نشست مشورتی کمیسیون مستقل رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی و اطمینان این کمیسیون از معتبر شناختن «تنها آرای بیومتریکی استفاده‌شده در ساعات رسمی روز انتخابات» بن‌بست انتخابات را شکست و پس از آن تیم انتخاباتی «ثبات و همگرایی» از هوادارن خود خواست که اجازه دهند تا کمیسیون انتخابات بازشماری و تفتیش آرا را در هفت ولایت باقی‌مانده انجام دهد.
تیم «ثبات و همگرایی» قبلا می‌گفت که نخست 300 هزار رای «غیرمعیاری و مشکوک» از دور خارج شود و بعد تفتیش و بازشماری آغاز شود. اکنون میگوید که 137 هزار معلومات بیومتریکی باید به تفتیش ویژه راجع شود. همچنان تصمیم اخیر رهبری این تیم نشان می‌دهد که «ثبات و همگرایی» کوتاه آمده و راضی به تکمیل بازشماری است و امید دارد که کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی بخشی از 300 هزار رای را باطل کند.
روند بازشماری و تفتیش آرا در ۱۸ عقرب آغاز شد و از همان آغاز با مخالفت شماری از تیم‌های انتخاباتی از جمله «ثبات و همگرایی» همراه شد. هوادارن «ثبات و همگرایی» با راه اندازی تظاهرات در ولایت‌های مختلف به تصمیم کمیسیون انتخابات اعتراض کردند و در ولایت‌های پنجشیر، بغلان، تخار، بدخشان، جوزجان، سرپل و فاریاب نگذاشتند که کمیسیون آرای این ولایت‌ها را بازشماری و تفتیش کند.
جنجال‌ها بر سر بازشماری و تفتیش آرا و منازعه بر سر حدود 300 هزار رای هفته‌ها انتخابات را به بن‌بست کشانده بود. هرچند کمیسیون مستقل انتخابات نیز به تاریخ ۱۷ قوس نشست مشابه با نشست کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخابات را برگزار کرد، اما آن نشست موفق به یافتن راه حل برای بن‌بست انتخابات نشد.
زهره بیان شینواری، رییس کمیسیون مستقل رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در شروع برنامه گفت: «تنها آرای بیومتریک‌شده که در ساعات تعیین‌شده‌ی روز انتخابات اعتبار دارد … تنها راه خروج از این بن‌بست را اجرا و تطبیق مو‌به‌موی طرزالعمل‌ها، لوایح و قوانین می‌دانیم.»
ظاهرا این صحبت‌های اطمینانی از تأمین شفافیت انتخابات، «ثبات و همگرایی» را قانع کرد که بگذارد کمیسیون انتخابات روند بازشماری و تفتیش را در هفت ولایت باقی‌مانده تکمیل کند.
عبدالله عبدالله، رهبر دسته‌ی انتخاباتی «ثبات و همگرایی» پس از نشست کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، در شام روز جمعه در نشست خبری از هوداران خود خواست که اجازه‌ی بازشماری در این ولایت‌ها را بدهند. آقای عبدالله افزود که کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی گفت که تنها آرایی بیومتریک که در زمان معیّن در صندوق ریخته شده، اعتبار دارد: «خواست ما هم چنین است که مطابق قانون است.»
به گفته‌ی او، وقتی کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، این اطمینان را داد و از طرف‌های انتخاباتی خواستار انعطاف شد، «ثبات و همگرایی» بعد از مشوره‌های کافی تصمیم گرفت که روند بازشماری تکمیل شود: «ما فقط خواستیم یک حسن نیت نشان دهیم و مجالی باشد برای هردو کمیسیون تا کمیسیون انتخابات تصویب و فیصله‌ی غیرقانونی خود را تجدید نظر کند و کمیسیون شکایات انتخاباتی که مسئولیت دارد در چارچوب صلاحیت‌های خود عمل کند.»
محمد ناطقی، عضو رهبری تیم «ثبات و همگرایی» در صحبت با اطلاعات روز میگوید که رییس کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در نشست روز جمعه صریحا دو موضوع را اعلام کرد: یکی این که این کمیسیون رای بیومتریک‌شده را قبول دارد و دوم این که رای خارج از زمان قانونی را قبول ندارد.
آقای ناطقی افزود اگر کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی به این موضع خود پابند باشد، یک گام بزرگ است و خواست «ثبات و همگرایی» نیز این است. به گفته‌ی او، این تیم براساس این «قولِ» کمیسیون حاضر شد، اجازه بازشماری در هفت ولایت را بدهد: «مسأله‌ی توافق تیم ثبات و همگرایی با کمیسیون شکایات انتخاباتی نیست. ما اظهارات رسمی آن‌ها را مبنا قرار می‌دهیم. ما فعلا امیدواریم کمیسیون شکایات بر موضع روز جمعه خود باقی بماند. یعنی این امیدواری زیاد است.»
«نتیجه‌ی تقلب، چه قسمی، چه ابتدایی و چه نهایی را نمی‌پذیریم»
آقای عبدالله همچنان روز شنبه، 23 قوس با نشر اعلامیه‌ای ضمن تأکید بر صحبت‌های روز جمعه خود گفت که «ثبات و همگرایی» اين تصمیم را به‌دلیلی گرفته که بهانه را از آن‌هایی که خود تقلب کرده‌اند، اما ملامتی را به‌دوش این تیم می‌اندازند، بگیرد.
آقای عبدالله توضیح داده که تصمیم اخیر این تیم به‌معنای پذیرفتن آرای غیرقانونی نیست: «آیا تفتیش و بازشماری آرای هفت ولایت به این معناست که ٣٠٠ هزار رای تقلبی و مشکوک، قانونی است؟ به هیچ صورت! در این مورد ما خواستار بازشماری و تفتیش ویژه هستیم. بار ديگر تأكيد مى‌کنیم که هیچ نوع نتیجه یتقلبی، چه قسمی، چه ابتدایی و چه نهایی را نمی‌پذیریم.»
آقای عبدالله در کنفرانس شام جمعه هشدار داد که اجازه نمی‌دهد کسی براساس آرای تقلبی حکومت کند: «این قدرت را داریم که اگر کسی خواست با تقلب حکومت کند، جلوش را بگیریم. تا اخر ایستاد هستیم و حق را در جایش می‌نشانیم.»
نهادهای ناظر و کمیسیون رسیدگی به شکایت‌انتخاباتی چه می‌گویند؟
نهادهای ناظر بر انتخابات از برگزاری جلسه روز جمعه و تصمیم اخیر تیم «ثبات و همگرایی» استقبال می‌کنند. کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در پاسخ به این پرسش که این کمیسیون چگونه موفق شد بن‌بست انتخاباتی را حل کند، میگوید که کمیسیون شکایات همواره بر تطبیق قانون تأکید دارد و با راه‌اندازی رای‌زنی‌ها میان طرف‌های منازعه در نشست روز جمعه، توانست بن‌بست موجود را رفع کند.
محمدرضا فیاض، معاون سخن‌گوی کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در صحبت با اطلاعات روز میگوید این کمیسیون معتقد است در مواقعی که همه‌ی طرف‌ها از قانون صحبت می‌کنند و مسایل تخنیکی بسیار پیچیده است، گفت‌وگو و مباحثه مبتنی بر قانون می‌تواند راه برون‌رفت باشد.
آقای فیاض در پاسخ به این پرسش که آیا کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی فراتر از موضع روز جمعه‌ی این نهاد به تیم «ثبات و همگرایی» وعده‌ی ابطال 300 هزار رای را داده است یا خیر؟ گفت این کمیسیون پس از اعلام نتیجه‌ی ابتدایی در مورد 300 هزار رای حکم خود را صادر می‌کند: «خارج از این موضوع چیزی دیگر نیست.»
او افزود این کمیسیون قبلا نیز با قاطعیت اعلام کرده بود که نخست روند بازشماری تکمیل، نتایج ابتدایی اعلام و سپس تکت‌های انتخاباتی شکایت‌های خود را ثبت کنند: «امیدواری ما این است که بازشماری در هفت ولایت انجام و نتایج ابتدایی اعلام شود.»
یوسف رشید، رییس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) در صحبت با اطلاعات روز میگوید که تیم «ثبات و همگرایی» می‌خواست خواست‌های قانونی خود را به مردم برساند و در دو نشست تا حدی برای این تیم فرصت ایجاد شد که دلایل خود را با مردم و نهادهای ذیربط شریک کند.
آقای رشید افزود جلسه روز جمعه و تصمیم اخیر «ثبات و همگرایی» یک پیشرفت خوب است و کمیسیون انتخابات می‌تواند روند تفتیش و بازشماری را در هفت ولایت تکمیل کند تا زمینه‌ای برای اعلام نتیجه‌ی ابتدایی مساعد شود. به گفته‌ی او، بعد از آن کمیسیون رسیدگی شکایت‌های انتخاباتی می‌تواند به موارد اعتراضی مطابق صلاحیت و توانایی خود رسیدگی و عدالت انتخاباتی را تأمین کند.
نورستانی: 700 هزار رای را سیستم باطل کرد، دیگر نمی‌شود
ظاهرا «ثبات و همگرایی» امید دارد که کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی حدود 300 هزار رای مورد منازعه را باطل کند. براساس همین امید به کمسیون انتخابات اجازه داد که روند بازشماری و تفتیش آرا را تکمیل کند. از جمع این 300 هزار رای، 137 هزار آن معلومات بیومتریکی رای‌دهندگان است که از سوی شرکت درملوک قرنطین شده بود. 102 هزار آن معلومات بیومتریکی است که از سوی شرکت درملوک خارج از زمان قانونی رای‌دهی (ساعت هفت صبح الی پنج عصر ششم میزان) گزارش شده است. بخشی از آرا، مربوط به دوهزار و 423 محلی است که کمیسیون گفته دستگاه‌های بیومتریک یا حافظه‌ی دستگاه‌های مربوط این محلات مفقود شده است. یعنی آرای این محلات معلومات بیومتریکی ندارد.
معلوم نیست در هفته‌های بعدی و پس از اعلام نتیجه‌ی ابتدایی، این آرا باطل خواهد شد یانه. اما حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون انتخابات در نشست روز جمعه هرچند گفت که آرای بیومتریکی خط قرمز این کمیسیون است، اما افزود که 700 هزار رای باطل‌شده و بیش‌تر از آن باطل نخواهد شد: « 700 هزار رای را سیستم باطل کرده، ازی کرده اضافه‌تر دیگر نمیشه.»
اشاره خانم روستانی به آرایی‌ست که پس از مشخص‌شدن سقف معلومات بیومتریکی رای‌دهندگان، سقف اعلام‌شده‌ی قبلی (بیش از دو نیم میلیون) بی‌اعتبار شد. یعنی 700 هزار رای از دور خارج شد.
پس از این سخنان خانم نورستانی، نمایندگان شماری از دسته‌های انتخاباتی خواستار شناسایی عاملان 700 هزار رای تقلبی شدند. آنان گفتند که کمیسیون انتخابات باید روشن کند که این مقدار آرا چه زمانی شناسایی و حذف شده و به نفع چه کسی استفاده شده است.