پس از آنکه زلمی خلیلزاد از دوحه به کابل آمد و متن توافقنامه را به حکومت افغانستان نشان داد، خوشبینیها در مورد امضای این توافقنامه کمتر شد. مجله تایم صبح امروز (پنجشنبه، 14 سنبله) گزارش داد که مایک پومپئو از امضای این توافقنامه امتناع کرده است. چند روز قبل 9 دیپلمات ارشد امریکایی نیز نسبت به خروج امریکا از افغانستان هشدار داده بودند.
مجلهی تایم صبح امروز گزارش داد که مایک پومپئو وزیر خارجه امریکا از امضای توافقنامه صلح میان طالبان و امریکا امتناع کرده است. ساعات بعد از نشر این گزارش کیمبرلی دوزیر، نویسندهی این گزارش از قول مورگان اوتگوس، سخنگوی وزیر خارجهی امریکا در تویترش نوشت: «تا کنون توافقنامهای برای امضا وجود ندارد. اگر توافقنامهای بود و توسط رییسجمهور ترمپ تأیید شد و وزیر خارجه گزینهی مناسب برای امضای آن باشد، او این توافقنامه را امضا میکند.»
پیشتر مجله تایم در گزارشی به نقل از مقامهای ارشد امریکایی، افغان و اروپایی گفته بود که مایک پمپئو از امضای توافقنامهی صلح میان امریکا و طالبان امتناع کرده است. براساس این گزارش، علت امتناع پومپئو از امضای این توافق وجود خطرهای احتمالی گفته شده است.
استدلال آقای پمپئو این بوده که این توافق ادامه کار نیروهای ضد هراسافگنی امریکا برای مبارزه با شبکهی القاعده، دوام نظام کنونی و حتا پایان جنگ در افغانستان را تضمین نمیکند.
دو مقام افغان که از مذاکرات آگاهند، به مجله تایم گفتهاند در صورتی که مایک پومپئو این توافق را امضا نکند، دو گزینه بدیل دیگر وجود دارد: نخست این که خود زلمی خلیلزاد آن را امضا کند و دوم اینکه طالبان و ایالات متحدهی امریکا بیانیهای مشترکی که دولت افغانستان و شماری از دیگر کشورها شامل، جاپان، روسیه و چین از آن حمایت کند، صادر خواهند کرد.
یک مقام افغان به تایم گفته است: «هیچ کس با اطمینان صحبت نمیکند. همه بر پایهی امید است. هیچ اعتمادی وجود ندارد. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد طالبان در زمینه صلح صادق است.»
ایالات متحدهی امریکا اما اطمینان داده است که به هیچ عنوان نمیگذارد که طالبان تحت نام امارت اسلامی به افغانستان برگردد. زلمی خلیلزاد در مصاحبهی تلویزیونی اخیرش گفت: «برگشت امارت اسلامی برای امریکاییها قابل قبول نیست و خط سرخ است.»
در همین حال، ۹ دیپلمات ارشد امریکایی که شامل پنج سفیر پیشین امریکا در افغانستان، یک فرستادهی ویژهی این کشور برای افغانستان و یک معاون پیشین وزیر خارجه امریکا میشود، در یک اعلامیهی مشترک نسبت به خروج شتابزده از افغانستان هشدار دادهاند.
آنان هشدار دادهاند که خروج کامل نیروهای امریکایی پیش از آنکه دولت افغانستان با طالبان به توافق «صلح واقعی» دست یابند، این کشور را به «جنگ داخلی تمامعیار» میکشاند.
حکومت افغانستان اما بیشتر از هر جناح دیگری نگران یک توافق بد با طالبان است. وحید عمر، رییس عمومی ادارهی ارتباطات عامه و استراتژیک ریاستجمهوری امروز در یک کنفرانس خبری در کابل گفت که تبعات این توافق طالبان با امریکا روی زندگی مردم افغانستان تأثیر مستقیم دارد، از این رو مردم باید از جزئیات آن باخبر باشند و روی آن بحث و گفتوگو کنند.
آقای عمر گفت: «متن موافقتنامه در حضور رییسجمهور و سایر اعضای حکومت ارایه شد. هنوز هم صحبتها روی آن جریان دارد. نگرانیها بینهایت زیاد است.»
او اضافه کرد که حکومت به نمایندگی از مردم افغانستان این نگرانیها را با جانب امریکایی شریک کرده است: «امریکاییها حتما مشورههای بیشتری در این مورد با سیاسیون، جامعه مدنی و دیگران انجام خواهد داد. ما امیدوار هستیم که این نگرانیها در نظر گرفته شود.»
صدیق صدیقی، سخنگوی ریاستجمهوری نیز دیروز در رشته تویتی نوشت که در مورد متن تفاهمنامه میان امریکا و طالبان باید وضاحت داده شود تا خطرات و پیامدهای ناگوار آن با دقت کامل تحلیل و جلو خطرات نیز گرفته شود.
آقای صدیقی نوشته است کهنه تنها حکومت افغانستان، بلکه مقامهای پیشین و سناتوران امریکایی نیز نگرانیهایی از پیامدهای این تفاهمنامه دارند.
وحید عمر، مشاور رییسجمهور از تبعات توافقی که مردم افغانستان در جریان آن قرار ندارد، هشدار داد و گفت که روزهای پیشرو، روزهای دشواری خواهد بود. او از تمامی اقشاری که به آزادی بیان، جمهوریت، حقوق زنان و تمامی ارزشهای مدرنی که در 18 سال گذشته شکل گرفته است، باور دارند خواست که در این«مرحلهی سخت» یکصدا باشند، زیرا در یک سنگر قرار دارند.
موضع حکومت افغانستان در قبال صلح روشن است: اول انتخابات سپس صلح. رییسجمهور غنی در مراسم عید امسال در ارگ ریاست جمهوری گفت که صلاحیت صلح با طالبان از آن حکومت منتخب آینده است.
امروز وحید عمر، مشاور رییسجمهور یک بار دیگر به برگزاری بهموقع انتخابات به تاریخ ششم میزان تأکید کرد.
در سوی دیگر طالبان اما حکومت افغانستان را به رسمیت نمیشناسد و آن را دستنشاندهی کشورهای غربی و امریکا میداند.
طالبان بارها گفته است که در گفتوگوهای بینالافغانی طرف آنان حکومت افغانستان نه، بلکه مجموعهای از احزاب و چهرههای سیاسی خواهند بود.
پس از توافق میان امریکا و طالبان، مذاکرات بینالافغانی آغاز خواهد شد که در آن هیأتی از افغانستان با گروه طالبان مذاکره میکند. این هیأت متشکل از احزاب سیاسی، نهادهای جامعه مدنی، زنان و دولت افغانستان نمایندگی خواهد کرد.
هنوز فهرست افرادی که قرار است به نمایندگی از مردم افغانستان با طالبان گفتوگو کنند، همگانی نشده است. ناجیه انوری، رییس ارتباطات استراتژیک وزارت دولت در امور صلح چندی پیش به روزنامه اطلاعات روز گفته بود که تا مذاکرات بینالافغانی آغاز نشده حکومت این فهرست را همگانی نخواهد کرد. بانو انوری دلیل همگانینشدن این فهرست را ملاحظاتی میخواند که دولت افغانستان دارد، اما اینکه این ملاحظات چیست، مشخص نمیکند.
این در حالی است که روز دوشنبه، زلمی خلیلزاد پس از پایان دور نهم مذاکرات با طالبان و نهاییشدن متن توافقنامه میان دو طرف به کابل آمد و متن توافقنامه را به رییسجمهور غنی نشان داد.
زلمی خلیلزاد در یک مصاحبهی تلویزیونی در مورد بخشهایی از این توافق توضیح داد. آقای خلیلزاد گفت که بر بنیاد این توافق، در مرحلهی اول حدود 5000 سرباز امریکایی در 135 روز از پنج پایگاه بیرون میشوند و در عوض طالبان خشونتها در ولایتهای کابل و پروان را کاهش میدهند.
درحالیکه ایالات متحدهی امریکا و طالبان بیش از هر زمان دیگری به یک توافق نزدیکاند، حملات طالبان در بزرگشهرها و مناطق روستایی افزایش یافته است.
دوشنبهشب (11 سنبله) آقای خلیلزاد در مورد متن توافقنامهی صلح میان طالبان و امریکا، از جمله کاهش خشونت در کابل و پروان صحبت میکرد که انفجار مهیبی کابل را تکان داد. انفجاری که دستکم جان 16 نفر را گرفت و حدود 100 تن دیگر را زخمی کرد.