با تسلط گروه طالبان بر کشور، کوچیها پس از حدود ۲۰ سال دوباره در تمامی مناطق ولسوالی ناور غزنی سرازیر شده و کشتزارها و چراگاههای مردم بومی را «لگدمال شتران و رمهها»ی خود کردهاند. براساس ادعای ساکنان ناور، کوچیها در این ولسوالی «مسلح» اند و حمایت نیروهای گروه طالبان را با خود دارند.
ساکنان این ولسوالی همچنین ادعا میکنند کوچیها آنان را در برخی از روستاهای ناور تهدید کرده که خانههایشان را تخریب و آنان را کوچ میدهند. افراد کوچی از بخشهای مختلف این ولسوالی عُشر جمعآوری کرده و در مواردی نیز با افراز ایست بازرسی در مسیر راهها، اقدام به باجگیری کردهاند.
ساکنان ناور تأکید میکنند که طالبان هم به شکایاتشان در این مورد رسیدگی نکردهاند.
ادعای مالکیت در ناور توسط کوچیها
در سالهای گذشته و در فصلهای بهار و تابستان، ولسوالی ناور همهساله شاهد درگیری مسلحانه میان کوچیها و ساکنان این ولسوالی بود. درگیریها میان دو طرف تلفاتی نیز در پی داشتند. کوچیها اما امسال برخلاف سالهای گذشته بدون مقاومت دهنشینان و درگیری با آنان، در تمامی روستاهای ناور مستقر شدهاند.
کوچیها با هجوم و لشکرکشی بر این ولسوالی هزارهنشین، پیوسته ادعای مالکیت بر چراگاهها را مطرح کردهاند. ادعای آنان در این مورد ادعای «جمعیتی-هویتی» بوده و به همین خاطر در حکومتهای گذشته به این معضل رسیدگی نشده است. از جانبی هم، بهخاطر اشتراک قومی کوچیها با طالبان در سالهای گذشته، این ادعا مطرح میشد که نیروهای طالبان در صف کوچیها علیه دهنشینان میجنگیدند.
اکنون که طالبان بر سراسر کشور حاکم شدهاند، ساکنان ولسوالی ناور مدعی اند که کوچیها آنان را در تنگناهای تازهای قرار دادهاند. به قول یکی از ساکنان ناور که نخواست اسمش ذکر شود: «برای ما گفتند که پشت جوی در هرجا از کوچی است و دیگر حق نداریم که [از آنجاها] علف جمعآوری کنیم و یا هم مواشی خود را برای چراندن [در آنجاها] ببریم.» کوچیها در هنگام مطرحکردن این موضوع به مردم، در روستاهای مختلف هشدار دادهاند که اگر این مورد را نقض کنند، با برخورد افراد مسلحشان و طالبان مواجه میشوند.
یک ساکن دیگر ناور هم که به دلایل امنیتی نخواست هویتش افشا شود، به روزنامه اطلاعات روز گفت که کوچیها به آنان گفتهاند: «از پشت جوی به بالا حق سلطانی (دولتی) است و مالک حق سلطانی هم ما (کوچیها) هستیم.»
براساس گفتههای ساکنان ناور، کوچیها هماکنون در مناطق مختلف این ولسوالی از جمله در «دشت ناور» بهگونهی خودسرانه چاه حفر کردهاند.
همچنین این افراد مدعی اند که کوچیها دستکم ساکنان دو روستای «قاشناله» و «قُشنک» را تهدید به ترک خانههایشان کردهاند. یکی از مصاحبهشوندگان گفت که در قشنگ از مجموع حدود چهل خانه اکنون فقط پنج خانه مانده است. متباقی خانوادهها براثر فشار کوچیها در جریان سال جاری و سالهای گذشته، مجبور به ترک خانههایشان شدهاند.
این فرد افزود: «زندگی به سر مردم در قشنک تنگ شده است… میترسیم که همه مجبور شوند این منطقه را ترک کنند.»
افزون بر آنها، کوچیها در بخشهایی از ناور دست به تخریب مزارع مردم نیز زدهاند. یک ساکن دیگر این ولسوالی گفت: «[کوچیها] در هنگام گذر، رمهیشان را بر زمینهایی که در آنها رشقه کشت کرده بودیم، بردند. عذر و زاری کردیم، اما توجه نکردند. زمین ما را لگدمال شتر و رمههایشان کردند و رفتند.» به گفتهی او، رویدادهای مشابهی در سایر نقاط ناور هم به وقوع پیوسته است.
به گفتهی ساکنان ولسوالی ناور، کوچیها در بسیاری از روستاها در نزدیکی خانههای مسکونی چادر برپا کردهاند و برای آنان مزاحمت ایجاد میکنند.
سال گذشته در پی تسلط طالبان بر کشور نیز کوچیها در تعدادی از روستاهای ناور رفتند. در آن هنگام، مردم در این ولسوالی نیز مدعی شدند که کوچیها مزارع شان را تخریب کرده و از بین بردهاند.
یک ساکن ناور در آن زمان گفته بود: «کوچیها با رهاکردن گلههای گوسفند و شترهایشان در کشتزارها، محصولات زراعتی ما را از بین بردهاند. پیش از این در هرسال بیش از دو هزار سیر گندم محصول میگرفتیم، اما امسال کمتر از ۵۰۰ سیر گندم محصول گرفتهایم. بیشتر ما هیچ چیزی برای زمستان پیش رو نداریم.»
«جمعآوری عُشر» توسط کوچیها
تعدادی از کوچیها از ساکنان روستاهای دوردست ناور عشر محصولات زراعتی را جمعآوری میکنند. بهگفتهی ساکنان این ولسوالی، این افراد کوچی که در اغلب مواقع مسلح اند، در هنگام جمعآوری عشر خودشان را نمایندهی طالبان معرفی میکنند.
یکی از ساکنان روستای ناور مدعی شد که کوچیها از او در هنگام دروکردن رشقه، با تهدید عشر گرفتهاند. او توضیح داد: «ما هنگامی که رشقه را درو میکردیم، یکی از کوچیها که در قریهی ما غژدی (چادر) زده است، سر زمینم آمد و گفت عشر رشقه را باید بدهی. گفتم به کی؟ گفت به من بهعنوان نمایندهی امارت اسلامی.» این فرد ابتدا از دادن عشر رشقه خودداری میکند، اما در مقابل فرد کوچی هشدار میدهد که اگر «گوسفندان گرسنهاش قبل از پرداخت عشر بمیرد»، طالبان او را بهدلیل ندادن عشر رشقه زندانی خواهند کرد.
این مرد پس از سبکوسنگین کردن این تهدید فرد کوچی به این نتیجه میرسد که عشر رشقه را به او بدهد: «مجبور شدم که چند بغل رشقه بهعنوان عشر به کوچی بدهم. نمیارزید بهخاطر آن به جنجال کوچی و طالب بیافتم.»
مورد مشابهی در روستای «بید» ناور هم اتفاق افتاده است. یک فرد کوچی در هنگام دروکردن علوفه، بر سر زمین یکی از ساکنان این روستا میرود. فرد کوچی چادرش را پهن میکند و به این فرد میگوید که از جانب طالبان مأمور شده تا عشر را جمعآوری کند.
این شخص هم توسط این فرد کوچی تهدید و مجبور میشود مقداری علف را به چادرش بریزد و بهعنوان عشر به او بدهد.
باجستانی
افزون بر ادعای مالکیت، تهدید، تخریب مزارع و جمعآوری عشر، ساکنان ولسوالی ناور کوچیها را به باجگیری نیز متهم میکنند. یکی از ساکنان این ولسوالی گفت که کوچیها چندی پیش در دشت ناور، با افراز ایست بازرسی راه یک موتورسایکلسوار را گرفته بودند. در این ایست بازرسی، فرد مسلح کوچی به این ساکن ناور میگوید که موتورسایکلش را تحویل دهد و خودش متباقی مسیر را پیاده بپیماید.
موتورسایکلسوار بهانه و دلیل میآورد که راهش دور است و نمیتواند با پای پیاده برسد؛ اما کوچی تأکید بر تحویل موتورسایکل میکند. سرانجام گفتوگو میان دو طرف به «مَلِک غژدی» کوچیها میرسد. فرد موتورسایکلسوار با تضمیندادن در مورد برگشت موتورسایکل خود به ملک، از طرف او اجازه مییابد تا راهش را ادامه دهد.
این فرد در هنگام برگشت، موتورسایکل خود را در یک موتر بار میزند و خودش با موتر مسافربری به خانه برمیگردد.
افزون بر آن، کوچیها در نزدیکی «کوتل شمسالدین»، راه دامداری را میگیرند که حدود ۵۰ رأس گوسفند را برای فروش از طریق این مسیر انتقال میداد. کوچیها از این فرد میخواهند که یکی از گوسفندانش را مشخص کند تا آنان ذبح کنند. کوچیها دلیل این اقدامشان را شرکت خود در جنگ علیه حکومت پیشین افغانستان میدانند: «این حق مجاهدین است که یک گوسفند را ذبح کنند.»
دامدار اما از این کار خودداری میکند و سرانجام مجبور میشود که مبلغی را بهخاطر رهایی از کوچیها به آنان بدهد.
افزون بر آنها، منابع مردمی در ناور گفتند که کوچیها در مواردی مسافران را در این مسیر آزار و اذیت میکنند و پول و وسایل همراه آنان را نیز میگیرند. به ادعای آنان، افراد کوچی همچنین سگهایشان را هرازگاهی بر مسافران و بچهها رها میکنند.
طالبان تاکنون به پرسش روزنامه اطلاعات روز در این مورد پاسخ ندادهاند.
سال گذشته، در یک مورد یک کوچی با حمایت طالبان در «باریکی» ناور، از فردی بهخاطر شکستن دندان یک کوچی دیگر، مبلغ ۵۲ هزار کلدار پاکستانی گرفت. همچنین کوچیها از ساکنان این روستا، بیش از یک میلیون و ۴۵۷ هزار افغانی «دیه» و «تاوان» بهخاطر کشتن یک کوچی در سال 1382 گرفتند. در آن هنگام حمزه رشیدان، ولسوال پیشین طالبان برای ناور از پاسخ به خبرنگار روزنامه اطلاعات روز در این موارد طفره رفت و او را تهدید به بازداشت و بستن روزنامه اطلاعات روز کرد.