خو د وسله والو طالبانو وياند ذبيح الله مجاهد وويل، چې ياد ښوونځي يې د ښځينه ښوونکو د نه شتون له امله تړلي او په خبره يې د يادې ستونزې تر حل پورې به همداسې پاتې وي.
شين نوروز د دې ولايت په تڼيو ولسوالي کې اوسيږي او له تېرو څلور لسيزو راهيسې يې د اعتصاب په ډول ځان له اوسنيو ښاري پرمختګونو لیرې ساتلی دی.
عاصم اوسمهال اطلاعات روز ته وويل چې په ميدان وردک ولايت کې د کرونا له بوديجې حيف و ميل شوې پيسې له هغه زياتې دي، چې د بازرس ادارې په خپل رپوټ کې ويلي او د څارنوالي په څېړنه کې دي. هغه زياتوي چې په دې ولايت کې پېرل شوي نيمايي طبي وسايل دوهم لاس دي او تر اوسه يې له ځينو استفاده نه ده شوې.
په همدې حال کې د عامې روغتیا وزارت مرستیال ویاند نور الله ترکي اطلاعات روز ورځپاڼې سره په خبرو کې د ډاکترانو ستونزې مني، خو وایي، د نورستان د روغتیاپالانو معاشونه یې د «اهیډ» په نامه موسسې ته سپارلي او هیله مند دي، چې ستونزه به یې ژر حل شي.
د پکتیا د اطلاعاتو او کلتور ريیس صلاح الدين سليس د ګردېز بالاحصار د جوړېدو تاريخ د کوشانیانو له دورې سره تړلی بولي او وايي د دې تاريخي کلا لوړه تپه د تاريخ د پاڼو په استناد کابو ۳۰۰۰ کاله او ترې چاپېر دېوال يا چارديوالي يې شاوخوا ۱۸۰۰ کاله لرغونتوب لري.
نوموړي زياته کړه: «مثلا صرف له زرمت څخه ۳۰۰۰ کورنۍ کډه شوې دي، ۳۰۰۰ هم نه چې په ټول زرمت کې ۳۰۰ کسان ورته ودريږي، قسم کوم چې دا ستونزې به حل شي چې دوی ترې تښتېدلي دي. دوی بايد ونه تښتي، بلکې هغوی اصلاح يا تېښتې ته مجبور کړي، چې دوی يې دې حالت ته رسولي دي.»
نوموړي زیاته کړه، چې ایران د افغانستان ګډ سیندونو باندې تر ٦٠٠ پورې بندونه جوړ کړي، خو افغانستان کې يواځې ٤ بندونه پرهمدې اوبو د جوړیدو په حال کې دي .
د افغانستان د اوبو د زېرمو د سرچینو د ښه مدیریت په وړاندې یوه له لویو ستونزو څخه د ایران او نورو ګاونډیو هیوادونو په پرتله د افغانستان د غیر متوازن پرمختګ مسله ده. افغانستان په تیرو څو لسیزو کې د داخلي بې ثباتي او ناامنۍ له امله د اوبو کنټرول او اداره کې پاتې راغلی.
افغانستان یو داسې هیواد دی، چې د ګاونډیو هیوادونو په پرتله وروسته یی پرمختګ کړی. دا د فرامرزی یا له پولو ور اخوا سیند مدیریت؛ د کلاسیک رژیم لپاره د خوب لیدلو په څیر یو امر بلل شوی دی.
د ۱۳۵۲ل کال په جوزا کې، دغه تړون د دواړو هیوادونو (ایران او افغانستان) د پارلمانونو له خوا تصویب شو. هغه اسناد، چې باید د دواړو هیوادونو تر منځ تبادله شوی وای د سردار داود د ۲۶ د سرطان د کودتا له امله وځنډول شول او په پای کې دغه سندونه په ۱۳۵۶ل کال کې تبادله شول. د دې تړون احکام لا تر دې دمه نافذ دي.
اما کلیدي پوښتنه دا ده، چې ولې د دواړو لورو ترمنځ د رسمي موافقې سربیره، دا مسله د دواړو هیوادونو تر مینځ اړیکې ګډوډوي؟ او د هلمند تړون پلي کولو لپاره ننګونې او مشکلات څه دي؟ او د باور فضا رامینځته کولو او سیمه ییزې همکارۍ پراخولو لارې کومې دي؟