درحالیکه کمیسیون انتخابات از آغاز روند بازشماری آرا خبر داده است، شماری از دستههای انتخاباتی بهشمول تیم «ثبات و همگرایی» این روند را تحریم کردهاند.
دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی میگوید که هنوز ابهامها در مورد آرای معتبر و غیرمعتبر رفع نشده است. این دستهی انتخاباتی روند بازشماری آرا را تحریم کرده است و بر رفع این ابهامها پیش از آغاز این روند تأکید میکند.
نهادهای ناظر و آگاهان امور نیز از کمیسیون انتخابات میخواهد که در مورد نگرانیهای دستههای انتخاباتی و مردم افغانستان وضاحت دهد. دستهی انتخاباتی «دولتساز»، به رهبری رییسجمهور غنی اما آغاز روند بازشماری را قانونی خوانده و بر ادامهی آن تأکید میکند.
کمیسیون انتخابات اعلام کرده است که روند بستهبندی مواد مورد نیاز برای بازشماری و به همین ترتیب اعزام هیأت تفتیش و بازشماری به 34 ولایت افغانستان در حضور 30 تن از ناظران و رسانههای ملی و بینالمللی آغاز شده است.
براساس فیصلهی کمیسیون انتخابات قرار است هشتهزار و 255 محل در 34 ولایت افغانستان بازشماری شود. شمار محلهای که قرار است بازشماری شود، تقریبا یکسوم، تمامی محلهای رأی است که در روز انتخابات باز بود. براساس اطلاعات کمیسیون انتخابات در روز رأیدهی بیش از 25 هزار محل در سراسر افغانستان باز بوده است.
کمیسیون انتخابات از تمامی طرفهای دخیل در روند انتخابات خواسته است که در این روند کمیسیون را همکاری کنند.
کمیسیون در حالی روند بازشماری آرا را آغاز کرده است که دستهی انتخاباتی «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله، مدعی است که هنوز آرای تکراری و خارج از زمان و دیگر آرای تقلبی تصفیه نشده است. افزون بر این، تیم ثبات و همگرایی گفته است که دوهزار و ۴۳۲ محل رأیدهی دیگر نیز که هیچ کسی از موجودیت آنها اطلاعی نداشت و هیچگونه معلومات بیومتریکی در مورد آنها وجود ندارد، براساس تصمیم جدید کمیسیون انتخابات، شامل روند بازشماری آرا شده است.
هنوز اختلاف بر سر حدود ۳۰۰ هزار رای میان کمیسیون انتخابات و دستهی ثبات و همگرایی حل نشده است.
از نظر دستهی ثبات و همگرایی «چهار نوع» رای تقلبی است و این دستهی انتخاباتی تحت هیچ شرایطی آن را نخواهد پذیرفت. شورای رهبری ثبات و همگرایی از کمیسیون انتخابات خواسته است تا به «مطالبات قانونی این تیم رسیدگی کند.»
دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی گفته است که ۱۳۷ هزار و ۶۳۰ رأی مبهم و ناشناخته در بخش قرنطین دستگاه شرکت درملوگ، ۱۰۲ هزار و ۱۲ رأی خارج از زمان رأیدهی، آرای عکس از روی عکس و عکسهای تکراری که هنوز تصفیه نشده و آرای بالغ به ۷۰۰ دستگاه و کارتهای حافظهی دستگاههای بیومتریک گمشده چهار نوع آرایی است که قابل پذیرش نمیباشد.
پیشتر عبدالعزیز ابراهیمی، سخنگوی کمیسیون انتخابات اما به روزنامه اطلاعات روز گفته بود که شرکت درملوگ آرا را براساس پیآرکودهای تکراری، نشان انگشت تکراری، استیکر تکراری، عکس تکراری، عکس زیر سن، عکس از روی عکس و استفادهی رای پیش از ساعت هفت صبح و بعد از ساعت پنج عصر روز ششم میزان، تفکیک و تصفیه کرده است.
بر اساس اطلاعات کمیسیون انتخابات، شرکت درملوگ، یک میلیون و ۸۴۳ هزار و ۱۰۷ رای معتبر تشخیص کرده است.
کمیسیون انتخابات اعلام کرده بود که در روز سهشنبه (۱۴ عقرب) روند بازشماری بخشی از آرای انتخابات ریاستجمهوری را آغاز میکند، اما دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی با آغاز روند بازشماری آرا مخالفت کرده و گفته است نخست باید آرا بهصورت کامل تصفیه شود.
در همین حال یک عضو کمیسیون انتخابات نیز بر شفافیت و رعایت اسناد تقنینی انتخاباتی تأکید دارد. مولانا محمد عبدالله گفته است که «واضحشدن آدرس ۱۳۷۶۳۰رای معلق، تعین سرنوشت ۱۰۲۰۱۲ رای استعمالشدهی خارج از زمان انتخابات، مشخصشدن محلات قابل بازشماری با تفکیک آرای سالم و بیاعتبار، ترتیب پلانهای عمومی و فرعی بازشماری به سطح مرکز و ولایات و تایید آنها از جانب کمیسیون از جمله لازمههای بازشماری میباشد که بدون آنها روند بازشماری مشکلزا میشود.»
دستهی ثبات و همگرایی، تصمیم اخیر کمیسیون مبنی بر آغاز روند بازشماری را «قانونشکنی» خوانده و آن را تحریم کرده است. رهبری این تیم از ناظرانش در ولایات خواسته که تا روشنشدن موضوع، از اشتراک در روند بازشماری خودداری کنند.
گفته میشود که شماری از دستههای انتخاباتی دیگر مثل دستهی انتخاباتی عدالت و امنیت به رهبری رحمتالله نبیل و «صلح و عدالت اسلامی» به رهبری گلبدین حکمتیار، نیز روند بازشماری آرا را تحریم کردهاند.
دستهی انتخاباتی «دولتساز» به رهبری رییسجمهور غنی اما میگوید که نسبت به روند بازشماری آرا ملاحظهای ندارد و هر اقدامی که مطابق قانون انتخابات انجام شود، برای این دسته قابل پذیرش است.
جمال ناصر اصولی، سخنگوی دستهی انتخاباتی دولتساز در صحبت به روزنامه اطلاعات روز گفت که کمیسیون تا کنون عمل خلاف قانون انجام نداده است و اگر کار غیرقانونی هم انجام شد، این دستهی انتخاباتی به مرجع اصلی شکایت که کمیسیون شکایات انتخاباتی است مراجعه میکند.
کمیسیون وضاحت دهد
در همین حال شماری از نهادهای ناظر از کمیسیون میخواهد که در مورد نگرانیهای دستههای انتخاباتی، مردم افغانستان و نهادهای ناظر نسبت به تفکیک آرای پاک از ناپاک و روند بازشماری آرا وضاحت دهد.
زبیر حبیبزاد، سخنگوی بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) میگوید که هنوز بهعنوان یک نهاد ناظر نمیداند که جزئیات گزارش درملوگ به کمیسیون و در کل سقف آرای معتبر و پاک چقدر است.
آقای حبیبزاده تأکید کرد که اگر کمیسیون پیش از بازشماری در مورد نگرانیهای دستههای انتخاباتی و ابهامهایی که در مورد آرای پاک و ناپاک وجود دارد پاسخ ندهد، ممکن بحران تازهای کلید بخورد: «ممکن بحران 2014 یک بار دیگر تکرار شود.»
عزیز رفیعی، رییس مجمع جامعه مدنی افغانستان (مجما) هشدار میدهد که اگر میان دستههای انتخاباتی و کمیسیون انتخابات در مورد آغاز روند بازشماری تفاهم نشود، در نهایت شماری از دستههای انتخاباتی، نتیجهی انتخابات را نخواهند پذیرفت و این امر به بیباوری مردم نسبت به انتخابات در کشور منجر خواهد شد.
ضیای رفعت استاد دانشگاه، میگوید که کمیسیون مسئولیت دارد که با استدلال منطقی و براساس قوانین، مقررات و لوایح انتخاباتی نامزدان ریاستجمهوری را نسبت به آنچه انجام میدهد، متقاعد کند: «کمیسیون اگر نتواند نامزدان را متقاعد کند، معنایش این است که کارشیوهای که در پیش گرفته است، مبنای منطقی و قابل قبولی نداشته است.»
با توجه به اختلاف بر سر آغاز روند بازشماری میان کمیسیون انتخابات و دستههای انتخاباتی بهنظر میرسد کمیسیون قادر نخواهد بود که نتیجهی ابتدایی انتخابات را به تاریخ معین آن (23 عقرب) اعلام کند. حتا اعضای کمیسیون نسبت به اعلام نتیجهی ابتدایی به تاریخ 23 عقرب تردید دارند. مولانا عبدالله، عضو کمیسیون انتخابات بهتازگی گفته است: «با توجه به ظرفیت کاری که داریم، مسیر راه و مشکلاتی که پیش رو داریم بهنظر من اعلام نتایج ابتدایی به تاریخ ۲۳ عقرب ممکن نخواهد بود.»