نتایج ابتدایی و پرسش‌هایی که باید پاسخ داده شوند

شهریار فرهمند

نتایج ابتدایی دور دوم انتخابات ریاست جمهوری روز گذشته از سوی کمیسیون مستقل انتخابات اعلام شد. براساس این نتایج، داکتر اشرف غنی احمدزی 56.44 درصد و داکتر عبدالله عبدالله 43.56 درصد آرا را کسب کرده است. واکنش تیم‌های انتخاباتی به اعلان نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری متفاوت بود. ستاد انتخاباتی تحول و تداوم از این امر استقبال کرده و پیروزی خود در در دور دوم انتخابات را به طرف‌داران و هوادارانش تبریک گفته است. برعکس، تیم انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی اعلام نتایج ابتدایی را زیر سوال برده و گفته آن را به رسمیت نمی‌شناسد. سخن‌گویان این دسته‌ی انتخاباتی گفته که باید آرای پاک از ناپاک جدا شود و کمیسیون را متهم کرده که به پرسش‌های این تیم در مورد رقم هفت میلیون رای‌دهندگان پاسخ روشن نداده است. گذشته از چگونگی نتیجه و صرف نظر از مواضع دو دسته‌ی انتخاباتی، اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری طبق جدول زمان‌بندی انتخابات امری خوب و قابل تقدیر است. براساس جدول زمان‌بندی انتخابات، این نتیجه می‌بایست در یازدهم جوزا اعلام می‌شد، اما کمیسیون انتخابات به دلیل بازشماری شماری از محلات این مهلت را به تأخیر انداخت. جدول زمان‌بندی انتخابات یک لایحه‌ی مصوب شده و قانونی است که باید پروسه‌ی انتخاباتی براساس همین برنامه‌ی از قبل طراحی شده به ترتیب اجرا شود. بی‌اعتنایی به جدول زمان‌بندی انتخابات، بی‌احترامی به قوانین و لوایح این روند است و در صورت تکرار این امر، کم کم بی‌اعتنایی به جدول زمان‌بندی، لوایح و مقررات انتخابات را تبدیل به سنت در رویه‌ی رفتاری حکومت می‌کند.

کمیسیون مستقل انتخابات رقم مجموعی رای‌دهندگان را حدود هشت میلیون نفر عنوان کرده است؛ این در حالی است که پیش از این کمیسیون این رقم را هفت میلیون نفر اعلان کرده بود و تیم انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی تأکید داشت که میزان واقعی رای‌دهندگان بیش‌تر از پنج میلیون نفر نیست. ارقام اختلافی در مورد میزان مجموع رای‌دهندگان دور دوم انتخابات، یکی از عوامل بحران و بن‌بست کنونی است. تیم انتخاباتی اصلاحات و هم‌گرایی رقم هفت میلیونی رای‌دهندگان را مورد پرسش جدی قرار داده و تاکنون از مطالبات و تقاضاهای خود مبنی بر توضیح دو میلیون رای کوتاه نیامده است. کمیسیون مستقل انتخابات نیز تاکنون به این پرسش‌ها پاسخ منطقی و قناعت‌بخش  نداده و هم‌چنان این امر به عنوان یک گره کور و ابهام در ذهن مردم افغانستان باقی مانده است. اکنون کمیسیون مستقل انتخابات در اعلام نتایج ابتدایی رقم رای‌دهندگان را حدود هشت میلیون نفر اعلان کرده که این امر می‌تواند ابهام و تردید‌ها در مورد شفافیت این پروسه را بیش‌تر از پیش بسازد. در حالی که کمیسیون هنوز هفت میلیون رای‌دهنده را توضیح داده نتوانسته، صعود این رقم به هشت میلیون نفر، بیش‌تر مایه‌ی تأمل و دقت است. چطور این رقم جنجالی بی‌هیچ توجیه و دلیلی یک میلیون نفر افزایش یافته است؟ اگر این رقم واقعی است، چرا کمیسیون مستقل انتخابات آن را به مردم افغانستان توضح نمی‌دهد که از کجا شد و دلیل افزایش آن چیست؟

هردو تیم انتخاباتی از چند‌روز گذشته تاکنون دیدار و مذاکره داشته و مذاکرات تیم‌های تخنیکی آن‌ها تا امروز قبل از اعلام نتایج ابتدایی نیز ادامه داشته‌اند. گفته می‌شود هردو تیم روی برخی محورها، از جمله بازشماری هفت هزار محل رای‌دهی تفاهم کرده است. سخن‌گویان و رهبران هردو دسته‌ی انتخاباتی اعلام کرده‌اند که برای تأمین شفافیت و یافتن راه‌حل سیاسی و مسالمت‌آمیز برای پذیرش نتیجه‌ی انتخابات با هم‌دیگر کار می‌کنند. این امر اقدام قابل قدر است. تیم‌های انتخاباتی باید به ثبات و اهمیت عبور مسالمت‌آمیز کشور از گردونه‌ی حساس کنونی توجه کرده و اجازه ندهد بازی انتخابات و کشمکش‌های این روند به جنگ و بی‌ثباتی‌های خطرناک و ویران‌گر منتهی شده و بار دیگر بی‌ثباتی و ناامنی بر افغانستان مستولی شود. هرچند روند انتخابات با پرسش‌های جدی همراه است؛ اما این بحران قابل حل بوده و می‌توان با صداقت و اراده‌ی محکم هردو دسته‌ی انتخاباتی، شفافیت را به روند بازگردانده و حکومت مشروع و مقتدری را در فصل جدید سیاسی روی کار بیاورند. ماجراجویی و خشونت به سود هیچ‌کس و جریانی نیست، بل‌که باید همه دست به‌دست هم داده و برای شفافیت انتخابات با هم‌دیگر کار کنند.