شهریار فرهمند
مخالفان مسلح دولت بار دیگر بر بخش‌های از ولایت بدخشان حمله کردند و ولسوالی یمگان این ولایت را سقوط دادند. این چندمین بار است که تروریستان و مخالفان مسلح دولت در بخش‌های شمالی کشور پیشروی می‌کند و ولسوالی‌هایی را در بدخشان و قندوز سقوط می‌دهد.
در چندماه اخیر هزاران تروریست داخلی و خارجی از پاکستان و نیز ولایت‌های جنوب و شرق کشور به ولایت‌های شمالی تجمع کرده و این ولایت‌ها را شدیداً ناامن کرده است. ولایت‌های بدخشان، قندوز، تخار و بغلان گواه بیشترین فعالیت‌های تروریستی جنگ‌جویان داخلی و خارجی می‌باشند که همه‌روزه با نیروهای امنیتی در بخش‌های مختلف این ولایت‌ها درگیر می‌شوند. پس از حمله‌ی مرگ‌بار طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی بر مواضع نیروهای امنیتی در ولسوالی وردوج بدخشان، فعالیت‌های این گروه‌ها در شمال کشور توجه زیادی را به خود جلب کرده است. آن‌ها حمله‌های سازمان‌یافته و گسترده‌ای را بر ولایت قندوز آغاز کردند و تا فاصله‌ی چند کیلومتری مقر ولایت قندوز رسیدند. در نتیجه‌ی این درگیری‌ها صدها تروریست داخلی و خارجی و نیز ده‌ها سرباز اردو و پولیس ملی کشته و زخمی شدند.
حضور تروریستان و فعالیت‌های مخالفان مسلح دولت در شمال کشور متفاوت است. آن‌ها چند فراری پا‌برهنه‌ی طالبان یا بی‌جاشدگان عملیات‌های نظامی پاکستان نیستند، بلکه طالبان در هماهنگی با تمامی گروه‌های تروریستی خطرناک از پاکستان و مناطق شرقی و جنوبی افغانستان ماشین جنگی‌شان را به ولایت‌های شمالی افغانستان انتقال داده و به گونه‌ی مرتب و هماهنگ مصروف گسترش فعالیت‌ها و استحکامات جنگی‌شان می‌باشند. حضور دهشت‌افگنان در این ولایت‌ها به هزاران تن می‌رسد و با تجهیزات نظامی قوی و برنامه‌ی نظامی و استخباراتی منظم و سنجیده‌شده در این ولایت‌ها فعالیت می‌کنند.
به احتمال زیاد، آن‌ها ابزار یک برنامه‌ی کلان سیاسی-استخباراتی منطقه می‌باشند که بازی‌گردانان اصلی آن کشورهای منطقه و سازمان‌های استخباراتی آن‌ها می‌باشند. انتقال جغرافیای جنگ از جنوب به شمال و نفوذ به آسیای میانه پروژه‌ی کلان منطقه‌ای است که طالبان و تمامی گروه‌های دهشت‌افگن صرفا ابزارهای تحقق این بازی می‌باشند.
این برنامه اکنون از حد یک گمانه یا فرضیه خارج شده و دارد به مراحل خطرناک و اصلی‌اش نزدیک می‌شود. کشورهای منطقه همه از این بازی و برنامه‌های پشت سر آن آگاه اند. روسیه بارها از تشدید ناامنی در مرزهای شمالی افغانستان ابراز نگرانی کرده و تمامی کشورهای آسیای میانه برای مقابله با این تهدید در مرزهای شرقی‌‌شان با افغانستان آمادگی می‌گیرند.
دولت افغانستان با این‌که از جریان این بازی آگاه است؛ اما به گونه‌ی جدی برای جلوگیری از این برنامه اقدام اساسی نکرده است. این دولت هنوز هم در بند محاسبات جنگ و صلح بی‌ثمر گذشته است و تمرکز اصلی‌اش بر مواضع خالی‌شده‌ی طالبان در جنوب و شرق کشور میباشد. مواضعی که خالی شده و جنگ‌جویان آن برای اشتعال شعله‌های یک جنگ جدید به شمال افغانستان رفته‌اند.
دولت افغانستان تهدید تروریستان در شمال کشور را دست‌کم گرفته است. اخیراً نیروهای امنیتی با عملیات پاک‌سازی در ولایت‌های قندوز و بدخشان ادعا کردند که طالبان را شکست داده و مناطق را پاک‌سازی کرده‌اند؛ اما به دنبال آن هر روز شاهد یورش‌های مرگ‌بار تروریستان بر مواضع نیروهای امنیتی بودیم. دولت باید بیشتر از این به شمال کشور توجه کند و اجازه ندهد تروریستان با تجمع در ولایت‌های بدخشان و قندوز، باب جدید جنگ در شمال افغانستان را بگشایند. دست‌کم گرفتن این تهدید و بی‌توجهی نسبت به فعالیت‌ها و تحرکات تروریستان در شمال کشور، به آن‌ها فرصت می‌دهد تا به‌راحتی بدخشان و قندوز را وزیرستان جنوبی دیگر بسازند.