پس از تصفیهی آرای بیومتریکشده توسط شرکت درملوک، قرار بود همین روزها بازشماری آرای هزاران محلی که به بازشماری ضرورت دارد، آغاز شود، اما سرنوشت 137 هزار رای قرنطینشده توسط درملوک، معلوم نشده و این مسأله زمان آغاز بازشماری آرا را نیز در هالهای از ابهام قرار داده است.
یکی از سخنگویان کمیسیون مستقل انتخابات روز یکشنبه به اطلاعات روز گفته بود کمیسیون انتخابات در پایان روز یکشنبه در مورد آغاز بازشماری آرا و تعداد دقیق محلاتی که باید بازشماری شوند، تصمیم میگیرد، اما تا کنون کمیسیون در این مورد تصمیم نگرفته است و معلوم نیست که روند بازشماری آرا چه زمانیآغاز خواهد شد.
تا حالا شمار محلاتی که به بازشماری میرود، مشخص نیست. کمیسیونهای ولایتی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی فیصله کردهاند تا یکهزار و ۸۴۴ محل رایدهی در 10 ولایت بازشماری شوند. نهادهای ناظر میگویند افزون به این تعداد محل، با توجه به تفاوت بلند چندصدهزاری در ارقام آرای بیومتریکشده و بیومتریکنشده، ممکن هزاران محل به بازشماری برود.
شماری از ناظران نهادهای ناظر در کمیسیون مستقل انتخابات میگویند که تا کنون معلوم نیست که بازشماری چه وقت آغاز میشود و سرنوشت 137 هزار رای قرنطینشده نیز مشخص نیست. ناصر ناصریزاده از بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) در صحبت با اطلاعات روز میگوید روند بازشماری آرا بهدلیل معلومنشدن سقف آرای بیومتریکشده معطل است و سه روز میشود که هیچ اطلاعاتی در مورد پیشرفت کارها وجود ندارد.
به گفتهی او، کمیسیون انتخابات یکشنبهشب به شرکت درملوک ایمیل ارسال کرده که در مورد 137 هزار رای قرنطینشده، توضیحات بیشتر بدهد، اما تا سقف آرای بیومتریکشده مشخص نشود، روند بازشماری آرا آغاز نمیشود، اگر آغاز شود نیز بیمعنا است: «سه- چهار نفر تیم تخنیکی کمیسیون در حال مقایسه آرای دیجیتل سنتر و دیتا سنتر هستند که بعد از آن معلوم میشود کدام محلات به بازشماری نیاز دارد. مقایسه روی سه موضوع دیتا سنتر، دیجیتل سنتر و گزارش شرکت درملوک از اطلاعات بیومتریک رأیدهندگان انجام میشود. تا این اطلاعات مقایسه نشود، رفتن به بازشماری بیمعنا است.»
کمیسیون انتخابات روز شنبه، 11 عقرب اعلام کرد که شرکت درملوک از مجموع یک میلیون و ۹۲۹ هزار و ۳۳۳ رای بیومتریکشده، ۸۶ هزار و ۲۲۶ رای را بیاعتبار تشخیص کرده است. اورنگزیب، یک عضو کمیسیون انتخابات گفت که ۱۳۷ هزار رای بیومتریکشده نیز از سوی این شرکت قرنطین شده است. به گفتهی او، بهدلیل فرستادن فورم نتایج بدون درج معلومات و استفاده همزمان از دستگاههای اصلی و احتیاطی و ارسال معلومات هر دو به سرور مرکزی از سوی شرکت درملوک قرنطین شده است. ناصر ناصریزاده میگوید که این تعداد آرا بهدلیلی قرنطین شده که مطابق به لایحه و میکانیزم به سرور مرکزی شرکت درملوک انتقال نیافته است: «هنوز چگونگی قرنطینشدن این تعداد آرا از سوی شرکت درملوک اطلاعی وجود ندارد.»
همزمان آقای ناصریزاده میافزاید که هرچند کمیسیون بهلحاظ تخنیکی، برنامه و لوجیستیک آمادهی بازشماری است، اما وضعیت فعلی نگرانکننده است و ممکن است کمیسیون نتواند در 23 عقرب به یک فیصلهی قابل قبول برای مردم افغانستان در مورد نتیجهی ابتدایی دست یابد. قرار بود نتیجهی ابتدایی انتخابات در 27 میزان اعلام شود، اما کمیسیون در این تاریخ نتوانست و 23 عقرب را تاریخ جدید برای اعلام نتایج ابتدایی اعلام کرد.
یوسف رشید، رییس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانهی افغانستان در صحبت با اطلاعات روز میگوید از آنجایکه تفاوت میان آرای بیومتریک و غیربیومتریک حدود800 هزار رای است، بنابراین باید این آرا در بازشماری از صندوقها خارج شود: «تفاوت کلان میان آرای بیومتریک و غیربیومتریک وجود دارد. فعلا یک میلیون و 800 هزار رای بیومتریک است درحالیکه قبلا کمیسیون میزان آرا را دو میلیون و چندصدهزار گفته بود. یک بار از کمیسیون شنیدم که گفت از 29 هزار محل اوراق نتایج آرای 17 هزار محل با معلومات بیومتریک همخوانی دارد. آرای محلات دیگر باید شناسایی و بازشماری شود.»
همزمان آقای رشید میگوید که با توجه به پایینآمدن سطح مشارکت در انتخابات، کمیسیون با بازشماری 8 یا 9 میلیون رای طرف نیست و بازشماری بخشی از 1.8 میلیون رای با امکانات محدود نیز ممکن است، به شرط اینکه کمیسیون انتخابات روند را درست مدیریت کند: «من زیاد بدبین نیستم. ممکن کارها زود زود خلاص شود.»
سرنوشت انتخابات در دست شرکت درملوک
از سوی هم شماری از نهادهای ناظر میگویند که شرکت درملوک در مورد قرنطینکردن 137 هزار رای بیومتریکشده توضیح کافی نداده و با ابهام سرنوشت انتخابات را در دست گرفته است. این نهادها میگویند که نخست این شرکت 137 هزار رای را قرنطین کرد، اما در گزارش اخیر خود به کمیسیون انتخابات آرای معتبر را یک میلیون و ۸۴۳ هزار و ۱۰۷ رای گفته و ۸۶ هزار و ۲۲۶ رای بیاعتبار اعلام کرد. به گفتهی این نهادها، تفاوت ارقام و دلایل ناکافی در مورد 137 هزار رای قرنطینشده از سوی این شرکت باعث ایجاد اختلاف میان دستههای انتخاباتی شده است.
ناصر ناصریزاده از بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) در صحبت با اطلاعات روز میگوید که فعلا سرنوشت انتخابات در دست شرکت آلمانی درملوک قرار داد و از اختیار کمیسیون مستقل انتخابات که تنها نهاد مسئول در این زمینه است، خارج است. به گفتهی او، فعلا پروسه از دست کمیسیون انتخابات خارج است، درحالیکه طبق ماده 156 قانون اساسی، کمیسیون انتخابات یگانه مرجع برگزاری انتخابات است: «در وضعیت فعلی انگشت اتهام و ابهام به سمت کمپنی درملوک گرفته میشود. باید حداقل تعریف مشخص از کارکردهای کمپنی درملوک وجود داشت باشد، در غیر آن در وضعیت ابهامآمیز پیش میرویم.»
همزمان برخی از دستههای انتخاباتی روند تصفیه آرای بیومتریکشده توسط شرکت درملوک را ناتکمیل عنوان میکنند و تأکید دارند تا زمانیکه روند تصفیه آرا تکمیل و آرای غیرمعیاری از دور خارج نشود، روند بازشماری آرا نباید آغاز گردد.
دستهی انتخابات «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله میگوید که 137 هزار رای قرنطینشده، مبهم و باطل است.
نور رحمان اخلاقی، مسئول فنی این دستهی انتخاباتی روز دوشنبه در نشست خبری گفت که کمیسیون در مطابقت با قانون انتخابات و طرزالعمل این تعداد رای را از دور خارج کند: «موارد قانونی را با کمیسیون در یک جلسه شریک کردیم. پاسخ نداشتند و گفتند که معلومات را در این زمینه جمعآوری در مورد آن تصمیم میگیریم.»
افزون به این این دستهی انتخابات خواستار ابطال حدود 200 هزار رای دیگر نیز است. آقای اخلاقی میگوید که حدود صدهزار رای خارج از زمان رایدهی، حدود ۷۰ هزار رای از مجرای عکس از روی عکس و عدم تفکیک عکسهای همسان به اساس استندردهای پذیرفتهشده نیز باطل شود. به گفتهی او، این تعداد آرا مطابق قانون نیست، در مورد آن توضیح روشن وجود ندارد و باید از دور خارج شود.
اما تیم دولتساز میگوید، هیچ رایای در قرنطین نیست و 137 هزار رای که گفته میشود در قرنطین است به سرور مرکزی وارد شده است. جمال ناصر اصولی، معاون کمیته فرهنگی-رسانهای تیم دولتساز در صحبت با اطلاعات روز میگوید، شرکت درملوک بررسی کرده و تشخیص داده که 137 هزار رای، آرای پاک هستند. به گفتهی آقای اصولی تیم ثبات و همگرایی بهدنبال تخریب است و میخواهد که انتخابات را به دور دوم ببرد: «تیم ثبات و همگرایی کدام مسایلی دارد که میخواهد غیرقانونی رایهای که باطل نیست، بیاعتبار قرار دهد. این وظیفه تیم ثبات و همگرایی نیست، وظیفه کمیسیون انتخابات است که کدام رای باطل است و کدام رای باطل نیست.»