به نظر می‌رسد بحران انتخابات افغانستان عمیق‌تر شده می‌رود. با گذشت هر روز، علی‌رغم تلاش‌های داخلی و خارجی برای از میان رفتن بحران انتخابات، نه تنها که هیچ روزنه‌ی روشنی برای رفع بحران و بازگشت ثبات به روند عادی انتخابات گشوده نمی‌شود، بل‌که بحران وسیع‌تر و شدید‌تر شده می‌رود. فاصله‌ها میان تیم‌های انتخاباتی و نهادهای انتخاباتی هر روز بیش‌تر شده و شک و تردید، بی‌اعتماد و سوء ظن هم‌چنان بر فضای سیاسی کشور سنگینی می‌کند. هر روز ستاد انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی ادعاهای تازه‌ای از تقلب را علیه مقام‌های دولتی و کمیسیون‌ها مطرح می‌کند و کمیسیون‌های انتخاباتی نیز بر ادامه‌ی روند یک‌جانبه‌ی انتخابات ادامه می‌دهند. در چند‌روز گذشته پس از شروع میانجی‌گری سازمان ملل در روند انتخابات، امیدهایی مبنی بر بازگشت ثبات به این روند و بازگشت اعتماد و همکاری میان کمیسیون‌ها و تیم‌های انتخاباتی ایجاد شده بودند. این‌که شاید دفتر نمایندگی سازمان ملل بتواند تیم اصلاحات و هم‌گرایی را دوباره به روند عادی انتخابات برگرداند و کمیسیون‌های انتخاباتی را وادار به جلب رضایت این تیم سازد، اما اکنون به نظر می‌رسد که این تصورات خوش‌بینانه بوده و بن‌بست انتخابات هم‌چنان در وضعیت بغرنج و پیچیده‌ای قرار دارد. ستاد انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی روز گذشته اعلان کرد که کمیسیون مستقل انتخابات تمامی خواسته‌ها و شرایط این تیم را رد کرده است. این دسته گفته است که خواسته‌های خود را شامل سیزده مورد که گفته می‌شود در ارتباط با عوامل تقلب و زمینه‌سازی برای تقلب از سوی کمیسیون می‌باشد، به کمیسیون مستقل انتخابات فرستاده است؛ اما کمیسیون در نامه‌ای تمامی خواسته‌های این تیم را رد کرده است. برکناری رییس دبیرخانه‌ی کمیسیون مستقل انتخابات، ارائه‌ی توضیحات در رابطه به میزان مشارکت رای‌دهندگان و برگزاری مجدد انتخابات در ولایت‌هایی که به گفته‌ی آن‌ها میزان رای‌دهندگان نسبت به کل رای‌دهندگان بیش‌تر است، از جمله‌ی شرایط اصلی این تیم برای از سرگیری مجدد رابطه با کمیسیون عنوان شده‌اند. این امر نشان می‌دهد که هردو جانب باهم بسیار فاصله داشته و هیچ‌گونه فضای تفاهم و اعتماد میان آن‌ها ایجاد نشده است. اگر ادعاهای دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی درست باشند، کمیسیون مستقل انتخابات هیچ وقعی به خواسته‌های این تیم نگذاشته و به موارد مشخص و مستند تقلب‌های انتخاباتی و ادعاهای سنگین این تیم به کمیسیون‌های انتخاباتی توجهی نکرده است. دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی به عنوان یکی از دو طرف اصلی این کشمکش، یکی از عوامل ثبات و مشروعیت انتخابات است. نمی‌توان نسبت به ادعاهای آن بی‌توجه بود. بی‌توجهی به آن و ادامه‌ی روند یک‌جانبه می‌تواند مشروعیت روند را به‌صورت جدی مورد سوال قرار دهد. هرچند که این ادعاها غیر‌واقعی یا اسناد معتبر یا نامعتبر باشند؛ اما با آن‌هم باید به تمامی ادعاهای مطرح شده و اسناد ارائه شده رسیدگی شود. بی‌اعتنایی به این خواسته‌ها خطرناک‌تر از هرچیز دیگر می‌باشد. این امر هم می‌تواند ثبات و امنیت افغانستان را در معرض خطر جدی قرار دهد و هم مشروعیت روند را از بین ببرد. بی‌توجهی کمیسیون به خواست‌ها و ادعاهای یکی از دو طرف قضیه، استقلال و بی‌طرفی این نهاد را به‌صورت جدی مورد پرسش قرار داده و به این معنا‌ست که این نهاد خودش یکی از دو طرف را اختیار کرده است. کمیسیون باید به تمامی خواست‌های دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی پاسخ مثبت داده و تلاش کند اعتماد آن‌ها را دوباره جلب کند. این اعتماد زمانی جلب می‌شود که نهادهای انتخاباتی تمامی تردید‌ها و سوال‌ها در مورد روند را یکی یکی پاسخ گفته و قناعت مردم و تیم‌های انتخاباتی را به‌دست آورد. فرق نمی‌کند این ادعاها از سوی چه کسی و کدام دسته‌‌ها مطرح شده باشند؛ هرگونه پرسشی در مورد روند، از هر نهادی که باشد، باید مورد رسیدگی جدی قرار گرفته و قناعت آن‌ها را حاصل کند. بی‌اعتنایی به خواست‌های دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی و فرار از پاسخ گفتن به پرسش‌هایی که متوجه این نهاد می‌شود، شک و تردید‌ها در مورد روند را بیش‌تر کرده و بحران را شدید‌تر می‌کند. اکنون کشور نیاز به اعتماد‌سازی دارد و این امر فقط با همکاری صادقانه‌ی هردو طرف امکان‌پذیر است.
تشدید بحران و ضرورت همکاری مشترک
