حوالی ساعت ۶:۳۰ صبحِ امروز (شنبه، ۲۸ جوزا)، حدود ۲۵ تن از سیکها بر تنها عبادتگاهشان (درمسال) در افغانستان، واقع در «کارته پروان» شهر کابل برای اجرای مراسم مذهبیشان گرد آمده بودند، اما هجوم مهاجمان مسلح آنان را شوکه کردند.
بربنیاد روایت شاهدان عینی، نخست مهاجمان مسلح بالای چوکیدار این عبادتگاه شلیک کردند و سپس جسوندر سنگ، شهروند سیک جان باخت. سیکهای که برای اجرای مراسم مذهبیشان آمده بودند، با سراسیمگی، روی بام «درمسال» رفتند تا از میزان خطر بکاهند.
دود غلیظ از درمسال به آسمان بلند شده بود و این دود ناشی از پرتاب بمب دستی پس از حملهی مهاجمان به این عبادتگاه بوده است. صدای شلیکهای پیهم از این عبادتگاه برای مدتی نیز به گوش رسیده است.
شاهدان عینی میگویند که مهاجمان، درمسال را آتش زدهاند و حتا قصد داشتند که قبل از حمله، یک موتربمب را نزدیک این عبادتگاه منفجر کنند، اما این موتر پیش از رسیدن به هدف منفجر شده است.
درگیری طالبان با مهاجمان بیش از چهار ساعت به طول انجامید. وزارت داخلهی طالبان گفت که همهی مهاجمان کشته شدهاند، اما شمار شان را مشخص نکرد.
عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت داخلهی طالبان گفته است که در جریان این درگیری، یک نیروی طالبان و یک شهروند سیک کشته و هفت تن دیگر زخمی شدهاند.
با این حال، سیکها مدعی هستند که یک تن از مهاجمان انتحاری موفق به فرار شده و تاکنون بازداشت نشده است.
اما شماری از شهروندان کشور بدین باور هستند که آمار تلفات حملهی مهاجمان به عبادتگاه سیکها بلند است ولی طالبان دست به پنهانکاری میزنند. محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در فیسبوک خود این موضوع را یادآوری کرده است: «تحریف واقعیت حادثه از سوی طالبان و پوشانیدن تعداد کشتهشدگان و زخمیها و اینکه عدد تلفات را یک نفر اعلام میکنند، نشاندهندهی فریبکاری در افکار عمومی و عدم احساس مسئولیت شان در برابر حیات مردم و تقلیل اهمیت این جنایت ضد بشری است.»
ولی آرین، خبرنگار، در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «مرگ یک نفر نیز خیلی دردآور و غیرقابل تحمل است، اما چگونه باور کرد که حملههای امروز بر درمسالِ هندوباوران و سیکها و چندین ساعت درگیری، فقط جان یک غیرنظامی را گرفته است؟ درست مثل بسیاری از رویدادهای دیگر در کابل، ]طالبان[ آمار تلفات این حملهها را نیز پنهان میکنند.»
نیروهای استخبارات طالبان پس از ختم حمله به عبادتگاه سیکها، از یکی از بزرگان سیکها که کتاب مذهبیشان را بالای سر خود نگه داشته، ویدیو ضبط کردهاند که وی در مقابل دوربین آنان میگوید: «جوانان زنگ زدن [به طالبان]. ما به خواست خود رسیدیم. [پایان حملهی مهاجمان]. خانه آباد و یک جهان تشکر.»
ویدیویی دیگری در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود که نشان میدهد چندین سیک با پای برهنه، این متنفذ شان را با کتاب مذهبیشان تا خانهاش همراهی میکنند. سراسیمگی از چهره همگیشان هویدا است.
با رویکارآمدن طالبان، بارها ویدیوهای اینچینی از سوی این گروه ضبط شده است.
در برخی موارد، مصاحبهشوندگان مجبور شدهاند که در مقابل طالبان از عملکردشان ابراز رضایت کنند.
پس از ختم حمله به عبادتگاه سیکها، نیروهای طالبان در این مکان جابهجا شدهاند. هواداران طالبان در توییتر کارزاری را به راهانداختهاند که به اثر اقدام طالبان، از تلفات بیشتر در درمسال جلوگیری شده است.
انارکلی هنریار، نماینده هندوها و سیکها از شناسایی و مورد پیگیرد قرار نگرفتن عاملان حملات بر سیکها انتقاد میکند.
شناسایی و مورد پیگیرد قرار نگرفتن عاملان حملات بر سیکها و هندوباوران افغان با انتقاد شدید انارکلی هنریار، نماینده هندو و سیکها مواجه شده است. او افغانستان را مکانی دشوار برای زندگی اقلیتهای دینی و مذهبی میداند.
خانم هنریار در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «افغانستان، گورستان برای اقلیتهای دینی و مذهبی. جنایت جنگیِ ضد بشری، حمله وحشیانه، همان کلمات و جملات تکراری …در طول بیست سال تکرار میشود. عامل این حملات کیها و کدام گروپهای تروریستیاند که از غریبترین، بیچارهترین و بیغرضترین مردم قربانی میگیرند.»
او نوشت: «از تصور بعید نیست که این حمله توسط پاکستان و حامیان شان انجام شده است. داعش کیست؟ گروپهای تروریستی کیها اند؟ همه تربیهشدهی پاکستان ]اند[»
وداع تلخ
جامعه سیک افغانستان از هزاران خانواده، حالا به ۲۰ خانواده رسیده است. شماری از سیکها به روزنامه اطلاعات روز گفتهاند که بهخاطر ترس از حملات بر آنان، در تلاش دریافت ویزای هند، برای خروج از افغانستان هستند.
آنان افزودهاند که به جز ترک کشور چارهی ندارند و اگر بیشتر از این بمانند، زندگیشان بیشتر به خطر مواجه میشود.
اقلیت سیک میگویند که تصمیم ترک کشور برایشان دشوار است، اما بیشتر از این نمیتوانند شاهد جانباختن بستگانشان در حملات متعدد باشند.
هند با داشتن بیشترین شمار سیکها، مقصد اصلی شهروندان سیک افغانستان است و مقامهای ارشد هندی، حمله بر درمسال را با شدیدترین الفاظ محکوم کردهاند.
ششم ماه حمل سال گذشته در یک حملهی انتحاری بر عبادتگاه اقلیت سیک در کابل، دستکم ۲۶ تن کشته و هشت تن دیگر زخمی شدند. داعش مسئولیت آن حمله را بر عهده گرفته بود.
پیش از سیکها، جامعه یهود افغانستان نیز با شعلهور شدن جنگها کشور را ترک کردند. زبولون سمنتوف، آخرین یهود ساکن کشور نیز با رویکارآمدن طالبان به قدرت، افغانستان را ترک کرد. او برخلاف خانوادهاش، افغانستان را به مقصد اسرائیل ترک نکرده بود و از تنها کنیسه (عبادتگاه یهودیان) در کابل محافظت میکرد، اما حالا در افغانستان نیست.
واکنشها
حمله بر درمسالِ اقلیت سیک در افغانستان با واکنشهای گسترده مواجه شده است. هیأت معاون سازمان ملل متحد یا یوناما، خواستار حمایت از سیکها، هزارهها و صوفیها شده و در عین حال بر توقف حمله بر غیرنظامیان تأکید کرده است.
این درحالی است که در دوران حاکمیت طالبان، اهل تشیع، هزارهها، اهل تصوف و سیکها هدف حملات قرار گرفتهاند.
عفو بینالملل، حمله بر سیکها را نمایانگر افزایش حملات علیه گروههای اقلیت در افغانستان عنوان کرده است.
حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین کشور حمله بر عبادتگاه سیکها را «تروریستی» خوانده و عاملان آن را «دشمنان» صلح و ثبات افغانستان عنوان کرده است. او با خانوادههای قربانیان این رویداد غمشریکی کرده و تنها راه نجات کشور را اتحاد و اتفاق همهی مردم دانسته است.
عبدالله عبدالله، رئیس پیشین شورای عالی مصالحه ملی افغانستان، حمله بر عبادتگاه «هندوباوران» را محکوم کرده است. او در حساب کاربری خود در فیسبوک نوشت: «حملهی تروریستی صبح امروز بر عبادتگاه هموطنان سیک ما در کارته پروان کابل را بهشدت تقبیح و محکوم میکنیم. در این لحظات دشوار، مراتب تسلیت خود را به خانوادههای قربانیان این حادثه، ابراز میدارم.»
مارشال عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنش ملی اسلامی افغانستان به حمله بر سیکها واکنش تند نشان داده است.
او در توییتر نوشت: «قابیل رسم انسانکُشی و برادرکشی را بهجا گذاشت و طالبان/القاعده سنت زشت انتحار را. در هرجایی ]که[ انتحاری و جنایت میشود، مسئول اصلیاش بنیانگذار این روش غیرانسانی و غیراسلامی است.»
رنگین دادفر سپنتا، مشاور شورای امنیت در دوران حامد کرزی، رئیسجمهور وقت افغانستان در توییتر خود بر حق آزادی دینی تأکید کرده است: «هندوان و سیکهای افغانستان، باشندگان قدیمی و از صاحبان این کشور اند که مانند هر شهروند دیگر حق آزادی دینی را در امنیت و برابری دارند. حمله به نیایشگاهها عملی تروریستی و ضدانسانی است که از سالها بدینسو در کشور ما توسط نیروهای نیابتی علیه صاحبخانهها ادامه دارد.»
انعامالله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان در توییتی نوشته است که این گروه حمله به علیه عبادتگاه اهل هنود در کابل را محکوم میکند. او همچنین نوشته است که طالبان اطمینان میدهند که عاملان این حمله را بازداشت و مجازات خواهند کرد.
شمار زیادی از شهروندان کشور بر حمله بر اقلیت سیک واکنش تند نشان دادهاند.
بیش از ده ماه از حاکمیت طالبان در افغانستان میگذرد و در نخستین ماه، طالبان بر مهار حملات انفجاری و انتحاری افتخار میکردند و حکومتشان را با نظام جمهوریت و حملات پیهم انفجاری و انتحاری مقایسه میکردند.
اما رفته رفته، ضعف استخباراتی و کشفی طالبان با حملات بر مساجد و مکانهای اهل تشیع و هزارهها نمایانتر شد.
با حملات پیهم بر مساجد اهل تشیع و حالا بر عبادتگاه سیکها، نگرانی مبنی بر شعلهور شدن جنگهای مذهبی و فرقهای در افغانستان بیشتر شده است.
شهروندان افغان نگران هستند که افغانستانِ زیر حاکمیت طالبان به سرنوشت کشورهای عراق و سوریه مبدل نشود که تلفات سنگین در جنگ مذهبی و فرقهای دادند.