روند ناامنسازی مناطق شمالی کشور به شکل خزنده و خطرناکی به پیش می‌رود. با توجه به تحولات اخیر امنیتی و روند گسترش ناامنیها در شمال کشور، نشانه‌‌های یک بازی خطرناک منطقه‌‌ای به چشم می‌‌خورند که محور آن گسترش جنگ از جنوب و حتا وزیرستان به سمت شمال افغانستان می‌‌باشد. در چند روز گذشته ناامنیها در کشور به شکل بی‌سابقه‌‌ای افزایش یافته‌‌اند.
هم‌اکنون ولایتهای بدخشان، قندوز، بادغیس، سرپل و فاریاب با تهدیدهایی از نوع جدید دست به گریبان اند. در ولایت بدخشان، خون ده‌ها سرباز ارتش و پولیس که اخیرا کشته شدند، هنوز نخشکیده و عملیات نظامی گسترده در بخش‌های مختلف این ولایت جاری است. در ولایت قندوز و بادغیس عملا درگیری شدیدی میان نیروهای امنیتی و مخالفان مسلح دولت جریان دارد و ولایتهای سرپل، فاریاب و دیگر ولایتهای شمالی کشور نیز در معرض تهدید جدی و مستقیم مخالفان قرار دارند.
جنگی که در حال حاضر در این ولایتها جاری است، با گذشته‌‌ها تفاوت دارد. دشمنان ناشناخته و جدید، با پرچم متفاوت، روش‌‌های نو و سلاح‌‌ها و تجهیزات قوی با نیروهای امنیتی افغانستان میجنگند. مسئولان محلی در این ولایتها و نیز نمایندگان این ولایتها در مجلس گفته‌اند که صدها جنگ‌جوی خارجی در این ولایتها حضور یافته و طالبان افغانی نیز دسته دسته به این گروه می‌‌پیوندند. شماری از آنها بیرق سیاه داعش را بلند کرده و عده‌ای دیگر نیز در برخی موارد بیرقی متفاوت از داعش و طالب را بر‌افراشته‌‌اند.
این در حالی‌ست که مدارس دینی طالبان افغانستان در خاک پاکستان در حال بسته‌‌شدن اند و صدها طالب از این مراکز به افغانستان آمده‌اند. بخشی از آنها در ولسوالی‌‌های پنجوایی و ژیری قندهار آمده و در کشت‌‌زار‌های تریاک مصروف شدهاند و بخشی نیز در ترکیب گروههای گوناگون به جبهات جنگ علیه نیروهای امنیتی افغانستان اعزام شدهاند.
این‌ها همه نشان می‌دهند که اندک اندک جغرافیای جنگ و دهشت‌افگنی از پاکستان و مناطق جنوبی افغانسان به سمت شمال کشور منتقل می‌‌شود. هجوم گسترده‌ی جنگ‌جویان داخلی و خارجی در ولایتهای فراه در غرب و بدخشان، فاریاب، قندوز و تخار در شمال کشور نشان می‌‌دهد که بازی کلان، خطرناک و پیچیده‌ی منطقه‌‌ای در جریان است. این امر به هیچ عنوان بی‌‌هدف و بدون برنامه‌ی کلان منطقه‌‌ای امکان‌پذیر نیست. جنگی که توسط استراتژیست‌‌ها و سیاست‌مداران کشورهای بیرونی هدایت می‌‌شود و جنگ‌جویانی که ناآگاهانه فریب دروغ‌های بزرگ را خورده و در یک توهم میجنگند، ممکن نیست که بی‌برنامه از جنوب به سمت شمال تغییر مکان دهد.
حقیقت این است که بازیهای کلانی در سطح منطقه در جریان اند که می‌خواهند با تغییر جغرافیای جنگ از جنوب به شمال افغانستان، راه‌شان را به آسیای میانه باز کنند. ناامنسازی مناطق شمال افغانستان و تبدیل آن به وزیرستان دوم، ممکن است هدف اصلی چنین برنامه‌‌ای باشد. با تبدیل‌کردن ولایتهای شمالی افغانستان به پناه‌‌گاه‌‌ها و پایگاه‌های گروههای تروریستی و افراط‌گرایان مسلمان، میتوان ناامنی را به مرزهای چین و روسیه رساند و از این طریق، معادلات سیاسی را در سطح منطقه و جهان تغییر داد.
دولت افغانستان باید این برنامه را درک کند و جدی بگیرد. هرچند که تا کنون رسماً چنین برنامه‌‌ای طرح نشده؛ اما گسترش ناامنیها در شمال کشور و روند تحولات امنیتی افغانستان به هیچ عنوان عادی نیست. دولت افغانستان باید با این امر به گونه‌ی مسئولانه برخورد کند. با واکنش جدی و مسئولانه و مبارزه‌ی قاطع با افراطیت و دهشت‌افگنی، میتوان در برابر این برنامه ایستاد، ولی عادی‌‌پنداری این تحولات، زمینه را برای تطبیق این برنامهها مهیا می‌‌سازد.