تعویق زمان اعلام نتایج ابتدایی، فرصت تازه‌ای برای میانجی‌گری

کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرده است که اعلان نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری به دلیل بازرسی و بررسی مجدد آرای نزدیک دو هزار مرکز رای‌دهی، تا مدتی به تعویق افتاده است. اعضای این کمیسیون تأکید کرده‌اند که این اقدام براساس تقاضای هیچ‌کس یا نهادی صورت نگرفته، بل‌که کمیسیون مستقل انتخابات براساس دلایل فنی و به منظور بازرسی مجدد محلاتی که در مورد آن‌ها مشکوک بوده، این تصمیم را گرفته است. به صورت دقیق معلوم نیست که این محلات در کجا بوده و این‌که تا چه اندازه بر میزان مجموع آرای دو نامزد تأثیر می‌گذارند، اما یکی از اعضای کمیسیون گفته است که بررسی دوباره‌ی این محلات می‌تواند بر مجموع آرا تأثیر‌گذار باشد. نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری قرار بود امروز اعلام شود. پس از جنجال‌های پیش آمده در روند انتخابات، دسته‌ی انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی خواهان متوقف شدن روند و به تعویق افتاد زمان اعلان نتایج ابتدایی انتخابات شد‌. هرچند کمیسیون مستقل انتخابات وجود هرگونه عامل سیاسی در این تصمیمش را رد کرده، اما به نظر می‌رسد که این اقدام بی‌ارتباط با تقاضاهای دسته‌ی انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی نباشد. سازمان ملل متحد و دیگر میانجی‌گران داخلی و خارجی موفق شده‌اند که کمیسیون را وادار به تعویق زمان اعلان نتایج ابتدایی انتخابات کنند و از این طریق فرصت بیش‌تری برای چانه‌زنی و تلاش برای میانجی‌گری و سازش دو دسته‌ی انتخاباتی کنند. اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوی می‌توانست پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی‌ای را در شرایط کنونی به‌بار بیاورد. در حالی که دسته‌ی انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی با نهادهای انتخاباتی در مقاطعه به‌سر می‌برد و مواضع سیاسی دو‌طرف به‌شدت شکننده و خصمانه است، اعلان نتایج ابتدایی می‌توانست بر شدت این بحران بافزاید و دو‌طرف را در موضع خصمانه و تقابل رسمی قرار دهد. در صورت اعلام نتایج ابتدایی بدون حل نشدن بحران موجود، نهادهای انتخاباتی و تیم‌های انتخاباتی در وضعیت دشواری قرار می‌گرفتند و بن‌بست انتخاباتی پیچیده‌تر می‌شد. کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون مستقل شکایت‌های انتخاباتی دو نهاد رسمی و مراجع نهایی روند انتخابات می‌باشند و فیصله‌ها و تصامیم آن بی‌برگشت و قطعی اند. با اعلام نتایج ابتدایی دیگر این نهاد نمی‌تواند از تصمیم خود بگذرد و در صورت عدول از این تصمیم و لغو نتیجه‌ی ابتدایی، اعتبار و حیثیت این نهادها به عنوان نهادهای قانونی روند انتخابات، خدشه‌دار می‌گردید. از سوی دیگر، اگر نتیجه‌ی ابتدایی امروز اعلام می‌شد، دسته‌ی انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی که معترض نتیجه است، در مقابل عمل انجام شده قرار می‌گرفت و تمامی پل‌ها و راه‌ها برای تفاهم و سازش از بین می‌رفتند. بنابراین، تعویق زمان اعلام نتایج ابتدایی کار عاقلانه‌ای است. این امر فرصت‌ دیگری برای سازش و تفاهم دسته‌های انتخاباتی و حل بحران جاری در کشور ایجاد می‌کند. سازمان ملل متحد، دولت افغانستان و دیگر میانجی‌گران داخلی و خارجی باید در این فرصت تلاش کنند سوء تفاهم‌ها و بدبینی‌ها میان دو تیم انتخاباتی را رفع کرده و فضای اعتماد را دوباره میان آن‌ها برگردانند.

بازشماری بیش از دو هزار محل رای‌گیری را که کمیسیون تازه در دستور کار خود قرار داده، اقدامی قابل قدر است. کمیسیون مستقل انتخابات باید به تمامی موارد مشکوک و پرسش‌برانگیز روند انتخابات رسیدگی کرده و اعتماد تیم‌های انتخاباتی را به‌دست آورد. بازشماری این محلات می‌تواند بخشی از ابهامات و انتقادها‌ در انتخابات را رفع کرده و زمینه را برای اعتماد‌سازی میان آن‌ها فراهم کند.

نکته‌ی مهم دیگر این است که باید ملاک و معیار هرگونه تصمیم‌، رای مردم افغانستان باشد. در این اواخر زمزمه‌هایی از حکومت ائتلافی و سازش سیاسی میان دو تیم انتخاباتی به گوش می‌رسند. گویا این‌که تیم پیروز با پرداخت سهمیه‌ی سیاسی و شریک ساختن تیم مقابل در قدرت، رضایت آن‌‌ را گرفته و حکومت ائتلافی تشکیل می‌دهد. ایجاد حکومت ائتلافی، بی‌احترامی آشکار به مردم افغانستان و میلیون‌ها شهروندی است که با خرید انواع تهدید‌ها و هزینه‌ها به ‌پای صندوق‌های رای حاضر شدند. بنابراین، نباید تیم‌های انتخاباتی و نخبگان سیاسی از طریق سازش و معامله از دموکراسی و آرای واقعی مردم افغانستان بگذرند. ملاک و معیار هرگونه تصمیم باید آرای مردم افغانستان باشد، هرچند که در نظر گرفتن این اصل در حل بن‌بست انتخابات زمان‌گیر ‌یا هزینه‌بردار باشد.