حداقل در دو هفتهی اخیر صحبتها و بیشتر اظهارات مقامهای سپیدار حاکی از این است که مذاکرات میان ارگ و سپیدار نهایی است و دو طرف به توافق سیاسی نزدیک شدهاند، اما ارگ ریاستجمهوری میگوید پیش از وقت است که گفته شود این هفته یا هفتهی آینده مذاکرات نهایی میشود. همچنان منابع آگاه از این مذاکرات میگویند که تأکید سپیدار بر ایجاد شورای عالی دولت و امتناع ارگ از آن و صلاحیت شورای عالی صلح موارد اختلافی مذاکرات است.
یکی از پیشرفتهایی که دو طرف بهصورت مشترک روی آن تأکید دارند، این است که دو طرف مایل به مذاکره و حل اختلافات سیاسی برخاسته از اعلام نتیجهی نهایی انتخابات هستند و کوشش میکنند هرچه زودتر این اختلافات حل و فصل شود. همچنان دو طرف بدون ارائه جزئیات، تأکید میکنند که مذاکرات پیشرفت داشته است، اما اینکه در کدام بخشها چه پیشرفتهایی داشته، تا کنون مشخص نیست.
صدیق صدیقی، سخنگوی ریاستجمهوری در صحبت با اطلاعات روز میگوید که بحثها ادامه دارد، پیشرفتها خوب است و جزئیات آن بعد از نهاییشدن، همگانی میشود: «موقف ما فعلا راجع به این گفتوگوها این است که رییسجمهور، معاونانش و همگی خواهان حل هرچه زودتر مسایل سیاسیاند. گفتوگوها هنوز ادامه دارد، پیشرفتهای هم هست و جزئیاتش را میگذاریم هر وقتیکه این مسایل همهاش نهایی شود.»
آقای صدیقی صحبتهای از این دست که برخیها روزهای اخیر هفتهی گذشته را زمان امضای توافقنامه میگفتند و اکنون برخی منابع هفتهی جاری را پایان اختلافات میدانند، شایعه میخواند و میگوید: «سر روز و هفته هیچ تمرکز نکنید، چون امکان دارد تغییرات بیایید. امکان دارد این هفته شود، امکان دارد نشود. اگر بگوییم که این هفته یا هفتهی بعد، پیش از وقت است.»
اما ضرار احمد مقبل، از افراد نزدیک به گروه میانجی میان ارگ و سپیدار در صحبت با اطلاعات روز میگوید که تا کنون در جریان مذاکرات کدام مانع و مشکل جدی خلق نشده و تا روزهای دوشنبه و سهشنبه هفتهی جاری توافق نهایی میشود.
محمد ناطقی، از اعضای تیم انتخاباتی «ثبات و همگرایی» نیز در صحبت با اطلاعات روز میگوید که مذاکرات خیلی خوب بوده، در چارچوب اصلی توافق شده و قرار بر این است که مذاکرات به یک نتیجه برسد و به مشکلات فعلی خاتمه داده شود.
آقای ناطقی میافزاید: «این تصمیم را هر دو طرف دارند. رهبران هر دو جانب تصمیم گرفتهاند که به این قضیه خاتمه دهند. توافق سیاسی بهزودی نهایی و حل میشود و جای نگرانی وجود ندارد. به زودترین فرصت ممکن چالش انتخابات و مسأله پیشآمده حل میشود و به یک توافق سیاسی دست مییابند.»
جنجال بر سر شورای عالی دولت و صلاحیت شورای عالی صلح
در طرح نهایی آقای عبدالله عبدالله زیرنام «چارچوب توافق سیاسی» که به جانب ارگ پیشنهاد شده، آمده که شورای عالی دولت متشکل از رهبران سیاسی و شخصیتهای ملی برای ایجاد اجماع سیاسی تشکیل شود. همچنان در طرح آمده که این شورا در مسایل کلان ملی، مناسبات افغانستان با کشورهای جهان، تحکیم وحدت ملی، تحقق عدالت اجتماعی و اصلاحات ساختاری دولت، به رییسجمهور و رهبری دولت مشوره میدهد. همچنان تذکر رفته که اعضای شورای رهبری دولت شامل پروتکل خاص دولتی شده و برایشان تدابیر امنیتی لازم در نظر گرفته میشود.
یک منبع نزدیک به سپیدار و آگاه از مذاکرات میان ارگ و سپیدار در صحبت با اطلاعات روز میگوید که که در حال حاضر اختلافات بر سر حدود صلاحیتهای شورای عالی صلح و ایجاد شورای عالی دولت است. به گفتهی این منبع، پیششرط طرف سپیدار این است که شورای عالی دولت باید ایجاد شود، در غیر آن موافقتنامه امضا نمیکند، اما طرف ارگ ایجاد این شورا را ضروری نمیداند و با ایجاد آن موافق نیست.
منبع میافزاید طرح این است که شورای عالی دولت ایجاد شود تا خطوط اساسی و سیاستگذاریهای کلان دولت را تعیین کند و در آن رهبران تمامی جریانهای سیاسی عضو باشند. به گفتهی منبع، غنی میگوید که شورای عالی دولت نیاز نیست و ریاستجمهوری نهاد و مرجع اصلی دولت است: «ظاهرا غنی از ایجاد این شورا احساس خطر میکند و حاضر به کنارآمدن نیست. نقطه اختلاف و بنبست و گره کور این مسأله است.»
محمد ناطقی میگوید که بحث مشارکت پنجاه-پنجاه در قدرت و امور صلح دو رکن اساسی یا پایه و اساس چارچوب مذاکرات و موافقتنامه آینده را تشکیل میدهد و شورای عالی دولت یکی از مسایل مهم است. آقای ناطقی میافزاید که پیشرفتهای عمده در هر دو بخش صورت گرفته است.
اما ضرار احمد مقبل میگوید که روی ایجاد شورای عالی دولت بحث نشده یا ایجاد این شورا مطرح بحث نیست، بلکه موضوع شورای عالی مصالحه است.
اختلاف روی صلاحیت شورای عالی صلح
در طرح آقای عبدالله آمده بود که «صدارت اجرایی با محوریت صلح» که بسیاریها از آن بهعنوان شورای عالی صلح یاد میکنند، ایجاد شود و رهبری تمام امور مربوط به پروسه ملی صلح را به عهده داشته باشد. منابع میگویند که صلاحیت این شورا و اینکه تصمیم نهایی در مورد صلح از طرف ریاستجمهوری گرفته شود یا از طرف این شورا یکی از موارد اختلافی است.
یک منبع به اطلاعات روز میگوید که تا این جای کار توافق شده که جلسه شورای عالی صلح و تیم مذاکرهکننده زیر نظر عبدالله عبدالله برگزار شود، اما وقتی با طالبان مذاکره میشود، تصمیم باید جمعی گرفته شود: «تصمیمگیرنده در مورد صلح، شورای عالی صلح نیست. ظاهرا طوری است که مانند گذشته تصمیم نه در شورای عالی صلح بلکه در ارگ گرفته شود. به همین دلیل جنجال سر صلاحیت شورای عالی صلح است.»
اما محمد ناطقی میگوید که تصمیمگیری در مورد تمامی امور مربوط به صلح به رهبری آقای عبدالله است: «این مسأله واضح است که امور صلح کلا بهدست داکتر عبدالله قرار میگیرد.»
ضرار احمد مقبل میگوید که در روزهای اخیر روی استقلالیت شورای عالی صلح بحث شده که تقریبا به نتیجه رسیده است. آقای مقبل میافزاید که در این مورد یک سری مسائلی وجود دارد، اما چون هر دو طرف میخواهند مشکل حل شود، جدی نخواهد بود و حل میشود.
ظاهرا یکی از موارد اختلافی مهم دیگر مشارکت برابر دو جناح در قدرت است. به تازگی بیبیسی گزارش داده که منابع نزدیک به اشرف غنی تقسیم مساویانه کابینه و پستهای کلیدی با تیم آقای عبدالله را رد میکنند. همزمان در گزارش به نقل از نزدیکان عبدالله آمده که در حال حاضر دو طرف بر سر تقسیم پنجاه- پنجاه کابینه و ادارههای مستقل دولتی به توافق رسیدهاند و تنها اختلاف بر سر تقسیم وزارتهای خارجه، مالیه و اداره دادستانی کل باقی مانده است.
نقش خارجیها در این مذاکرات
منبع آگاه از مذاکرات ارگ و سپیدار میگوید که یکی از پیشرفتها داشتن نیت برای توافق در هر دو طرف است و این نیت نیز ناشی از فشار امریکاییها است. به گفتهی منبع، امریکاییها به هر دو طرف فشاور آورده که هرچه زودتر اختلافات سیاسی را حل کنید تا پروسه صلح فعال شود.
اما ضرار احمد مقبل و محمد ناطقی میگویند که طرف مذاکرات و میانجیها همه افغانها هستند و خارجیها نقش ندارند. آقای ناطقی میافزاید که مذاکرات صددرصد «بینالافغانی» است و آقای مقبل میافزاید که خارجیها اگر در حاشیهها کار کنند و نقش داشته باشند، ممکن است.