یکی از دوستان خبره -که چند سال پیش از دنیا رفت- درباره‌ی توسعه‌ی تکنولوژیک در کشوری چون افغانستان سخن جالبی می‌گفت. او می‌گفت که در کشورهایی که سابقه‌ی طولانی در توسعه‌ی اقتصادی و تکنولوژیک دارند، زیرساخت‌ها، نهادها و سرمایه‌گذاری‌های جاافتاده‌ای وجود دارند که با منافع بعضی افراد و گروه‌های اجتماعی قدرتمند گره خورده‌اند. این افراد و گروه‌های اجتماعی قدرتمند چنانچه نتوانند با توسعه‌ی شتابنده‌ی تکنولوژی و شیوه‌های جدید تولید همراه شوند، در برابر پدیده‌ها و روندهای نو به مقاومت برمی‌خیزند. چرا؟ برای این‌که منافع خود را در خطر می‌بینند. این است که در برابر ورود چیزهای تازه مانع ایجاد می‌کنند. به نظر او، کشورهای توسعه‌نیافته از این نظر بیش‌تر مستعد پذیرش تکنولوژی‌های جدید و فرصت‌های توسعه‌ی اقتصادی هستند. در این کشورها –به قول آن دوست- شما مجبور نیستید شبکه‌ی پیچیده و چندلایه‌ای از ساختارهای موجود را بردارید یا دگرگون کنید تا برای چیزهای تازه جا باز کنید؛ ناگزیر نیستید با مجموعه‌ی بزرگی از منافع جاافتاده درگیر شوید تا روندهای نو در عرصه‌ی ابداعات اقتصادی و تکنولوژیک را بپذیرند.
امروز فکر می‌کردم که در مورد مقابله با پخش ویروس کرونا نیز می‌توان در همین چارچوب فکر کرد. در افغانستان، نیم قرن است که مردم در بدترین شرایط زندگی کرده‌اند. دسترسی مردم به امکانات بهزیستی همیشه در حد صفر بوده. در تمام نیم قرن گذشته، دل‌مشغولی اصلی مردم این بوده که چگونه خود را زنده نگه دارند. به همین خاطر، برای مردم افغانستان تجربه‌ی نیم قرن زیستن در بحران و آشوب تجربه‌ی نیم قرن زیستن با حداقل‌ها بوده است. این تجربه امروز در مقابله با ویروس کرونا به کار می‌آید. به این شرح:
اگر در کشورهای پیشرفته برای مردم بسیار دشوار است که با حداقل امکانات زندگی در خانه‌های خود محبوس شوند و از اکثر فرصت‌های کاری و تفریحی و تسهیلات مدرن شهری چشم بپوشند، در افغانستان فرصت‌ها و تسهیلات و امکانات از اول وجود ندارند. یعنی آن چیزهایی که در کشوری چون ایتالیا باید فرو گذاشته شوند و فروگذاشتن‌شان زندگی در قرنطینه‌ی عمومی را برای مردم ایتالیا بسیار سخت می‌سازند، در افغانستان از اساس وجود نداشته‌اند. به همین دلیل، قرنطینه‌ی عمومی در افغانستان از این جهت آسان‌تر است. به بیانی دیگر، ما که بارها به خاطر بارش گلوله‌ها مجبور شده‌ایم ماه‌ها در پشت دیوارهای خانه‌ی خود بمانیم، در جنگ با کرونا نیز باید با همان احساس خطر در خانه بمانیم. اگر داراهای جهان مدرن با قرنطینه‌شدن بسیاری چیزها را از دست می‌دهند، ما آن بسیار چیزها را از اول نداشتیم. ما طاقت بیش‌تری در برابر ناداری داریم و این طاقت را اکنون باید به نفع سلامت همگانی به کار ببریم.