شاهمحمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان در یک گفتوگوی ویژه با تلویزیون طلوع نیوز، حضور رهبران گروه طالبان در خاک پاکستان را به صراحت رد کرد و در پاسخ به سوال گرداننده گفت که از حکومت و رییس امنیت ملی افغانستان بپرسید که رهبران گروه طالبان (ملا هبتالله، ملا یعقوب و سراج حقانی…) کجا هستند. او در ادامه گفت که «آنها در پاکستان نیستند، محور آنها در پاکستان نیست.» قریشی در این گفتوگو بارها تأکید کرد که به پیش برویم و در گذشته منجمد نمانیم. او از پروسه صلح افغانستان حمایت کرد، اما به نوعی حکومت افغانستان را عامل بنبست کنونی دانست.
قریشی در این گفتوگو به بیشتر سوالهای مهم پاسخ نگفت و یا هم از پاسخ دادن صریح طفره رفت. او دربارهی خط مورد منازعهی دیورند گفت که اصلا برایش مسأله نیست که در خصوص آن صحبت کند. اما در پاسخ به برخی سوالها آنچنان آشکار مغلطه کرد و دروغ گفت که انگار مغلطه و دروغ همان عنصر اصلی سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان است. طوریکه قریشی در مورد تخریب تندیسهای بودای بامیان توسط گروه طالبان و به دار آویختن جسد داکتر نجیبالله احمدزی که سازمان استخبارات پاکستان از جملهی متهمان اصلی این رویدها بهحساب میرود، با سکوت و بیاعتنایی گذشت و در مرگ اسامه بنلادن، رهبر شبکه القاعده که در خاک پاکستان مخفی بود و در همانجا کشته شد، نیز ابراز نظر نکرد.
قریشی در حالی از حضور رهبران گروه طالبان در قالب شورای پیشاور و شورای کویته در خاک پاکستان انکار کرد که همین چند هفته قبل زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در گفتوگو با طلوع نیوز، زمانیکه دربارهی پلان طالبان برای صلح افغانستان از او پرسیده شد، گفت که طالبان هنوز پلانشان را با آنها شریک نکرده، اما گفتهاند که پلان داریم و آن را «روان کردهایم به رهبریت در کویته، وقتیکه از رهبریت شنیدیم باز شریک میسازیم. آوازههای است که ممکن با خود پلان داشته باشند. تعدادی از عضای هیأت طالبان بهشمول شیخ عبدالحکیم به کویته رفته بودند، صحبتها داشتند و حالا پس آمدهاند.» خلیلزاد ناخواسته تأیید کرد که پایگاه اصلی رهبران گروه طالبان در پاکستان است و این گروه از مناطق مرزی پاکستان و حمایت سازمان استخبارات این کشور همسایه افغانستان بهعنوان خانه دومشان استفاده میکنند.
زلمی خلیلزاد تنها منبع تأییدکننده حضور رهبران گروه طالبان در خاک پاکستان نیست، بلکه حضور رهبران و فرماندهان نظامی گروه طالبان و همچنان پایگاههای آموزشی این گروه در خاک پاکستان واقعیت آشکار است. پس از توافق هیأت مذاکرهکننده دو طرف روی کارشیوه مذاکرات صلح بینالافغانی، اعضای هیأت مذاکرهکننده گروه طالبان به رهبری ملا عبدالغنی برادر با دعوت رسمی پاکستان به اسلامآباد رفتند. در آن سفر ملا برادر با عمران خان، نخستوزیر و شاهمحمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان دیدار کردند که سخنگوی گروه طالبان یکی موضوعات مورد بحث را «رفتوآمدها به کشور پاکستان» عنوان کرده بود. اما پس از مدتی ویدیویهای در شبکههای اجتماعی به نشر رسید که ملا برادر را در میان زخمیان جنگجویان طالبان در یکی از شفاخانههای پاکستان نشان میداد. ملا برادر در ویدیو جنگجویان گروه طالبان را بر ادامهی جنگ تشویق میکند و میگوید نتیجهی جهاد آنها باعث شده که بر امریکاییها پیروز شوند.
پاکستان از دیرزمان حامی گروه طالبان در افغانستان بوده است. چنانکه احمد رشید، نویسنده و روزنامهنگار پاکستانی مینویسد، پس از سقوط رژیم طالبان در افغانستان، فرماندهان نظامی و جنگجویان این گروه بهطور مخفی نه، بلکه علنی به شکل کاروان وارد خاک پاکستان میشدند طوریکه انگار به خانههایشان برگشته باشند. حمایت ارتش و استخبارات پاکستان از گروه طالبان یک واقعیت آشکار است، اما اینکه حکومت پاکستان بهطور علنی از طالبان حمایت کند، در گذشته تا حدی ملاحظه میکردند. واقعیت این است که یکی از عوامل منازعه در افغانستان، مداخله پاکستان در امور امنیتی و سیاسی افغانستان است. این دو کشور از زمان شکلگیری کشوری بهنام پاکستان، روابط دوستانه و عادی نداشته و همواره درگیر منازعات سرزمینی و مرزی بوده، تا آنجا که پاکستان جنگ نیابتیاش با هند را نیز در افغانستان کشانده و از دیرزمان در زمین افغانستان علیه هند بازی میکند.
با اینحال مهمترین موضوع مورد منازعهی افغانستان و پاکستان در سالهای اخیر بهخصوص در این دو دههی گذشته این بوده است که حکومت افغانستان همواره از پاکستان بهخاطر پناهدادن به رهبران و جنگجویان گروه طالبان در مناطق قبایلی و فتا انتقاد کرده و خواستار برچیدن مراکز آموزشی گروه طالبان و پناهگاههای امن این گروه در خاک پاکستان شده، درحالیکه حکومت پاکستان این واقعیت را انکار کرده و به تکرار گفته است که به رهبران و جنگجویان گروه طالبان پناه نداده و زمینهی آموزش نظامی و ایدئولوژیکی آنها را فراهم نکرده است. ولی در واقعیت پاکستان همچون خانهی دوم برای گروه طالبان بوده و مرز این کشور به روی زخمیان گروه طالبان همچنان باز است.
برعلاوه پناهگاه امن و مراکز آموزشی طالبان در پاکستان، این کشور متهم است که از گروه طالبان برای پیشبرد جنگ در افغانستان علیه نیروهای بینالمللی و اکنون صرف علیه نیروهای امنیتی افغانستان حمایت مالی و تسلیحاتی کرده و میکند. چنانکه در هفتههای اخیر در جریان شدت گرفتن جنگ در شمال افغانستان، بهخصوص جنگ در فاریاب، مقامهای محلی در فاریاب به رسانهها گفتهاند که رهبری جنگ علیه نیروهای امنیتی افغانستان در ولایتهای شمال را جنرالان و نظامیان بازنشسته ارتش و استخبارات پاکستان پیش میبرند. اما شاهمحمود قریشی همهی این واقعیتها را انکار کرد و گفت کشورش در تلاش برقراری صلح در افغانستان است. او هشدار داد که در صورت بنبست پروسه صلح، افغانستان به دههی نود برخواهد گشت و دچار فروپاشی سیاسی و جنگ داخلی خواهد شد. اما با ابراز نگرانی، همچنان به شکل آشکار و بیپرده از گروه طالبان حمایت کرد و پذیرفت که همراه رهبران گروه طالبان در تماس است.
قریشی در مقام یک مدافع سرسخت گروه طالبان، واقعیتهای را انکار کرد که برای فعالان سیاسی در پاکستان نیز قابل قبول نبود و مایهی تعجب شد. محسن داور، یکی از اعضای پارلمان پاکستان و یکی از رهبران جنبش تحفظ پشتونها در صحن عمومی پارلمان این کشور میگوید: «قریشی طوری از طالبان حمایت کرد که انگار وزیر خارجه پاکستان نیست، بلکه وزیر خارجه طالبان است.» وی در تویترش دربارهی حمایت شاهمحمود قریشی از گروه طالبان نوشته است: «او ظاهرا از سوی کسانیکه حکومتاش طالبان را کنترل میکنند مؤظف به انجام حمایت از طالبان شده است. آنهایی که طالبان را حمایت میکنند نمیتوانند ادعا کنند که برای صلح کار میکنند.»