سیگار یا اداره بازرس ویژه‌ی امریکا برای بازسازی افغانستان در گزارش تازه‌ای میگوید که بیش از 60 درصد تلفات نیروهای امنیتی افغانستان هنگام دفاع در برابر حملات طالبان رخ داده است، اما وزارت دفاع افغانستان میگوید که نیروهای امنیتی کشور از یک سال گذشته به این طرف از حالت دفاعی خارج و به حالت تهاجمی درآمده‌اند که این تغییر استراتژی جنگی باعث کاهش چشم‌گیر تلفات این نیروها در میدان‌های جنگ نسبت به گذشته شده است.
اداره سیگار هر سه ماه از وضعیت امنیتی و بازسازی افغانستان به کنگره امریکا گزارش می‌دهد. گزارش اخیر سیگار که روز پنج‌شنبه هفته‌ی گذشته منتشر شد، بررسی وضعیت امنیتی افغانستان در تابستان امسال (اول جون تا 31 اگست) را در بر می‌گیرد و آمار تلفات و حملات طالبان از مأموریت حمایت قاطع ناتو گرفته شده است. براساس آمارهای ارائه‌شده در این گزارش، تلفات نیروهای امنیتی افغانستان در این سه ماه نسبت به فصل مشابه سال گذشته پنج درصد و موثریت حملات طالبان در این فصل نسبت به اوایل سال جاری نیز پنج درصد افزایش یافته است. همچنان ۴۹ درصد حملات گروه طالبان این فصل توسط ناتو به‌عنوان حمله «موثر» طبقه‌بندی شده که نسبت به سه ماه اول امسال 42 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
تلفات دقیق نظامیان افغانستان مشخص نیست. سیگار میگوید که حکومت افغانستان از اکتبر ۲۰۱۷ آمار دقیق تلفات و شمار نیروهای ارتش و پولیس افغانستان را «محرمانه» طبقه‌بندی کرده و برای اطلاع عموم نشر نمی‌کند. کارشناسان نظامی نیز می‌گویند که دولت افغانستان اخیرا تلفات نیروهای امنیتی را پنهان نگه می‌دارند.
عملیات تهاجمی خالد؛ کدام روایت واقع‌بینانه‌تر است؟
رییس‌جمهور اشرف غنی در تاریخ چهارم دلو سال 1397 اعلام کرد که از ماه دسامبر ۲۰۱۴ میلادی که او به‌حیث رییس‌جمهور افغانستان تعیین شده، تا آن زمان بیش از ۴۵ هزار نیروی امنیتی افغانستان در جریان جنگ و درگیری‌ها کشته شده‌اند. آقای غنی در 22 عقرب همان سال با ارائه آمار 28 هزار نفری از تلفات نیروهای امنیتی افغانستان گفت که بیش‌تر این تلفات هنگام دفاع از مواضع ثابت و غیرمتحرک وارد شده است و حکومت درباره‌ی چگونگی جابه‌جاسازی نیروهای خود دوباره غور می‌کند.
دفتر شورای امنیت ملی افغانستان در عقرب 1397 اعلام کرد است که حملات تهاجمی نیروهای دفاعی و امنیتی افغان در برابر مخالفان مسلح دولت افزایش می‌یابد. اسدالله خالد، سرپرست جدید وزارت دفاع نیز در روز آغاز به کارش در این وزارت گفت که تا کنون نیروهای امنیتی در حالت دفاعی قرار داشتند. آقای خالد در نهم دلو همان سال اعلام کرد که حملات تهاجمی نیروهای ارتش بر لانه‌های گروه‌های تروریستی در کشور همچنان ادامه می‌یابد.
بعدتر کابینه حکومت افغانستان در ۱۳ حمل سال جاری «پلان امنیتی خالد» را تصویب کرد. این پلان برای بهبود وضعیت امنیتی در سراسر افغانستان به‌ویژه شهرها، شاهراه‌ها، سرکوب مخالفان مسلح دولت، شناسایی ساحات زیر تهدید، تأمین امنیت انتخابات، جلوگیری از تلفات غیرنظامیان و جابه‌جایی درست نیروها طراحی شده است. آن زمان سخن‌گوی وقت وزارت دفاع گفته بود که در پلان امنیتی خالد نظامیان افغان از حالت تدافعی به حالت تهاجمی می‌روند. همچنان در تاریخ دهم جدی سال گذشته، سخن‌گوی وزارت دفاع افغانستان گفته بود که افزایش حملات تهاجمی نیروهای امنیتی افغانستان بر مواضع طالبان روی سه هدف استوار است: کاهش تلفات نیروهای امنیتی و دفاعی؛ انتقال جنگ در جاهای که رهبری، هماهنگی و منابع مالی طالبان حضور دارند و زیر فشار گرفتن رهبران و فرماندهان طالبان که مانع روند صلحند تا آنان یا به روند صلح بپیوندند یا کشته شوند.
تأکید بر حمله‌های تهاجمی بر مواضح مخالفان مسلح دولت افغانستان تا جایی پیش رفت که اسدالله خالد، سرپرست وزارت دفاع یکی از شعارهای اصلی نیروهای امنیتی افغانستان «سر می‌دهیم ولی سنگر نمی‌دهیم» را به باد انتقاد گرفت و گفت که این شعار باید به شعار «سرش را می‌زنیم و سنگرش را می‌گیریم» تغییر کند.
هرچند حکومت افغانستان میگوید که نیروهای امنیتی در یک سال گذشته در استراتژی جنگی تهاجمی قرار داشتند، اما سیگار میگوید که بیش از 60 درصد تلفات نیروهای امنیتی افغانستان هنگام دفاع در برابر حملات طالبان رخ داده است. کارشناسان نظامی نیز می‌گویند که نیروهای امنیتی بیش‌تر در دفاع از مواضع و پاسگاه‌های‌شان کشته شده‌اند، نه در جریان حملات تهاجمی.
تمیم عاصی، معاون پیشین وزارت دفاع در امور پالیسی و استراتژی در صحبت با اطلاعات روز میگوید که براساس دکترین جنگ تلفات همیشه به‌دنبال تهاجم اتفاق می‌افتد نه هنگام دفاع، اما در وضعیت فعلی افغانستان این مسأله فرق می‌کند.
آقای عاصی می‌افزاید چون بیش‌تر عملیات‌های تهاجمی را نیروهای ویژه ارتش، کماندوها و نیروهای هوایی انجام می‌دهد، اگر تلفات از این نیروها باشد، روایت حکومت افغانستان صحیح است، اما اگر تلفات از نیروهای متعارف دیگر یا صنوف دیگر امنیتی و دفاعی افغانستان باشد روایت سیگار درست است.
همزمان عاصی میگوید که براساس اطلاعات او، تلفات بیش‌تر از نیروهای دیگر امنیتی (غیر از کماندو، نیروهای ویژه و هوایی) است که بر پاسگاه‌ها، پایگاه‌ها و کاروان‌های آنان حمله می‌شود: «در این صورت عمدتا روایت سیگار از تلفات نیروهای امنیتی افغانستان درست است که تلفات در هنگام دفاع اتفاق می‌افتد، به‌خاطری که بیش‌تر نیروها در ایست‌های بازرسی، پاسگاه‌ها و قرارگاه‌های نظامی‌اند یا بر کاروان آن‌ها حمله می‌شود. روی این ملحوظ است که تلفات بلند است.»
جاوید کوهستانی، آگاه امور نظامی در صحبت با اطلاعات روز میگوید که دولت افغانستان همواره گزارش‌های سیگار در مورد مبارزه با فساد، مواد مخدر، حکومت‌داری و دیگر مسایل افغانستان را رد کرده است و در این اواخر نیز دولت افغانستان تلفات نیروهای امنیتی را پنهان می‌کند و نمی‌خواهد که به‌صورت عمومی نشر شود.
آقای کوهستانی گزارش اخیر سیگار در مورد تلفات نیروهای امنیتی افغانستان را دقیق و واقع‌بینانه‌تر می‌داند و میگوید که بیش‌ترین تلفات نیروهای امنیتی افغانستان در پاسگاه‌های دفاعی اتفاق می‌افتد، نه در جریان عملیات تهاجمی: «مجموع تلفات بیش‌تر در پاسگاه‌های ثابت یا در خطوط دفاعی است که طالبان بر آن‌ها حملات تعرضی داشتند. در این چند روز در جوزجان، فاریاب، خان آباد، بورکه [ده‌ها نظامی] کشته شدند.»
کوهستانی همچنان میگوید که پس از تغییر در رویکرد جنگی نیروهای امنیتی افغانستان، عملیات تهاجمی این نیروها نسبت به سال گذشته بیش‌تر شد، اما با آن هم به مناطقی محدود بود، گاهی تلفات غیرنظامیان را به‌دنبال داشت و دست‌آوردی خاصی در پی نداشته است: «بعد از پیش‌رفت مذاکرات امریکا با طالبان، حکومت افغانستان که خود را در انزوا می‌دید، عملیات تهاجمی را اختیار کرد. عملیات تهاجمی قطعا زیاد شده است، اما این به معنای آن نیست که تلفات [نیروهای امنیتی افغانستان] کم شده باشد.»
حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان به‌تازگی در نشست خبری در کابل گفت که افغانستان فعلا در وضعیت بهتر امنیتی قرار دارد و در سال جاری نیروهای امنیتی کشور چهار موج حملات طالبان را ناکام کردند. آقای محب افزود که طالبان در وضعیت خوب جنگی و روایتی قرار ندارند، عملیات نیروهای امنیتی ادامه می‌یابد و در ولسوالی‌هایی عملیات می‌شود که در سال‌های گذشته در کنترل طالبان قرار داشت.
افزایش تلفات غیرنظامیان در افغانستان
بهبود وضعیت امنیتی در سراسر افغانستان به‌ویژه شهرها، شاهراه‌ها، سرکوب مخالفان مسلح دولت، شناسایی ساحات زیر تهدید، تأمین امنیت انتخابات، جلوگیری از تلفات غیرنظامیان و جابه‌جایی درست نیروها از اهداف عمده‌ی «پلان عملیاتی خالد» نیروهای امنیتی افغانستان در سال 1398 بود. اما گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که تشدید جنگ در افغانستان تلفات غیرنظامیان را نیز به‌شدت بالا برده است.
هیأت معاونت سازمان ملل متحد (یوناما) با نشر گزارش خود از تلفات غیرنظامیان در 9 ماه اول سال 2019 میلادی در افغانستان اعلام کرد که تلفات غیرنظامیان در این بازه زمانی نسبت به زمان مشابه در سال گذشته 42 درصد افزایش یافته است. براساس گزارش یوناما، در این 9 ماه دو هزار و ۵۶۳ غیرنظامی در افغانستان کشته و پنج هزار و ۶۷۶ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند. این نهاد با ابراز نگرانی از بالابودن تلفات غیرنظامیان در ۹ ماه نخست سال جاری میلادی گفت تلفات غیرنظامیان به بالاترین سطح خود رسیده است.
گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز نشان می‌دهد که تلفات غیرنظامیان در شش ماه نخست سال جاری خورشیدی به‌گونه‌‌ی بی‌پیشینه‌ای افزایش یافته است. در جریان شش ماه نخست سال جاری خورشیدی یک‌هزار و ۶۱۱ غیرنظامی کشته و چهارهزار و ۸۷۶ نفر دیگر زخمی شده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که تلفات غیرنظامیان نسبت به زمان مشابه در سال گذشته، بیش از هشت درصد افزایش یافته است. کمیسیون حقوق بشر میگوید شش ماه نخست سال جاری خورشیدی، خونین‌ترین ماه‌ها برای غیرنظامیان در افغانستان بوده است. عامل ۷۵ درصد تلفات غیرنظامیان گروه طالبان، عامل ۱۱ درصد آن نیروهای دولتی و حامیان بین‌المللی آن، عامل سه درصد تلفات غیرنظامیان گروه تروریستی داعش و عامل ۱۰ درصد دیگر مشخص نشده است.