در اوج تنش داخلی طالبان با مولوی مهدی، تنها فرمانده‌ی هزاره‌تبار در صفوف‌شان؛ قاری فصیح‌الدین، رئیس ستاد ارتش طالبان به بلخ و بامیان، دو ولایت مجاور با سرپل سفر کرده است. ولسوالی بلخاب به کانون تنش میان مولوی مهدی و طالبان مبدل گشته است. منابع به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که طالبان در مسیرهای ورودی بلخاب جهت حمله نیرو گماشته‌اند.
توجه‌ی طالبان به ولایت بامیان بیشتر از هر زمانی شده است. به‌تازگی ملا یعقوب و انس حقانی نیز از بامیان بازدید کرده‌اند.
قاری فصیح‌الدین، تنها مقام بلندپایه‌ی تاجیک‌تبار در حکومت طالبان است.
وزارت دفاع طالبان اعلام کرد که قاری فصیح‌الدین روز (سه‌شنبه، ۳۱ جوزا) از بلخ و روز قبل آن از بامیان بازدید کرده است.
بر بنیاد اعلامیه‌ی این وزارت، رئیس ستاد ارتش طالبان با رهبری قول‌اردوی ۲۰۹ الفتح در مورد تأمین امنیت، دفاع و حفاظت از سرحدات به‌ویژه ولایت‌های شمالی صحبت کرده‌اند؛ اما جزئیات بیشتری از این سفر ارایه نشده است.
وزارت دفاع طالبان، به سفر رئیس ستاد ارتش این گروه به‌گونه‌ی کلی پرداخته است. در اعلامیه آمده است که قاری فصیح‌الدین از فعالیت مسئولان و نیروهای دفاعی ستایش کرده و مشکلات‌شان را شنیده است.
پس از افزایش درگیری‌های مخالفان طالبان در ولایت‌های پنجشیر، بغلان و مخالفت مولوی مهدی، تنها فرمانده‌ی هزاره‌تبار این گروه برای رفتن به کابل جهت کار به‌عنوان معین وزارت شهرسازی و مسکن، ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان نشستی با مسئولان ارشد وزارت دفاع و هم‌چنین فرماندهان قول‌اردوها برگزار کرده است. این نشست هشت روز پیش برگزار شده بود و قاری فصیح‌الدین هم حضور داشت.
با مرور توییتر وزارت دفاع طالبان دیده می‌شود که پس از این نشست، پوشش فعالیت‌ها و دیدارهای رئیس ستاد ارتش‌شان پس از ماه‌ها کم‌رنگی، افزایش یافته است. طی سه‌هفته‌ی اخیر، دست‌کم در چهار مورد فعالیت‌های قاری فصیح‌الدین پوشش داده شده و این درحالی است که در ماه می، هیچ فعالیتی از رئیس ستاد ارتش طالبان نشر نشده و در ماه اپریل تنها به یک مورد اشاره شده است.
گمانه‌زنی‌ها بر این بود که با آمدن حاجی مالی‌خان، عضو ارشد شبکه حقانی و معاون وزارت دفاع، صلاحیت قاری فصیح‌الدین به‌عنوان رئیس ستاد ارتش افول یافته است. اما شدت‌گرفتن جنگ در ولایت‌های پنجشیر و بغلان، نارضایتی و پایان همکاری برخی از فرماندهان غیرپشتون طالبان با رهبری‌شان و حالا تنش در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل، بار دیگر نام فصیح‌الدین را در مجالس نظامی طالبان مطرح کرده است.
قاری فصیح‌الدین با جغرافیایی ولایت‌های شمال‌شرقی و شمال بلدیت دارد و یکی از ارکان قدرت طالبان برای به‌دست گرفتن کنترل ولایت‌های شمالی از حکومت سابق بود.
هر چند فصیح‌الدین بلندترین مقام تاجیک‌تبار طالبان به‌شمار می‌رود، اما صلاحیت‌های آن به‌عنوان رئیس ستاد ارتش محدود شده بود. حالا به‌نظر می‌رسد که دوباره اهمیت وی در نزد طالبان درحال بلند رفتن است.
«حکومت تکقومی»
محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در صفحه‌ی فیس‌بوک خود با اشاره به برخورد حکومت طالبان با تاجیک‌تباران، صلاح‌الدین ایوبی، فرمانده‌ی اوزبیک‌تبار و مولوی مهدی، فرمانده‌ی هزاره‌تبار، این گروه را به برقراری حکومت‌داری «تکقومی-حزبی» و تصفیه و حذف فزیکی اقوام دیگر متهم کرده است.
او تأکید کرده است که طالبان با تنها فرمانده‌ی هزاره‌تبار شان یعنی مولوی مهدی، از طریق گفت‌وگو اقدام کرده و از لشکرکشی به بلخاب پرهیز کنند: «لشکرکشی بالای بلخاب که درصورت وقوع درگیری طبعا وقوع فاجعه متصور است، به معنای جنگ با مردم هزاره تلقی خواهد شد و سراسر مناطق هزاره‌نشین از این قضیه متأثر خواهد گردید و به نفع هیچ طرف نخواهد بود.»
مولوی مهدی، برخورد رهبری طالبان با فرماندهان اوزبیک‌تبار را دیده و با رفتن به کابل، ترس از دست دادن قدرت نظامی خود را دارد.
پس از فرار اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان از ارگ، قاری صلاح‌الدین ایوبی با جنگ‌جویان تحت امرش وارد ارگ ریاست‌جمهوری شد. او با نشستن پشت میز کار اشرف غنی، با تلویزیون الجزیره صحبت کرد.
صلاح‌الدین ایوبی، والی نام‌نهاد طالبان در فاریاب بود و در سال ۲۰۱۵ توسط امنیت ملی بازداشت شد؛ اما در سال ۲۰۱۸ با زندانیان ارتش تبادله و آزاد گردید. او پس از رهایی از زندان، به میدان جنگ برگشت و عملا جنگ در ولایت‌های شمالی به‌ویژه فاریاب، جوزجان و چندین ولایت دیگر را به‌دست گرفت.
او تصور می‌کرد که در حکومت طالبان که سال‌ها جنگیده، موقف نظامی بلندی به‌دست می‌آورد، اما این فقط یک آرزو برایش ماند.
صلاح‌الدین ایوبی، در اواسط ماه حوت سال گذشته به‌عنوان معاون قول‌اردوی ۲۰۳ تندر منصوری طالبان در پکتیا گماشته شد و با فرمان ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان به‌عنوان معاون وزارت احیا و انکشاف دهات منصوب شد.
اما به باور نزدیکان صلاح‌الدین ایوبی، این مقام در ازای تلاش وی برای پیروزی طالبان در جنگ شمال علیه نظام جمهوریت کافی نیست.
در شرایطی‌که مخدوم عالم، فرمانده‌ی دیگر اوزبیک‌تبار و نزدیک به صلاح‌الدین ایوبی، بازداشت شد و حالا پس از رهایی از زندان خانه‌نشین شده است، هیچ مقام اوزبیک‌تبار در نهادهای بلند امنیتی و دفاعی طالبان کار نمی‌کند و این سناریو بالای قوم هزاره هم تکرار شده است.
تنش در بلخاب
مولوی مهدی در زادگاهش، ولسوالی بلخاب سرپل به سر می‌برد و سفر چندین مقام طالبان برای متقاعد کردن وی برای برگشت به کابل بی‌نتیجه بوده است.
شورای علمای شیعه‌ی کشور برای میانجی‌گیری میان مولوی مهدی و طالبان اقدام می‌کند. این شورا از طالبان خواسته بود که از تصمیم اعزام نیروی نظامی به ولسوالی بلخاب صرف نظر کنند. رهبری هیأت این شورا جهت میانجی‌گری را آیت‌الله واعظ‌‌‌زاده بهسودی، یکی از مراجع تقلید شیعیان از میدان‌وردک بر عهده دارد.
اختلافات مولوی مهدی با طالبان، پس از عزل وی از سِمت استخبارات ولایت بامیان شکل گرفت و وی درخواست معاونیت وزارت شهرسازی و مسکن را نپذیرفت و به بلخاب رفت.
گفته می‌شود که مولوی مهدی حدود ۴۰۰ نیروی مسلح دارد.
او به صراحت اعلام کرده است که هزاره‌ها نقشی در ساختار طالبان ندارند و باید حضور آنان در بدنه‌ی این حکومت افزایش پیدا کند.
منابع به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که طالبان در راه‌های منتهی به بلخاب، نیروی نظامی اعزام کرده‌اند و با شکست مذاکرات با مولوی مهدی، احتمال حمله‌ی طالبان وجود دارد.
سفر مولوی یعقوب و انس حقانی به بامیان و حالا سفر رئیس ستاد ارتش طالبان به بامیان و بلخ نشان می‌دهد که طالبان در تلاش ختم تنش بلخاب و مولوی مهدی هستند.
تصور می‌شود که طالبان با میدان‌دادن دوباره به قاری فصیح‌الدین در حوزه‌ی شمال، در تلاش دفع تهدیدات احتمالی برای دوام حاکمیت‌شان هستند. برخی از آگاهان نظامی به این باورند که رئیس ستاد ارتش طالبان پس از چندین ماه انزوا و حاشیه‌نشینی در تلاش و یا کاهش مشکلات امنیتی، نخست در بلخاب و متعاقبا در ولایت‌های شمالی اقدام خواهد کرد تا جایگاه از دست‌رفته‌ی خود در نزد رهبری طالبان را در گام اول ترمیم و متعاقبا افزایش دهد.