نفوذ داعش و تغییر شکل جنگ در افغانستان

ریاست جمهوری برای نخستین بار حضور داعش در افغانستان را تأیید کرد و نمایندگی سازمان ملل در افغانستان نیز در گزارش چهار‌ماهه‌اش از افغانستان به شورای امنیت، از حضور گروه داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرده است.

این نخستین بار است که به گونه‌ی رسمی حضور جنگ‌جویان داعش در افغانستان از دو مرجع اصلی داخلی و بین‌المللی تأیید می‌شود. پیش از این دولت افغانستان و نهادهای بین‌المللی هیچ‌کدام عملا وجود داعش در افغانستان را تأیید نکرده بودند.

نشانه‌های داعش در افغانستان ماه‌ها پیش آشکار شده بود و اکنون دارد این گروه به عنوان یک چالش سازمان‌یافته‌ی جدی در برابر دولت افغانستان عرض اندام می‌کند. افراد این گروه از چند ماه پیش در قالب مهاجران و بی‌جاشدگان پاکستانی یا دیگر گروه‌های مسلح غیر‌مسئول در افغانستان شروع به فعالیت کرده بودند. در این مدت عوامل داعش در میان اقشار سنتی و مذهبی و خصوصا در میان گروه طالبان تبلیغ نموده و افراد زیادی را به صفوف خود جلب کرده‌اند. با این‌که این فعالیت‌ها در ابتدا پنهان و در پوشش گروه‌های مسلح غیر‌مسئول ‌یا بی‌جاشدگان پاکستانی صورت گرفت؛ اما در مواردی نیز با بروز نشانه‌های فعالیت‌های سازمان‌یافته‌ی داعش از سوی رسانه‌ها بازتاب داده شد، ولی حکومت افغانستان به این واقعیت‌ها اعتنایی نکرد. نهادهای امنیتی و استخباراتی به خبرهای در مورد روند تجهیز و آموزش جنگ‌جویان داعش در افغانستان اعتنایی نکردند و فعالیت‌های دهشت‌افگنانه‌ی این گروه را پیوسته به طالبان و دیگر گروه‌های مخالف مسلح دولت نسبت دادند.

اکنون جنگ‌جویان ناشناخته، نقاب‌پوشان گروگان‌گیر و مهاجران مسلح غیرقانونی در افغانستان کم کم با هویت واقعی‌‌شان (داعش) ظاهر می‌شوند. ریاست جمهوری و نهادهای امنیتی عملا با دشمنی به نام داعش درگیر اند و دیگر نمی‌توانند این واقعیت را انکار کنند. این گروه در حال حاضر در بخش‌های گوناگون کشور به فعالیت‌های تروریستی و تصفیه‌ی نژادی‌-‌مذهبی دست زده است. این گروه در حدود یک‌ماه پیش سی‌و‌یک مسافر هزاره را به دلیل هویت قومی-مذهبی‌شان از موتر پایین کرده و با خودشان بردند. هنوز ربوده‌شدگان در قید این گروه قرار دارند و عملیات‌های نظامی و تلاش‌های ملکی دولت و ریش‌سفیدان محلی به نتیجه‌ای نرسیده‌اند. روز گذشته نیز گزارش شد شش مسافر دیگر هزاره در مسیر فراه-قندهار از موتر پایین و به جای نامعلومی برده شده‌اند؛ اما این خبر سپس از سوی والی فراه رد شد.

در چند‌ماه اخیر همه‌روزه نشانه‌های روشنی از حضور جنگ‌جویان داعش در نقاط مختلف افغانستان دیده شده‌اند. گاه جنگ‌جویان این گروه دست به آدم‌ربایی می‌زنند، گاهی پرچم سیاه داعش را بلند می‌کنند و گاهی نیز ویدیوهایی از بیعت جنگ‌جویان تازه به داعش منتشر می‌شوند؛ اما با وجود تمام این نشانه‌ها، دولت از کنار این واقعیت چشم‌بسته و با بی‌اعتنایی گذشته است.

تا یک‌ماه پیش سخنگویان نهادهای امنیتی عملا هرگونه فعالیت افراد وابسته به داعش در افغانستان را مطلق رد می‌کردند و رسانه‌ها را به هم‌دستی با داعش و پیوستن در مسیر تبلیغات زهرآگین این گروه تروریستی متهم می‌کردند. با این‌که نیروهای امنیتی این تهدید را در همان روز‌های نخست بروز نشانه‌ی آن درک کرده بودند؛ اما مقام‌های بلند‌پایه‌ی حکومت تلاش می‌کردند با ساده‌انگاری و انکار، از کنار این واقعیت چشم‌بسته عبور کنند.

حکومت باید مسئله‌ی نفوذ داعش در افغانستان را جدی بگیرد. ممکن است طرح‌های استخباراتی منطقه برای تغییر شکل جنگ افغانستان و تبدیل طالب به پروژه‌ی داعش کار کند. در حال حاضر نگرانی عمده این است که جغرافیای جنگ از پاکستان و نوار مرزی دو کشور به قسمت‌های شمالی افغانستان منتقل شود و طالب جایش را به داعش بدهد.