گروهی از افراد مسلح ناشناس روز گذشته 19 تن از کارمندان یک مؤسسهی ماینپاکی را ربودند. این افراد همه از افغانستان و اعضای یک مؤسسهی ماینپاکی آمریکایی بودند که در زمینهی پاکسازی ماین و مواد منفجرناشده در افغانستان فعالیت میکردند. تا کنون دولت و حکومت محلی از سرنوشت ربودهشدهها اطلاعی در دست ندارند.
این چندمین بار است که مأموران ماینپاکی در افغانستان از سوی گروه طالبان ربوده میشوند. پیش از این نیز بارها این گروه دست به اقدام مشابهی زده بودند و بارها امدادگران بینالمللی، بهخصوص ماینپاکان را در نقاط مختلف افغانستان به شکل گروهی کشتهاند.
هرچند طالبان تا کنون در این مورد ابراز نظر نکرده، اما معمولاً ربودن شهروندان خارجی یا کارمندان افغانستانی مؤسسات خارجی از سوی طالبان یا سایر گروههای مخالف مسلح دولت افغانستان صورت میگیرد.
افغانستان به عنوان کشوری که سه دهه جنگ و نظامیگری را سپری کرده، دارای بیشترین بازماندههای جنگ، از قبیل ماینهای کارگذاریشده، گلولههای منفجرناشده، مواد منفجره و معلولان انسانی ناشی از انفجار این مواد میباشد. علیرغم ده سال تلاش در زمینهی ماینروبی، هنوز هم در حدود 685 کیلومتر مربع از خاک افغانستان آلوده به ماینهای منفجرناشده بوده و علاوه بر آن، سرگلولههای منفجرناشده و مواد منفجره به گونهی غیرقانونی به شکل گسترده در میان مردم وجود دارند. همهساله صدها تن در گوشه و کنار افغانستان قربانی این بازماندههای خطرناک سه دهه جنگ میشوند که بخشی از این قربانی را کودکان تشکیل میدهند.
هم اکنون بخش عمدهی جمعیت افغانستان را معلولان سه دهه جنگ تشکیل میدهند که از نظر اقتصادی و معیشتی در وضعیت نامناسبی قرار دارند. بنابراین، افغانستان بیش از هر جای دیگر نیازمند حضور گسترده و مؤثر مؤسسات ماینروبی و سایر نهادهای حقوق بشری که در زمینهی حمایت از معلولان جنگی کار میکنند، میباشد. این امر نیاز حضور قوی و گستردهی مؤسسات و مأموران ماینروبی را در افغانستان بیشتر کرده و ایجاب میکند که دولت افغانستان زمینهی مساعد کار را برای آنها فراهم کند.
اما افغانستان خطرناکترین جای برای فعالیت اینگونه مؤسسات است. مخالفان مسلح دولت، هیچگونه اعتنایی به اهداف و فعالیتهای حقوق بشری آنها نداشته و به این نهادها نه به عنوان گروههای بشردوستانه، بلکه به چشم کافران و دشمنانی مینگرند که حکم کشتنشان پیش از پیش امضا شده است. دولت افغانستان نیز نتوانسته یک پوشش امنیتی گسترده و قابل اعتماد را برای فعالیتهای آنها که اغلب به کوهها و روستاهای دوردست میروند، ایجاد نماید. به همین دلیل، هرازچند گاهی شاهد ربودهشدن یا کشتهشدن ماینروبها در جاهای مختلف میباشیم.
نهادهای بشردوستانهای نظیر مؤسسات ماینروبی، کمیتهی صلیب سرخ و سایر نهادهای خدمات همگانیای که در این زمینه کار میکنند، متعلق به تمام بشریت اند، نه به یکی از طرفهای منازعه. آنها بر اساس مواضع و تفکیک طرفهای درگیر جنگ فعالیت نمیکنند، بلکه صرفاً بر بنیاد ارزش انسانی و حقوق بشری در هردو سوی جبهه تلاش میکنند تا از جان غیرنظامیان در جریان جنگ و پس از آن محافظت کنند.
بنابراین، جدا از حقوق و عرف بینالملل که حمایت از فعالیتهای گروههای حقوق بشری جزو مکلفیتهای هر یک از طرفهای منازعه میباشد، وجدان انسانی و مسئولیت اسلامی ایجاب میکند که از نهادهایی نظیر مؤسسات ماینروبی و سایر سازمانهای امدادرسانی بشری حمایت شود.
مؤسسات ماینروبی در افغانستان صرفاً به منظور دفاع از جان غیرنظامیان و پاکسازی مکانهای ماینگذاریشده فعالیت میکنند و هیچ ربطی به آمریکا و دولت افغانستان یا طالبان ندارند. بنابراین، طرفهای منازعه نباید با قضاوتهای سیاسی در مورد آنها، از کار و فعالیت بشردوستانهی امدادگران ممانعت کنند.