درحالی‌که گفت‌وگوهای صلح میان طالبان و ایالات متحده در دوحه پس از آن‌که امریکا حدود چهار ماه پیش آن را متوقف کرد، دوباره از سر گرفته شده و احتمال رسیدن به یک توافق و برقراری آتش‌بس مطرح است، این‌جا در افغانستان، درگیری‌ها میان نیروهای دولتی و جنگ‌جویان طالب شدت گرفته است.
تنها در چهار روز گذشته 41 سرباز ارتش و نیروهای خیزش مردمی در ولایت‌های هلمند، جوزجان و تخار کشته شده‌اند.
جنگ‌جویان طالب روز شنبه هفته‌ی جاری بر یک پاسگاه ارتش در ولسوالی سنگین هلمند و یک پاسگاه نیروهای خیزش مردمی در ولسوالی خواجه بهاو‌الدین تخار حمله کردند. در نتیجه‌ی این حملات 17 نیروی خیزش مردم در تخار و 10 سرباز ارتش در هلمند کشته شدند.
در سوی دیگر وزارت دفاع کشور می‌گوید که این نیروهای دفاعی و امنیتی افغان است که در حالت تعرضی قرار گرفته و طالبان را سرکوب می‌کنند. فواد امان، معاون سخن‌گوی وزارت دفاع به روزنامه اطلاعات روز گفت که نیروهای دفاعی و امنیتی کشور در چارچوب عملیات زمستانی، شمار حملات هوایی، شبانه و خاص خود را نسبت به گذشته افزایش داده است و در یک هفته‌ی گذشته بیش‌ترین تلفات را به طالبان وارد کردهاند.
«در هر حمله‌ی که انجام می‌شود بیش‌تر از 10 طالب کشته و زخمی می‌شوند. در هر 24 ساعت حدود 100 طالب کشته و زخمی می‌شوند».
آقای امان تأکید می‌کند این حملات با گذشت هر روز شدت خواهد یافت و در آینده‌ی نزدیک ساحات بیش‌تری از وجود طالبان پاکسازی خواهد شد.
به گفته‌ی او هم‌اکنون عملیات وسیعی در حوزه‌ی غرب در جریان است که از آغاز این عملیات تا کنون، ساحات وسیعی که در مسیر شاهراه هرات از وجود طالبان پاکسازی شده است. به همین ترتیب او می‌افزاید که در ولایت هرات سه تن از فرماندهان ارشد طابان به‌شمول رییس کمیسیون نظامی این گروه در این ولایت کشته شدند.
آقای امان می‌افزاید عملیات‌های نیروهای امنیتی در شمال و جنوب کشور هم جریان دارد. به گفته‌ی او دیروز (سه‌شنبه، 10 جدی) در یک حمله هوایی نیروهای ارتش در ولسوالی شورابک قندهار 20 جنگ‌جوی طالب کشته شدند: «در واقع ما در حالت تعرضی قرار داریم.»
آقای امان در ادامه گفت که عملیات زمستانی نیروهای دولتی به از بین بردن فرماندهان و افرادی کلیدی طالبان متمرکز است.
براساس معلومات وزارت دفاع ملی در یک هفته‌ی گذشته چندین فرد کلیدی طالبان از جمله قاری ذین‌العابدین، والی نام‌نهاد طالبان برای ولایت لغمان، عبدالواسع، ولسوال نام‌نهاد طالبان برای ولسوالی نوزاد هلمند، عبدالعمروف مشهور به «مخلص» ولسوال نام‌نهاد این گروه برای ولسوالی شیندند هرات و حبیب‌الله مشهور به خنجری، معاون ولسوال نام‌نهاد طالبان برای ولسوالی «کشنده»ی بلخ کشته شده‌اند.
با بررسی گزارش رسانه‌ها از جنگ و درگیری در افغانستان روشن می‌شود که تا حدود یک هفته قبل که موضوع آتش‌بس زیاد جدی نبود و پیش‌تر از آن که در زمان گفت‌وگوها میان ایالات متحده‌ی امریکا و طالبان متوقف بود، درگیری‌ها در افغانستان کاهش یافته بود. در حال حاضر که احتمال یک توافق میان واشنگتن و گروه طالبان بیش‌تر شده و امکان آتش‌بس کوتاه‌مدت مطرح است درگیری‌ها در کشور شدت یافته است.
خبرگزاری اسوشیتد پرس، روز یک‌شنبه‌ی هفته‌ی جاری گزارش داد که رهبری طالبان با یک آتش‌بس موقت و سراسری با دولت افغانستان موافقت کرده است، اما زمان آن هنوز مشخص نیست.
پیش‌تر روزنامه وال‌استریت نیز در گزارشی گفته بود که شورای رهبری گروه طالبان توافق کرده است که با حکومت افغانستان آتش‌بس اعلام کند. براساس این گزارش، هرچند مدت این آتش‌بس تا کنون مشخص نشده، اما گفته شده است که احتمال دارد طالبان برای ده روز با حکومت افغانستان آتش‌بس اعلام کنند.
ایالات متحده‌ی امریکا اصرار دارد که پیش از امضای توافق صلح با طالبان، این گروه باید با دولت افغانستان آتش‌بس اعلام کند تا مشخص شود که رهبری طالبان بر فرماندهان و جنگ‌جویان این گروه کنترل دارد.
دفتر سیاسی طالبان در قطر اما این گزارش‌ها را رد و اعلام کرده که تا کنون هیچ تصمیمی در مورد برقرار آتش‌بس اتخاذ نشده است.
سهیل شاهین، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در تویترش نوشت: «بعضی رسانه‌ها به اساس افواهات راپورهای خویش را پخش می‌کنند که عاری از حقیقت است. البته اگر چیزی باشد، ما حتما با مردم خویش و رسانه‌ها شریک می‌سازیم.»
چرا درگیری‌ها شدت یافته است؟
به اعتقاد شماری از آگاهان، نزدیک‌شدن آیالات متحده‌ی امریکا و طالبان به امضای یک توافق صلح عامل عمده‌ی شدت‌یافتن درگیری‌ها در افغانستان است.
امیرشاه نایب‌زاده، نماینده‌ی ولایت بادغیس در مجلس نمایندگان می‌گوید که طالبان با نزدیک‌شدن به امضای توافق صلح با امریکا سعی می‌کند که با انجام حملات بیش‌تر نشان دهند که در سطح افغاستان یک نیروی قوی‌اند.
آقای نایب‌زاده اما تأکید می‌کند که نیروهای دولتی در حوزه‌ی غرب دست بالایی دارد و با انجام حملات هوایی بر مواضع طالبان، این گروه را در تنگنا قرار داده است. به گفته‌ی او اگر این حملات هوایی به همین ترتیب ادامه داشته باشد، طالبان به زودی تضعیف می‌شود: «نیروهای هوایی بسیار فعال است و اگر این حملات به همین ترتیب ادامه یابد، طالبان در وقت کم اگر کاملا از بین نروند، به شدت سرکوب می‌شوند.»
اسدالله ندیم، آگاه امور نظامی نیز می‌گوید که در این مرحله‌ی حساس، گروه طالبان سعی می‌کنند قلمروش را گسترش دهد یا کم‌ازکم مواضعی را که قبلا داشته از دست ندهد تا از اعتبار قبلی برخوردار باشند.
«افزایش حملات در فصل سرما به ماراتن شباهت دارد. ورزشکاران که به خط نزدیک می‌شوند تلاش می‌کنند که آخرین انرژی خود را به کار گرفته و از خط بگذرند. حالا هم فکر می‌کنم، مذاکراتی که بین ایالات متحده‌ی امریکا است، در مراحل نهایی قرار دارد و در آستانه‌ی امضای یک توافق صلح‌اند. به همین خاطر بسیار می‌کوشند که دست‌آوردی داشته باشند و امتیاز خود را حفظ کنند.»
در سوی دیگر به گفته‌ی آقای ندیم، دولت افغانستان نیز سعی می‌کند با شدت‌بخشیدن حملاتش بر مواضع طالبان در گفت‌وگوهای بین‌الافغانی از موضع قوی‌تری وارد شود.
آقای ندیم بر خلاف وزارت دفاع ملی که گفته است نیروهای دولتی در حالت تعرضی قرار دارند و مواضع طالبان را هدف قرار می‌دهند، می‌گوید که طالبان در جغرافیای حمله می‌کنند که در آن‌جا شمار نیروهای دولتی کم است و توازن در استقرار قوت‌ها در نظر گرفته نشده است.
به اعتقاد آقای ندیم تاکتیک جنگی نیروهای امنیتی و دفاعی کشور آسیب‌پذیر است و طالبان از این خلاء استفاده می‌کند. به گفته‌ی او نهادهای امنیتی و دفاعی در استقرار نیروها دچار اشتباه شده و توازن را رعایت نکرده‌اند: «مثلا درحالی‌که نفوس هلمند و اراضی هلمند بیش‌تر از فاریاب نیست، تنها 35 هزار پولیس و اردوی ملی مستقرند. اگر با نیروهای اربکی و خیزش مردمی حساب کنیم، بیش از 50 هزار می‌رسد. این در حالی است که در فاریاب شمار نیروهای دولتی خیلی کم است و این امر نیروهای دولتی را در برابر حملات طالبان آسیب‌پذیر می‌سازد.»
توقف موقت گفت‌وگوها
در حال حاضر گفت‌وگوها میان طالبان و آمریکا به‌طور موقت متوقف است. سهیل شاهین، سخن‌گوی دفتر طالبان در قطر به بی‌بی‌سی فارسی گفته که گفت‌وگوها به خواست نمایندگان این گروه برای مشورت با رهبران‌شان برای چند روز متوقف شده است. اما زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه آمریکا برای صلح افغانستان گفته است به‌دلیل حمله طالبان بر پای بگرام گفت‌وگوها متوقف شده است. آقای خلیل‌زاد تأکید کرده که طالبان باید نشان دهند که می‌توانند به خواست افغانستان برای صلح پاسخ دهند. «ما مکث کوتاهی می‌کنیم تا آن‌ها با رهبری خود در مورد این موضوع اساسی مشورت کنند.»