نصب یک دروازه بهواسطهی پولیس مرزی پاکستان در تورخم خشم مرزبانان کشور را بر میانگیزد و میان دو طرف درگیری صورت میگیرد. اینکه کدام یک آغازگر جنگ بوده دو روایت متفاوت وجود دارد. مسئولین پولیس سرحدی کشور میگوید نخستین شلیک از سوی تانکهای پولیس پاکستان صورت گرفت اما پاکستانیها جانب مقابل را متهم به شروع جنگ میکند. اینکه کدام یک نخست آتش جنگ را افروخته، هیچ گرهی از مشکلات دو کشور را نمیگشاید. واقعیت انکارناپذیر این است که این پولیس پاکستان بوده است که با اقدام به ساخت دروازه خمیرمایهی جنگ را مهیا کرده است. سخنگوی وزارت داخله به رسانهها گفته است در جریان درگیری چند ساعته 6 پولیس پاکستان کشته شده و 12 تن دیگر از آنها زخمی شدهاند. تلفات نیروهای مرزی کشور را یک کشته و شش تن دیگر را زخمی گزارش دادهاند. ارتش پاکستان تلفات نیروهایش را در تورخم یک زخمی گزارش داده است.
وزارت خارجهی کشور با نشر اعلامیهیی گفته است که پاکستانیها خلاف توافقات قبلی و موازین بینالمللی اقدام به ایجاد تاسیسات مرزی کردهاند. در همینحال، رییس اجراییه در نشست شورای وزیران نیز گفته است که هرگاه دو کشور در نقاط صفری اقدام به ایجاد تأسیسات میکنند این امر باید در هماهنگی و در نتیجهی تفاهم میان دو طرف صورت بگیرد. آقای عبدالله گفته پاکستان بر خلاف این تفاهم اقدام به ایجاد تأسیسات کرده است.
این نخستین بار نیست که پاکستان «برخلاف موازین بینالمللی» یا مغایر تفاهمنامه میان دو کشور، در نقاط مرزی که بهشدت مورد اختلاف است دست به تأسیسات نظامی میزند یا بر مرزبانان کشور شلیک میکند. پولیس پاکستان سالهاست ولایات افغانستان از جمله کنر را مورد حملهی راکتی قرار میدهد. جنگ در تورخم اما واضحترین رویارویی پاکستان با افغانستان است.
دلیل جنگ در تورخم واضح است. افغانستان خط دیورند را به رسمیت نمیشناسد و از آن بهعنوان یک «خط فرضی» یاد میکند. این یک معضل تاریخی است که ریشهی آن به گذشتهها برمیگردد. اما اینکه چرا اکنون پولیس پاکستان اقدام به فعالیتهای فتنهبرانگیز میکند از بسیاری جهات روشن است، با آنهم نکات مبهمی را در خود دارد.
روشن است چون پاکستان یک همسایهی باثبات نمیخواهد. استراتژی پاکستان ایجاد ناآرامی در افغانستان است. این کشور سالهاست به هر وسیلهی ممکن و مقدور دست زده است تا به این هدف خود نایل شود. آتش گشودن بر مرزبانان کشور توسط پولیس پاکستان یک نمونه از مثالهای بیشمار است. تردیدی وجود ندارد که افغانستان دست به گریبان مسایل و مشکلات متعدد است. ثبات سیاسی کشور شکننده و نیروهای امنیتی کشور از سالها به اینطرف بهشکل شبانه -روزی با مخالفین مسلح در حال نبردند. پاکستان با استفاده از چنین وضعیتی تلاش میکند یک معضل تازه برای افغانستان در تورخم ایجاد کند.
نیّت پاکستان در قبال افغانستان از سوی دیگر نیز روشن است. افغانستان بیش از هر زمانی با هند وارد یک مناسبات نیک و دوستانه شده است. اخیراً پروژههای زیربنایی هندوستان یکی از پی دیگر که از سالها قبل سنگبنایی آن در نقاط مختلف کشور نهاده شده بود در حال بهرهبرداری و آمادهی استفاده میشود. این امر مطلوب پاکستان واقع نمیشود و اسلامآباد تحمل حضور سنگین و سرمایهگذاری هنگفت دهلی در افغانستان را ندارد. روشنتر از همه این است که پاکستان در حالحاضر میزبان رهبران طالبان در خاک خود است. اسلامآباد با پناه دادن به رهبران طالبان در واقع بهصورت واضح از دشمنان مردم افغانستان میزبانی و نیروهای جنگی طالبان را حمایت نظامی میکند و سپس آنها را به خاک کشور میفرستد تا علیه نیروهای امنیتی جنگ به راه بیاندازند.
نیّت غبارآلود و مبهم پاکستان این است که آن کشور از نظام سیاسی افغانستان حمایت میکند و آن را به رسمیت میشناسد. در کنار اینکه دشمن افغانستان را دشمن خود قلمداد میکند به جامعهی جهانی هم تعهد سپرده است که علیه تروریسم مبارزه کند. اما در واقع این پاکستان است که عملاً علیه افغانستان به شیوههای مختلف دست به تخریب میزند. اما اینکه پاکستان در رسیدن به این هدف موفق شده است یا خیر، جای تأمل دارد.
درگیری چند ساعته در تورخم این را برای پاکستان واضح ساخت که مردم افغانستان بهصورت غیرقابل باور از نیروهای امنیتی خود حمایت میکند. مردم ما ممکن در برخی مسایل باهم اختلافنظر داشته باشند اما در برابر پاکستان یکدست و یکصدا هستند.