پس از تنش‌های فراوان میان حکومت و احزاب سیاسی و همچنان اعتراض برخی احزاب مبنی بر بایومتریک‌شدن رأی‌دهندگان در انتخابات پیش‌رو که تا مرز بستن شماری از دفاتر ولایتی کمیسیون انتخابات توسط معترضان داغ شد، سرانجام مقام‌های کمیسیون انتخابات اعلام کرد که تلاش می‌کنند که رأی‌دهندگان در روز انتخابات بایومتریک شوند.
با توجه به این که 27 روز تا برگزاری انتخابات 28 میزان باقی مانده، نگرانی از اجرایی‌نشدن طرح بایومتریک رأی‌دهندگان هم بالا گرفته است. هنوز بودجه‌ی استفاده از فن‌آوری بایومتریک مشخص نیست و همین‌طور کمیسیون انتخابات تا هنوز جزئیات طرح بایومتریک رأی‌دهندگان را نهایی نکرده است.
به تازگی کمیسیون انتخابات گفته که کار امکان‌سنجی استفاده از فن‌آوری بایومتریک رأی‌دهندگان را 70 درصد به پیش برده و 30 درصد ملاحظات تخنیکی آن باقی مانده است.
عبدالعزیز ابراهیمی، معاون سخن‌گوی کمیسیون مستقل انتخابات به روزنامه‌ی اطلاعات روز گفت که 70 درصد کار روی چگونگی استفاده از سیستم بایومتریک رأی‌دهندگان در روز انتخابات، پیش رفته است.
آقای ابراهیمی گفت که کمیسیون مستقل انتخابات استفاده از هر ابزاری که بتواند در تأمین شفافیت انتخابات کمک کند را حمایت می‌کند.
آقای ابراهیمی افزود که یک شرکت آلمانی، طرح‌هایش را برای استفاده از سیستم بایومتریک به کمیسیون مستقل انتخابات ارایه کرده و بحث روی آن جریان دارد.
او گفت که 2111 محل و 5100 مرکز رأی‌دهی مشخص شده و در روز انتخابات تمام رأی‌دهندگان در این محل‌ها بایومتریک می‌شوند.
چالش‌های بایومتریک رأی‌دهندگان در روز انتخابات
برخی از مسوولان نهادهای ناظر بر انتخابات می‌گویند که 27 روز تا برگزاری انتخابات زمان کمی است و اگر کار به شیوه‌یی که اکنون در کمیسیون مستقل انتخابات به پیش می‌رود ادامه یابد، طرح بایومتریک رأی‌دهندگان در روز انتخابات، عملی نیست.
محمد یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) می‌گوید که هنوز مشخص نیست که مدیریت پروسه‌ی بایومتریک رأی‌دهندگان را کمیسیون مستقل انتخابات به عهده دارد یا کدام شرکت دیگر. به باور او اگر کمیسیون مستقل انتخابات مدیریت این پروسه را به عهده داشته باشد، نظر به نبود زمان کافی و عدم توانمندی کمیسیون مستقل انتخابات که هنوز تجربه‌یی در این بخش ندارد، کاری دشوار و غیرعملی به نظر می‌رسد.
آقای رشید می‌گوید که اگر شرکت ویژه‌یی مسوولیت بایومتریک رأی‌دهندگان را در روز انتخابات به عهده داشته باشد، این شرکت از لحاظ اعتبار سیاسی و حقوقی باید بررسی شود تا قبل از برگزاری انتخابات قناعت تمام جناح‌های سیاسی، نهادهای ناظر بر انتخابات و نهادهای جامعه‌ی مدنی را حاصل کرده و از ایجاد بحران تازه جلوگیری شود.
به باور آقای رشید موضوع مهم دیگر، آغاز کار عملیاتی و تدارکاتی پروسه‌ی بایومتریک است که هنوز کمیسیون مستقل انتخابات به گونه‌ی روشن به نگرانی شهروندان، احزاب سیاسی و نهادهای ناظر بر انتخابات پاسخ نداده است که آیا دستگاه‌هایی برای بایومتریک خریداری و افراد متخصص که بتوانند این طرح را تطبیق کنند، استخدام شده است یا خیر.
او گفت که کمیسیون باید قبل از برگزاری انتخابات، مرحله‌ی آزمایشی استفاده از سیستم بایومتریک رأی‌دهندگان را سپری کند و در غیر آن ممکن است در روز انتخابات این سیستم دچار عوارض تخنیکی شده و روند را مختل سازد.
از سیستم بایومتریک در دو بخش انگشت‌نگاری و شناسایی چهره‌ی رأی‌دهندگان در روز انتخابات استفاده می‌شود که به باور آگاهان در مورد به‌کارگیری و استفاده از این سیستم، تا کنون هیچ‌گونه آگاهی‌دهی عامه صورت نگرفته است.
آقای رشید گفت:« در مورد استفاده از سیستم بایومتریک به مردم آگاهی‌دهی صورت نگرفته است. با استفاده از سیستم بایومتریک، انگشت‌نگاری و شناسایی چهره صورت می‌گیرد. ما نگران هستیم که مخالفان برگزاری انتخابات دست به تبلیغات سوء بزنند که عکس زنان گرفته می‌شود یا چهره‌ی آن‌ها نمایان می‌شود. این مسأله باعث می‌شود که برای زنان محدودیت وضع شود و یک بخش زیادی از آن‌ها به دلیل فرهنگ نادرست جامعه، از شرکت در انتخابات باز بمانند.»
سیستم بایومتریک، قابلیت شناسایی افراد زیر سن را ندارد. به باور آقای رشید ممکن است در روز انتخابت فرصت برای حضور افراد زیر سن در انتخابات بیشتر شود.
هرچند کمیسیون مستقل انتخابات در مورد هزینه‌ی سیستم بایومتریک و استخدام افراد متخصص که توانایی تطبیق این طرح را داشته باشد جزئیات ارایه نمی‌کند اما آقای رشید می‌گوید که بر اساس اطلاعات برخی از جریان‌های سیاسی، شرکتی حاضر شده است که پروسه‌ی بایومتریک رأی‌دهندگان را در روز انتخابات به هزینه‌ی 20 میلیون دالر تطبیق کند.
وی گفت که جامعه‌ی جهانی حاضر به پرداخت 20 میلیون دالر برای استفاده از سیستم بایومتریک نیست و حکومت افغانستان مجبور است که از بودجه‌ی ملی‌اش این مقدار پول را پرداخت کند.
کمیسیون مستقل انتخابات طرح بایومتریک را با ائتلاف بزرگ ملی افغانستان شریک نکرده است
اعضای ائتلاف بزرگ ملی افغانستان که از بیش از 30 حزب و جریان سیاسی تشکیل شده مدعی هستند که کمیسیون مستقل انتخابات طرح استفاده از سیستم بایومتریک را با این جریان سیاسی شریک نکرده است.
نور رحمان اخلافی، سخن‌گوی ائتلاف بزرگ ملی افغانستان به روزنامه‌ی اطلاعات روز گفت که تاکنون هیچ طرحی که بتواند قناعت ائتلاف بزرگ ملی افغانستان را حاصل کند، با این جریان سیاسی در میان گذاشته نشده است.
یکی از خواست‌های اصلی ائتلاف ملی بزرگ افغانستان استفاده از سیستم بایومتریک برای جلوگیری از تقلب در انتخابات پارلمانی پیش‌رو است.
آقای اخلاقی افزود که ائتلاف بزرگ ملی افغانستان طرحی را در قسمت استفاده از سیستم بایومتریک به کمیسیون مستقل انتخابات و حکومت داده و تا کنون نمی‌داند که کمیسیون از همان طرح استفاده کرده است یا طرح دیگری را روی دست دارد.
او افزود که طرح استفاده از سیستم بایومتریک یک موضوع بزرگ است و مشخص نیست که کمیسیون مستقل انتخابات این طرح را با چه میکانیزمی تطبیق خواهد کرد.
پس از اعتراضات احزاب و جریان‌های سیاسی، طرح استفاده از بایومتریک رأی‌دهندگان، روز چهارشنبه (۲۸ سنبله) از سوی عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون مستقل انتخابات در ششمین نشست ملی انتخابات مطرح شد.
آقای صیاد در این نشست گفته بود: « ما در حال حاضر با شرکت‌های مختلف در تماس هستیم که در روز انتخابات پارلمانی، رأی‌دهندگان بایومتریک شوند.»
به تازگی، عبدالله عبدالله، رییس اجراییه حکومت وحدت ملی نیز گفته است که تصمیم کمیسیون مستقل انتخابات برای استفاده از سیستم بایومتریک در انتخابات پارلمانی، تشویش مردم و احزاب سیاسی را رفع خواهد کرد.
آقای عبدالله روز جمعه (۳۰ سنبله) در مراسم هفتمین سالروز ترور برهان‌الدین ربانی در کابل گفت: «خوشبختانه گفته می‌توانم با تصمیمی که کمیسیون انتخابات اعلام خواهد کرد مبنی بر استفاده از بایومتریک در روز انتخابات، یک تشویش عمده‌ی مردم افغانستان و احزاب سیاسی را رفع خواهد کرد که مسئله‌ی بسیار اساسی است.»
از حدود یک هفته پیش، طرفداران ائتلاف بزرگ ملی افغانستان، دفاتر کمیسیون انتخابات را در ولایت‌های قندهار، بلخ و هرات بستند. تا کنون، دفاتر کمیسیون انتخابات در قندهار و بلخ مسدود است.
قرار است به تاریخ 28 ماه میزان، انتخابات پارلمانی در افغانستان برگزار شود.