محمد امیری، معاون مرکز اطلاعات و رسانههای حکومت
روزنامه اطلاعات روز، در مقاله مورخ 24 عقرب 1399 خود تحت عنوان «دهان پرخون آزادی بیان»، نسبت به هدف قرار گرفتن دو فعال رسانهای (خبرنگار محلی رادیو آزادی و مشاور روابط عامه د افغانستان بانک) در یک هفته، ابراز نگرانی کرده، ضمن متهمکردن حکومت به بیتفاوتی در قبال جان خبرنگاران نگاشته است که در دو دهه گذشته، 133 خبرنگار در کشور جانشان را از دست دادهاند. این در حالی است که حکومت جمهوری اسلامی افغانستان هیچگاه نسبت به جان شهروندان کشور، خصوصا خانواده رسانهای بیتفاوت نبوده و همواره از رسانهها و خبرنگاران حمایت کرده است. این حمایتها شامل تصویب و توشیح قوانین مربوط، پوشش امنیتی و امور کاری رسانهها و خبرنگاران میشود که خوشبختانه این اقدامات از دید جامعه جهانی و نهادهای بینالمللی حامی رسانهها نیز دور نمانده است.
حمایت و پاسداری از آزادی بیان و مولفههای اساسی آن مطابق قانون اساسی از اولویتهای حکومت جمهوری اسلامی افغانستان بوده و است. تلاشهای حکومت به کمک و همکاری نهادهای ملی و بینالمللی باعث شده که آزادی بیان در همه ابعاد آن، جایگاه ویژهای در میان کشورهای منطقه و حتا بهتر از بسیاری جهان داشته باشد.
علاوه بر تضمین آزادی بیان در قانون اساسی، تدوین و توشیح قانون دسترسی به اطلاعات، ایجاد کمیسیون دسترسی به اطلاعات و طرزالعملهای کاری داخلی این کمیسیون، از دستاوردهای پر افتخار حکومت در عرصه آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات بهشمار میرود که نظیر آن در کشورهای منطقه کمتر دیده میشود.
حمایت از رسانههای آزاد از اولویتهای مهم حکومت افغانستان است. بدون حضور رسانههای آزاد، شفافیت و تأمین حق آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات اتباع افغانستان مشکل بهنظر میرسد. فعالیتهای رسانههای آزاد و خبرنگاران بهعنوان یکی از مهمترین مولفههای برقراری و تأمین حق دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان شمرده میشود.
حکومت افغانستان بهمنظور حمایت از فعالیت رسانههای آزاد در کشور در همه ابعاد فعالیتهای قابل لمسی انجام داده و این فعالیتها از کاهش هزینههای ثبت و راجستر، معافیت مالیاتی رسانهها گرفته تا حمایتهای تقنینی و امنیتی از آنان را در بر میگیرد.
امنیت فیزیکی جان خبرنگاران و مسئولان رسانههای فعال در کشور همواره یکی از موضوعات مهم در راستای تأمین امنیت شهروندان کشور بهخصوص خبرنگاران بوده که ارگانهای امنیتی ضمن تأمین امنیت آنان بهگونهی دوامدار مشورهها و توصیههای امنیتی را به مسئولان رسانهها ارایه کردهاند.
کمیته مشترک هماهنگی میان رسانهها و حکومت
بهمنظور حمایت همهجانبه از رسانههای آزاد و خبرنگاران، حکومت جمهوری اسلامی افغانستان کمیته مشترک هماهنگی رسانهها و حکومت را برای دستیابی به شش هدف از جمله حصول اطمینان از تأمین امنیت رسانهها و ژورنالیستان، حصول اطمینان از رسیدگی به قضایای خشونت علیه ژورنالیستان، پیگیری و تعقیب عاملان تهدید، فشار و خشونت علیه خبرنگاران و ژورنالستان، توجه به خانوادههای شهدا، زخمیشدگان و کارکنان دارای معلولیت رسانهها، ایجاد زمینه کاری مصون برای خبرنگاران و رسانهها و سرانجام تأمین ارتباطات مسلکی هرچه بیشتر میان رسانهها و حکومت ایجاد کرد. سپردن ریاست این کمیته بر عهده معاونیت دوم ریاست جمهوری، نشاندهنده اهمیت و توجه حکومت به رسانهها است.
این کمیته از تاریخ ایجاد در سال 1395 تا کنون به بیش از 1600 قضیه خشونت علیه خبرنگاران رسیدگی کرده و در حال حاضر نیز به گونه ماهوار قضایای خشونت علیه خبرنگاران در مرکز و ولایات مورد رسیدگی قرار میگیرد. شمولیت خبرنگاران و کارمندان رسانهها تحت قانون کار به هدف تامین مصئونیت کاری خبرنگاران و تاسیس صندوق حمایت از ژورنالستان بهمنظور توجه به خانوادههای شهدا و معلولان خبرنگاران کشور، از دیگر فعالیتهای این کمیته محسوب میشود.
موضوع پیگیری دوسیههای قتل و خشونت علیه خبرنگاران
نویسنده در بخشی از مقاله همچنان مدعی شده که به بیش از 95 درصد دوسیههای قتل خبرنگاران در 17 سال اخیر رسیدگی نشده است. این ادعا نشاندهنده عدم معلومات کافی نویسنده است. بهتر است نویسندگان در این گونه موارد قبل از نگارش مقالات، معلومات خویش را تکمیل کنند تا به وظیفه مقدس خبرنگاری که اطلاعرسانی و آگاهیدهی از حقایق است، زیان نرسد.
پیگیری و رسیدگی به موضوعات مرتبط به قتل و خشونت علیه خبرنگاران در اولویت کاری ارگانهای عدلی و قضایی کشور قرار دارد و این ارگانها با جدیت بسیار این موضوع را پیگیری کردهاند و گزارش فعالیتهای ارگانهای عدلی و قضایی در تاریخ 7 میزان سال جاری به رسانهها شریک شده است. با اینحال به جرأت میتوان گفت که دوسیه قتل هیچ خبرنگاری بدون پیگیری و بررسی باقی نمانده است.
براساس آخرین گزارش نتایج بررسی دوسیههای قتل خبرنگاران در ۱۹ سال گذشته تا 7 میزان 1399 در مجموع 131 پروندهی قتل مربوط به خبرنگاران ثبت شده است که از این میان، به ۳۰ مورد آن رسیدگی شده، عاملان ۲۸ مورد در مقابله با پولیس کشته شدهاند، 11 مورد زیر بررسی قرار دارد، 3 مورد تحت بازداشت قرار داشته، عاملان ۲ مورد در خارج بهسر میبرند و عاملان 58 مورد نیز طالبان بودهاند.
۳۰ مورد دوسیه قتل خبرنگاران که به سارنوالی مواصلت کرده به تمامی آن براساس احکام قانون رسیدگی شده و در پیوند به آن، ۵۶ نفر بازداشت شدهاند. عاملان قتل خبرنگاران، از سوی محاکم از ۱۶ تا ۳۰ سال حبس و حتا به اعدام نیز محکوم شدهاند.
علاوه بر دوسیههای قتل خبرنگاران، به 56 دوسیه خشونت در برابر خبرنگاران که شامل مواردی تهدید، توهین و تحقیر است، رسیدگی شده که از این میان، ۲۰ مورد به سارنوالی راجع شده، ۱۵ مورد زیر بررسی قرار دارد، ۱۳ مورد تهدیدات امنیتی بوده و در هشت مورد نیز خبرنگاران از شکایتشان انصراف دادهاند.
حکومت افغانستان خود را مسئول تأمین امنیت فرد فرد شهروندان کشور میداند و برای تأمین امنیت و حفاظت جان آنان بهشمول اصحاب رسانه، برنامههای اساسی را طرح و تطبیق کرده است.
مسئولان مرکز اطلاعات و رسانههای حکومت خود را ملزم به هماهنگی و همکاری با رسانهها و خبرنگاران بهمنظور نشر اطلاعات دقیق و درست میداند. بدین لحاظ ضمن قدردانی از فعالیتهای اطلاعرسانی رسانهها، از تمام رسانهها صمیمانه دعوت میکند تا در جهت اطلاعرسانی به شهروندان کشور با این مرکز هماهنگی و همکاری کنند.