری از کابران شبکه‌های اجتماعی در صفحه‌ی فیسبوک شرکت برشنا و صفحه‌ی امان‌الله به صورت مستقیم دلیل این وضعیت را فساد و مافیا عنوان کرده‌اند.
ذبیح‌الله پتمن، باشنده‌ی شهر کابل خطاب به امان‌الله غالب، رییس پیشن شرکت برشنا در فیسبوک خود نوشته است: «غالب صایب با قراردادی‌های تیل خو شریک نیستی. چرا پایه‌های برق این قدر زود زود با ارزان شدن نفت انفجار می‌کنه؟»
انگشت اتهام به طرف چه کسی است؟
امین‌الله شکوری، عضو شورای ولایتی پروان می‌گوید که تمام پایه‌های برق در ساحه‌ی تحت حاکمیت دولت و در نزدیکی نهادهای امنیتی تخریب شده است. «این به همه معلوم است که طالبان دشمن مردمند، اما واقعیت این است که در طول چند سال گذشته اکثریت پایه‌های برق در ساحه دولت و در نزدیکی نهادهای امنیتی از سوی شماری از افراد فُرصت‌طلب و مافیا تخریب شده است.»
آقای شکوری به اطلاعات روز می‌گوید، در «گل‌غُندی» پروان هیچ طالبی نیست، اما پایه‌ها توسط مواد انفجاری تخریب شده‌است. «اینجا طالب نیست و مردم هم توان تهیه‌ی مواد انفجاری را ندارد و این کار را نکرده‌اند، مافیا به‌خاطر گرفتن امتیاز دست به این اقدام می‌زنند و نهادهای امنیتی نیز در وظایف‌شان تعلل کرده به آنان جرأت می‌دهند. ببینید در پروان پایه‌ها در صد متری پوسته/پاسگاه پولیس و مقام ولایت تخریب شده است.»
عصمت‌الله محمدی، دیگر عضوی شورای ولایتی پروان با اشاره به تخریب پایه‌ی برق توسط «مماتی سالنگ» به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که اکثر پایه‌های برق توسط افراد زورمند و آدم‌های بی‌بندوبار به‌منظور امتیازگیری تخریب میشود. «متأسفانه به اثر ناتوانی ارگان‌های امنیتی و نهادهای کشفی، شماری از افراد سودجو به‌منظور دریافت پول از شرکت برشنا پایه‌های برق را تخریب می‌کند و مردم را بی‌برق.»
اما طارق آرین، سخنگوی وزارت امور داخله می‌گوید که تمامی افرادی که سبب تخریب پایه‌های برق شده یا در تخریب آن دست داشته‌اند تحت پیگرد قانون قرار دارند. «ما در طی یک ماه گذشته هشت نفر را در پیوند به تخریب پایه‌های برق گرفتار کرده‌ایم و هیچ فردی از پنجه‌ی قانون فرار نمی‌تواند.»
سخنگوی وزارت داخله می‌گوید، به دلیل طولانی بودن مسیر، پولیس توان محافظت از تمام پایه‌های برق را ندارند.
ناصر تیموری، مسئول دادخواهی و ارتباطات دیدبان شفافیت افغانستان می‌گوید که وظیفه‌ی وزارت داخله تأمین نظم عامه و برخورد با خود سری‌ها است، اما این وزارت از وظایف اصلی‌اش به دلیل وجود فساد شانه خالی می‌کند. «وزارت داخله سومین نهاد آلوده به فساد است. دو ماه پیش این وزارت به ما گزارش داد که هشت‌صد منسوب پولیس فاسد شناسایی شده، اما تا هنوز از سوی وزارت داخله کاری ملمومس حتا در رابطه به همان هشت‌صد نفر نیز صورت نگرفته‌است.»
با این حال شماری از نماینده‌های مردم در پارلمان می‌گویند شرکت برشنا و حلقاتی در داخل حکومت در قطع برق دخیلند.
داکتر نسیم مدبر، نماینده‌ی مردم در مجلس می‌گوید، دلیل وضعیت نابسامان برق کابل فساد است: «به باور من تخریب پایه‌های برق و بی‌برقی به مافیای نفت ربطی ندارد، اما فساد در شرکت برشنا و فعالیت‌های کشورهای بیرونی نظیر پاکستان سبب قطع برق میشود.»
عارف رحمانی به این نظر است که وجود فساد در شرکت برشنا و دستگاهای نظارتی – جزایی تخریب پایه‌های برق را تبدیل به فرهنگ باج‌خواهی کرده است. «بدون شک دولت آلوده به فساد است، اما فساد تنها در بدنه‌ی دولت نیست. دریافت ما در کمیسیون امنیت داخلی مجلس این است که در شرکت برشنا نیز فساد وجود دارد و این فساد سبب قطع برق میشود.»
از نظر این نماینده مجلس فساد و تبانی باعث شده مردم روزهای دشواری را به دلیل بی‌برق بگذرانند: «به دلیل ضعف در عمل‌کرد دستگاه نظارتی- جزایی در شرکت برشنا سوءاستفاده‌ی مالی در تبانی با حلقات دولتی وجود دارد و این سبب اصلی قطع برق است.»
براساس معلومات شرکت برق‌رسانی افغانستان (برشنا)، افغانستان سالانه به حدود هفت‌هزار و 500 میگاوات برق نیاز دارد. از این میان اما تنها یک‌هزار و 400 میگاوات برق مورد نیاز مردم در حال حاضر تأمین میشود که 20 درصد آن در داخل تولید و متباقی از کشورهای تاجیکستان، ازبیکستان، ترکمنستان و ایران خریداری میشود.
350 میگاوات برق، برای روشنایی کابل و یازده ولایت دیگر از کشورهای تاجیکستان و ازبیکستان خریداری میشود که ولایت‌های کابل، میدان وردک، غزنی، لوگر، پکتیا، خوست، ننگرهار، کاپیسا، پنجشیر، پروان و لغمان از این ولایت‌ها است. با این وجود میزان برق وارداتی از این دو کشور نیز متغییر است.
با این میزان برقی که افغانستان از کشورها خریداری می‌کنند، هنوز به دلیل نابسانی در برق رسانی شهروندان فکر می‌کنند کابل تنها پایتخت تاریک در جهان است.