شماری از دستههای انتخاباتی، اعضای کمیسیون انتخابات و نهادهای ناظر از کندی کار در کمیسیون انتخابات انتقاد میکنند و میگویند اگر کار به همین منوال پیش برود، اعلام نتایج ابتدایی انتخابات در 27 میزان ممکن نخواهد بود.
نور رحمان اخلاقی، عضو دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی به روزنامه اطلاعات روز گفت که روند کار کمیسیون «خیلی کند» است و دلیل آن هم این است که معلومات بهطور منظم و سریع به «سرور مرکزی» منتقل نمیشود.
به گفتهی آقای اخلاقی در صورتی که معلومات به مرکز جمعبندی الکترونیک منتقل نشود، زمینه برای تصفیه آرا فراهم نمیشود و این امر روی اعلام نتایج تأثیر خواهد گذاشت: «در صورتی که آرا تصفیه نشود، معنایش این است که وضعیتی پیش میآید که کمیسیون ممکن اعلام کند که اعلام نتایج ابتدایی در 27 میزان اعلام نخواهد شد.»
در همین حال، مولانا عبدالله، عضو کمیسیون انتخابات گفته است اگر معلومات بیومتریک انتخابات ششم میزان به همین منوال طی مراحل شود، اعلان نتایج ابتدایی انتخابات تا 27 میزان ناممکن است.
آقای عبدالله در تویتی نوشته است: «از جمله26 هزار و 568 محل رایدهی تا کنون معلومات «ابتدایی» 22 هزار و 400 دستگاه و معلومات نهایی 14هزار دستگاه بایومتریک به سرور مرکزی انتقال شده است. اگر معلومات بیومتریک چنین طی مراحل شود، اعلان نتایج انتخابات تا 27 میزان ناممکن میباشد.»
نهادهای ناظر نیز از کندی کار بررسی آرا و تأثیر آن روی اعلان نتایج ابراز نگرانی میکنند.
یوسف رشید، رییس فیفا، میگوید که کار کمیسیون در بخش اسکن فرم نتایج و انتقال آن به سیستم، خوب است، اما انتقال مشخصات بیومتریکی رأیدهندگان به سیستم با کُندی به پیش میرود.
کمیسیون انتخابات دلیل کندی کار را مشکل تخنیکی در «سرور مرکزی» که از سوی شرکت آلمانی «درملوگ» راهاندازی شده، عنوان کرده است.
علی افتخاری، معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات در مصاحبه با روزنامه اطلاعات روز مشکل تخنیکی در سرور مرکزی را تأیید کرد، اما گفت که این مشکل خیلی جدی نیست.
به گفتهی آقای افتخاری، مهندسان شرکت درملوگ، تا دو روز دیگر به افغانستان میرسد و این مشکل رفع خواهد شد: «در مجموع یک سری مشکلات وجود دارد که با رسیدن همکاران تخنیکی از همان شرکت آلمانی رفع خواهد شد.»
آقای افتخاری اضافه کرد که اگر کار با دقت به پیش برود و حتا اگر اعلان نتایج به تأخیر بیفتد، مسألهی جدی نیست: «اما اگر بر فرض بعضی کارهای که کمک میکند ما نتیجه خوب تر بگیریم، اگر تأثیر روی زمان اعلان نتایج هم داشته باشد، خیلی مسأله جدی نیست. ولی این اطمینان وجود دارد که نتایج ابتدایی در 27 میزان اعلان خواهد شد.»
آقای اخلاقی اما میگوید که تا کنون از این اطمینان وجود ندارد که مشکل تخنیکی است یا موضوع دیگری: «در تماسی که دیروز با شرکت درملوگ داشتیم، آنان گفتند که ممکن مشکل تخنیکی باشد، از همین رو آنان کارمندان تخنیکی خود را به افغانستان میفرستند. امیدواریم که مشکل تخنیکی باشد نه یک مشکل سیاسی و ساختهشده.»
دستهی انتخاباتی «دولتساز» به رهبری محمداشرف غنی اما کار کمیسیون را تا این دم قابل قبول میخواند و ابراز امیدواری میکند که کار کمیسیون با شفافیت به پیش میرود.
نجیب دانش، سخنگوی دستهی انتخاباتی دولتساز به روزنامه اطلاعات روز گفت: «تیم دولتساز در جایگاهی نیست که به یک نهاد مستقل اعتراض کند، تا هنوز بر کار کمیسیون انتقاد نداریم.»
مشکل تخنیکی چیست؟
کمیسیون انتخابات برای بررسی آرا در دو بخش کار میکند. بخش اول فورمهای نتایج کاغذی را که از ولایات به مرکز رسیده است، نخست اسکن و سپس وارد سیستم میکند و بخش دوم مربوط میشود به اطلاعات بیومتریکی رأیدهندگان که شامل نشان انگشت، عکس شخص و عکس تذکره است.
به گفتهی آقای اخلاقی، بخش دوم که انتقال مشخصات بیومتریکی رأیدهندگان است، با مشکل برخورده است و اکنون سرعت انتقال این مشخصات به سرور مرکزی که از سوی شرکت آلمان درملوگ در کمیسیون تعبیه شده، خیلی کند است: «وقتی که معلومات منتقل نشود، مشکلی که پیش میآید این است که آرای بیومتریکشده و بیومتریکنشده تفکیک و تشخیص نمیشود.»
آقای اخلاقی همچنین اضافه کرد که هنوز بهصورت روشن توضیح داده نشده است که آرای بیومتریکشده و بیومتریکنشده در کدام مرحله، تفکیک میشود: «ما بهصورت تکرار در این مورد خواهان وضاحت شدهایم و منتظر پاسخ آنان هستیم. کمیسیون تعهد کرده که آرا را تفکیک میکند، اما میکانیزمش را تا حالا توضیح ندادهاند.»
دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی در حالی از میکانیزم تفکیک آرای بیومتریکشده و نشده ابراز نگرانی میکند، که پیشتر کمیسیون انتخابات اعلام کرده بود که برای تفکیک این آرای سیاه و سفید میکانیزم مشخصی وجود دارد، طوری که نخست آرای بیومتریکشده از بیومتریکنشده تفکیک میشود و در مرحلهی بعدی، آرای بیومتریکشده نیز فلتر میشود.
از سویی کمیسیون انتخابات پیش از این بارها تأکید کرده است که آرای بیومرتیکنشده را به هیچ وجه، محاسبه نمیکند.
در همین حال کمیسیون انتخابات از دستههای انتخاباتی میخواهد که با پیشداوریها ذهنیت مردم نسبت به انتخابات را مغشوش نکند.
علی افتخاری، سخنگوی این کمیسوین تأکید کرد که نامزدان بگذارندکه کمیسیون طبق لوایح و قوانین انتخابات، کارش را به پیش ببرد: «اگر موارد و اشکالاتی در کار وجود داشته باشد، خواهش کمیسیون از نامزدان این است که کمیسیون را در امر مستندسازی و شریکسازی آن با کمیسیون شکایات کمک کند.»
انتقادهای از کندی کار کمیسیون انتخابات در حالی مطرح میشود که مطابق زمانبندی انتخابات، نتایج ابتدایی باید در 27 میزان و نتایج نهایی در 16 عقرب اعلان شود. حالا اما با توجه به نگرانیهای مطرحشده از سوی دستههای انتخاباتی، نهادهای ناظر و شماری از اعضای کمیسیون انتخابات، ممکن اعلان نتایج ابتدایی به تأخیر بیفتد.